De eendagsvlieg dankt zijn naam aan zijn vliegensvlugge levensloop, terwijl een walvis soms wel 200 jaar wordt! Maar waar komen die verschillen in levensduur vandaan? En welke dieren worden nu ècht het aller- alleroudst? Ik geef jou mijn top 10 van stokoude dieren!
Één ding is zeker: dood gaan we allemaal. Maar wannéér we dood gaan, dat is vooral onzeker. We raadplegen massaal waarzeggers met kristallen bollen – maar vaak ten spijt: niemand kan de toekomst voorspellen. Wat we wél weten, is dat we vroeg of laat te maken krijgen met een slechtere gezondheid, ziektes, of bijvoorbeeld een ongeluk. En zo niet, dan is ons lichaam op den duur gewoon letterlijk doodop. Dat geldt voor mensen, en óók voor andere dieren.
Demografie helpt een handje
Gelukkig kunnen we op basis van biologische gegevens en statistieken een redelijke schatting maken over de zogenaamde ‘mogelijke levensduur’ van een individu van een soort. Door het analyseren van de momenten van geboortes, sterftegevallen, en het verloop van veroudering binnen groepen of populaties over de tijd heen, krijgen we een idee van hoe oud iets of iemand kan worden. Dergelijke studies vallen onder de studie van de ‘demografie’. Zie hiervoor ook demo-watte?, een item waarin ik vertel over hoe ik dit als biologe bijvoorbeeld zelf onderzocht bij apen uit dierentuinen.
Net zoals er niets magisch is aan een kristallen bol, is er op deze aardbol niets zoals absolute onsterfelijkheid. Alhoewel sommige dieren de naam ‘levend fossiel’ dragen – denk aan de primitief-ogende Nautilus of degenkrab - wil dat nog niet zeggen dat die dieren nooit doodgaan. In tegendeel! Ze heten alleen zo omdat ze qua uiterlijk er nog hetzelfde uitzien als hun oer-voorouders. Maar zowel Nautilussen als degenkrabben leven gemiddeld zo’n twintig jaar voordat ze gewoon het licht zien. Tóch zijn er wel andere diersoorten die, wat ouder worden betreft, een beetje valsspelen…
Uitzonderlijke wezens?
Er bestaan soorten kwallen die kunnen wisselen tussen levensstadia en zichzelf zo continu ‘verjongen’. Ook zijn er zogenaamde ‘Hydra’ poliepen, die zichzelf telkens opnieuw bij-klonen. In theorie kunnen zulke dieren voor eeuwig voortleven. En dan heb je óók nog de glasspons, die in een extreem stabiele omgeving wel meer dan 10.000 jaar oud wordt. Maar om écht voor eeuwig te leven, zouden al deze uitblinkers zich moeten begeven in een ideale wereld met een oneindige voorraad voedsel en zonder vijanden, veranderingen, en gevaren. Dat is iets wat onze wilde natuur op aarde niet kan bieden. Zelfs niet aan bizarre kwallen en langdurige sponzen.
Hoe dan ook: laten we de uitschieters verder buiten beschouwing laten en ons focussen op diersoorten met een – voor ons – duidelijk zichtbaar verouderingspatroon. Als we naar de mens kijken, dan zien we dat wij het aardig voor elkaar hebben: mannen worden gemiddeld 80,1 jaar oud, en vrouwen gemiddeld iets ouder met 83,1 jaar. Er zijn een boel dieren die dat ook halen, of ons zelfs ver inhalen. Daarom volgt hier een top 10 van stokoude dieren!
