'Met een pompsysteem kunnen we slechte donornieren beter maken'

Die pomp is er inmiddels. Hoe gaat bewaren met behulp van machineperfusie in zijn werk?

“We zijn in 2000 begonnen met de ontwikkeling van verschillende pompen. Het perfusiesysteem om nieren in te bewaren, kwam in 2006 op de markt. Sinds 2016 worden alle donornieren in Nederland op de pomp bewaard.”

“Machineperfusie is gebaseerd op de cold storage_-methode. We gebruiken nog steeds dezelfde vloeistof om de organen koel te kunnen bewaren. Dan blijven ze het beste goed. Je kunt het vergelijken met een biefstuk. Die leg je ook in de koelkast als je hem vandaag gekocht hebt en pas morgen op wilt eten. Wat machineperfusie onderscheidt van _cold storage is dat het pompsysteem continu voedingsstoffen en zuurstof aanvoert en afvalstoffen afvoert.”

“We doen zelf ook onderzoek. Bijvoorbeeld naar het effect van zuurstof toevoegen. We hebben gekeken naar de organen van donoren die waren overleden na een hartstilstand. Die organen hebben vaak de meeste schade, omdat ze langere tijd zonder zuurstof hebben gezeten. Van dezelfde donor bewaarden we steeds één nier op een pomp zonder toegevoegde zuurstof en één nier op een pomp met toegevoegde zuurstof. Of er een verschil is in de kwaliteit van beide nieren, weten we als het goed is begin volgend jaar.”

“Ook kijken we naar de pompfunctie op zich. Hebben de organen een betere kwaliteit als je voortdurend pompt of is het voldoende om een paar uur voor transplantatie pas te gaan pompen? Dat laatste zou voordelig zijn, want dan kun je organen gewoon op de oude manier in een koelbox transporteren.”

We hebben het steeds over het koud bewaren van organen. Toch zit er ook een verwarmingsfunctie op het perfusiesysteem. Zijn er dan ook situaties waarin je een donororgaan zou willen verwarmen?

“Als je het echt alleen over bewaren hebt, is koud inderdaad het beste. Dat werkt goed en is veilig. Mocht de pomp tijdens het transport plotseling uitvallen, dan blijft het orgaan toch nog gekoeld bewaard, zoals in de oude situatie. Als je een orgaan bij lichaamstemperatuur bewaart, is deze volledig metabool actief. Dat is gevaarlijk, want als er iets gebeurt en het orgaan krijgt een paar minuten geen zuurstof, dan kan er veel schade ontstaan.”

“Aan de andere kant kun je als een orgaan actief is iets zeggen over de functie. Een volledig metabool actieve nier scheidt de afvalstof creatinine uit. De hoeveelheid uitgescheiden creatinine zegt iets over de filtratiesnelheid van de nier. Ook kun je bijvoorbeeld meten hoeveel urine een nier maakt en welke stoffen daarin zitten. Zo’n functietest zou je kunnen uitvoeren door de nier in het ziekenhuis op te warmen. Organen die wellicht niet goed genoeg zijn voor transplantatie kunnen zo beoordeeld, en na een positieve test alsnog gebruikt, worden.”