"Mag ik jouw kind hebben?"

Wetgeving

Hoewel adoptie bij wet verboden is, zijn er in Marokko verschillende manieren om toch voogdij te verkrijgen over andermans kind. De eerste is door een weeskind te adopteren. Hiervoor dient een contract (een kafala) ondertekend te worden waardoor de adoptieouders de voogdij over het kind verkrijgen. Ook komt het voor dat mensen zichzelf onrechtmatig laten registeren als de biologische ouders van een kind. In veel gevallen negeren de adoptieouders de burgerlijke stand en haar procedures echter volledig.

Dit komt voort uit het feit dat het tot voor kort in Marokko niet vanzelfsprekend was om een kind direct na de geboorte te laten registeren. Registreren kon altijd nog wanneer een kind bijvoorbeeld ingeschreven moest worden voor de middelbare school. Hoewel de modernisering van de Marokkaanse samenleving er voor heeft gezorgd dat het niet registreren van kinderen minder voor komt, is dit nog niet uit de samenleving verdwenen.

In de Mudawannah (de Marokkaanse familiewetgeving) staat dat zelfs wanneer een kind door derden is opgevoed, de bloedband juridisch gezien de sterkste is. Wanneer de biologische ouders van een kind dat door adoptieouders is opgevoed hun kind dus terug willen, staan ze volledig in hun recht. Uit angst dat kinderen uiteindelijk gaan verlangen naar hun biologische ouders wordt de adoptie over het algemeen verzwegen. Hoewel dit in strijd met de Islamitische wetgeving die stelt dat de herkomst van een kind nooit verborgen mag worden, is dit in de praktijk vaak geen argument om het kind op de hoogte te stellen van de adoptie.

Sociale verhoudingen

Hoewel het onderzoek van Fioole zich uitsluitend gericht heeft op het dorpje Skhirat, verwacht ze dat de conclusies die ze getrokken heeft gelden voor een groot gedeelte van de adoptiegevallen in Marokko. Fioole: “Wanneer ik mijn bevindingen bespreek met mensen van Marokkaanse afkomst, krijg ik vaak reacties die er op wijzen dat de resultaten van mijn onderzoek waarschijnlijk kenmerkend zijn voor de rest van Marokko. Iedereen heeft wel een neef of een nicht die te maken heeft gehad met adoptie.”

Wat verder opvalt, is dat in de meeste gevallen waarbij sprake is van verzochte adoptie de moeder pas om haar kind gevraagd wordt wanneer de zwangerschap al in een ver gevorderd stadium verkeerd. Het komt zelfs vaak voor dat het verzoek komt op het moment dat het kind al geboren is. Deze biologische moeders gaven dan ook zonder uitzondering aan dat ze hun ter adoptie afgestane kind nog steeds zagen als hun eigen kind.

Wanneer de biologische ouders echter de vraag werd voorgelegd of ze rouwig waren om het afstaan van hun kinderen, werd hier pas na lang aandringen bevestigend op geantwoord. Fioole concludeert hieruit dat we dus wel degelijk te maken hebben met liefhebbende ouders die geëmotioneerd zijn door het afstaan van hun kinderen. Het feit dat ze hun emoties van verdriet liever niet openlijk uitten vloeit volgens haar voort uit de wens om de adoptieouders te laten merken dat het geschenk van hun eigen kind welgemeend is, en dat ze dus achter hun keuze staan.