‘Hoe komt het dat ik de enige automobilist lijk te zijn die zich probleemloos aan de maximale snelheid houdt?’ vroeg een NEMO Kennislink-lezer ons. We legden de vraag voor aan twee deskundigen.
Rijdend over de snelweg word je continu voorbij gezoefd. En op de landelijke 80-weg heb je in een mum van tijd een sliert ongeduldige medeweggebruikers achter je hangen. Terwijl je toch gewoon de maximum toegestane snelheid aanhoudt. Hoe kan dat? Waarom lijken andere automobilisten zich massaal niet aan de maximumsnelheid te houden?
In de eerste plaats is dat natuurlijk ook een kwestie van perceptie: je wordt immers alleen ingehaald door mensen die harder rijden dan jij. Mensen die zich net als onze lezer wel netjes aan de snelheidslimiet houden, blijven op dezelfde afstand rijden en komen niet voorbij in je spiegels. Die zie je dus minder vaak dan de snelheidsduivels. Toch zijn er wel verklaringen aan te wijzen voor het snelle rijgedrag van veel weggebruikers.
Kunstmatig motorgeluid
Er spelen verschillende dingen mee, verklaart Dick de Waard, hoogleraar verkeerspsychologie en mobiliteitsbehoud aan de Rijksuniversiteit Groningen. Als eerste brengen de auto’s van nu ons in de verleiding te hard te rijden. Die zijn eigenlijk net iets te comfortabel geworden. “Vroeger, als je bijvoorbeeld naar auto’s uit 1920 kijkt, kwam er een enorme herrie op je af als je boven de honderd kilometer per uur reed. En ook het gebrek aan goede anti-kreukelzones zorgde er wel voor dat je niet al te hard wou rijden.” Te hard rijden is dus niet eerder zo makkelijk geweest.
Zeker in een elektrische auto rijd je al snel ongemerkt veel te hard. Die is zo stil, dat je niet kunt horen hoe diep je het gaspedaal hebt ingedrukt. Verschillende fabrikanten voorzien hun elektrische auto’s daarom tegenwoordig van een kunstmatig motorgeluid dat je via de speakers kunt afspelen. Het geluid wordt hoger naarmate je verder optrekt, net als bij een ouderwetse benzinemotor. Je kunt je auto er zelfs mee laten klinken als een ronkende F1-bolide – voor de inzittenden dan.
Geloofwaardig
Een andere verklaring voor de vele hardrijders ligt in het wegontwerp. Veel wegen zijn niet per se ontworpen voor de maximumsnelheid. De Waard: “Op de snelweg kun je makkelijk 160 kilometer per uur rijden, daar is genoeg ruimte voor.” De infrastructuur van sommige brede wegen nodigt dus uit om harder te rijden dan de bedoeling is. Harde wettelijke eisen voor de wegbreedte bestaan niet, maar er zijn wel ontwerprichtlijnen die beschrijven wat wenselijk is. En dat is afhankelijk van de situatie: waar veel vrachtwagens rijden, zullen bijvoorbeeld bredere rijstroken wenselijk zijn, wat smallere weggebruikers als de reguliere automobilist weer eerder verleidt tot hard rijden.
Voor automobilisten moet de maximale snelheid op een bepaalde weg uiteindelijk geloofwaardig zijn. Dat verklaart waarom zo veel mensen het nog steeds krom vinden dat de maximale snelheid op de snelweg overdag verlaagd is naar honderd kilometer per uur, terwijl je ‘s avonds gewoon 130 mag rijden.
Het wegontwerp zorgt voor een lagere snelheid.
Maurits90 voor Wikimedia via CC0 1.0“Als je wilt dat mensen zich aan de maximumsnelheid houden, zul je de beweegredenen erachter erg goed moeten uitleggen”, zegt Ragnhild Davidse, onderzoeker van de Stichting voor Wetenschappelijk Onderzoek Verkeersveiligheid (SWOV). Daarnaast kun je te hard rijden ook voorkomen door het wegontwerp aan te passen. Binnen de bebouwde kom kun je bijvoorbeeld veel hobbels plaatsen. “Alles wat echt irritant is, werkt fantastisch”, grapt De Waard.