Naar de content

Leren van Azië is eeuwenoud én actueel

Mathilde Jansen voor NEMO Kennislink

Vorige week opende koningin Máxima in de Leidse Pieterskerk de Asian Library: een aparte afdeling van de universiteitsbibliotheek met ruim dertig kilometer aan boeken en handschriften uit Azië. Daarmee is het een van de grootste Azië-collecties wereldwijd. NEMO Kennislink was aanwezig bij de opening en nam een kijkje in de nieuwe bibliotheek.

22 september 2017

De Pieterskerk stroomt vandaag vol mensen: niet alleen uit de Leidse academische gemeenschap, maar er zijn ook veel buitenlandse gasten. We zijn hier voor de officiële opening van de Asian Library, waar jaren van verbouwing aan vooraf gingen. Voordat koningin Máxima haar intrede doet, worden we verwelkomd met een Balinese muziek- en dansvoorstelling. De dansers dragen met linten versierde schalen vol bloemen, en voeren een welkomstdans uit die gebruikelijk is in Balinese tempelceremonies. De bloemen worden rondgestrooid als welkomstgebaar aan het publiek. Zo wanen we ons echt even in Aziatische sferen onder de gewelven van deze oude Hollandse kerk.

De koningin heeft ondertussen een privérondleiding gehad in de nieuwe bibliotheek, zo vernemen we. Na de muzikale opening betreedt zij de kerk in het gezelschap van rector magnificus Carel Stolker, de directeur van de universiteitsbibliotheek Kurt De Belder en de burgemeester van Leiden. De rector magnificus vertelt over de lange traditie die Leiden kent als het gaat om de studie van Azië, en de reputatie die de universiteit inmiddels wereldwijd heeft als expertisecentrum. Ook binnen de Leidse musea is veel kennis aanwezig over Azië, en daar wordt dan ook veel mee samengewerkt.

Asian Library

De Asian Library omvat belangrijke collecties over Zuid- en Zuidoost Azië, China, Japan en Korea.

Mathilde Jansen voor NEMO Kennislink

Werelderfgoed

De Belder vertelt iets meer over de collectie. Die is zo groot, omdat men in Leiden al eeuwenlang onderzoek doet naar Azië. Maar ook omdat er andere grote collecties zijn ondergebracht. De Asian Library huisvest onder andere de collecties van het Koninklijk Instituut voor Taal-, Land- en Volkenkunde (KITLV), waarvan koningin Máxima beschermvrouw is, en het Koninklijk Instituut voor de Tropen (KIT). Daardoor heeft Leiden nu onder meer de grootste collectie wereldwijd over Indonesië. Bovendien bezit de bibliotheek twee manuscripten die op de UNESCO-werelderfgoedlijst staan. De universiteit doet er alles aan om de collectie ook online toegankelijk te maken voor een groot publiek. Daartoe lopen digitaliseringsprojecten en wordt voor een deel nog financiering gezocht.

Gastspreker vandaag is Peter Frankopan, professor Global history in Oxford. Hij komt in het najaar terug naar Leiden als gastonderzoeker bij het Scaliger Instituut, waar onderzoek gedaan wordt naar de bijzondere collecties van de universiteit. Hij roemt de enorme collectie waaronder ‘duizend jaar oude Sanskrietteksten’ en het ‘autobiografische manuscript van de Javaanse prins Diponegoro (1785-1855), dat een werelderfgoedstatus heeft gekregen’. Maar er zijn ook modernere bronnen, zoals een database met Noord-Koreaanse propagandaposters.

Joseph Scaliger

Natuurlijk moet de naam van de Franse wetenschapper Joseph Scaliger genoemd worden, die vanaf 1593 verbonden was aan de Leidse universiteit. Hij legde in zekere zin de fundamenten voor de Asian Library. In zijn tijd genoot hij wereldfaam die weer andere grote namen naar Leiden trok, vertelt Frankopan. Na zijn dood liet Scaliger al zijn handschriften en boeken in oosterse talen na aan de bibliotheek. Tot op de dag van vandaag vormt dat de kern van de collectie.

“Scaliger wilde de hele wereld begrijpen. Hij leerde Arabisch, Hebreeuws, Koptisch, naast Grieks, Latijn en moderne Europese talen. Het kunnen lezen van geschriften van wetenschappers uit andere delen van de wereld was essentieel voor hem. Volgens Scaliger kon de geschiedenis niet begrepen worden zonder kennis van grote beschavingen als die van de Egyptenaren, de Joden, de Perzen en de Babyloniërs.” Deze boodschap is volgens Frankopan ook nu weer actueel. Immers, de grote migratiestromen zorgen voor groeiende intolerantie tussen volkeren.

De Asian Library is ontworpen door de architecten Katja Hogenboom en Jasper Felsch.

 Mathilde Jansen voor NEMO Kennislink

Wederzijds begrip

“Uit de geschiedenis kunnen we belangrijke lessen trekken. Niet alleen over vijandigheid, maar ook over samenwerking: hoe onze voorouders niet alleen handel dreven, maar ook van elkaar leerden, elkaar imiteerden om zichzelf te verbeteren.” Hij verwijst naar de zijderoute, de eeuwenoude connectie tussen Europa en Azië, die niet alleen ging om producten als zijde, maar ook om ‘de uitwisseling van taal, mode en ideeën’. De huidige globalisatie is ‘niets nieuws’, aldus Frankopan. “We weten allemaal dat wederzijds begrip aan de basis ligt van vriendschap en geluk.” Hier citeert hij Scaliger: “Vijandigheid en verdeeldheid komen slechts van één bron: onwetendheid.”

Na deze wijze woorden overhandigt de rector magnificus het boek Voyage of Discovery aan koningin Máxima. Het boek is een bundeling van artikelen over de rijke collectie van de Asian Library. Na het officiële gedeelte mag het publiek de bibliotheek dan eindelijk ook van binnen bezichtigen. De lange rijen van boekenruggen met sierlijke karakters ogen indrukwekkend. De vele roodtinten in het gebouw ademen een oosterse sfeer. Het valt op dat er veel studieplekken zijn. Dat komt doordat steeds meer boeken digitaal beschikbaar zijn, vertelt onze gids, en er dus minder kastruimte nodig is. Ook is er een serre-achtige studieruimte vol met tropische planten. Je ziet de mensen in onze groep, veelal Leidse alumni, denken: was ik maar weer student.

ReactiesReageer