Landbouwminister Schouten wil meer ruimte voor genetische modificatie

Minister Schouten van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit zet de deur op een kier voor genetische modificatie. De Volkskrant meldt dat ze laat onderzoeken of moderne technieken van DNA-modificatie de landbouw duurzamer kunnen maken.

2 november 2018

Sinds 2001 is er strenge wetgeving over genetisch gemodificeerde organismen, met een uitzonderingspositie voor enkele oude technieken. CRISPR-Cas is een moderne techniek waarmee gericht een ongewenste eigenschap uit het DNA kan worden weggeknipt. Voorstanders hoopten ook op een uitzonderingspositie voor deze techniek, maar afgelopen zomer besloot het Europese Hof dat de mogelijkheden met CRISPR-Cas niet tot de uitzonderingen behoort.

Minister Schouten van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit.
Rijksoverheid

Verouderde wetgeving

“Veel wetenschappers pleiten voor een soepelere regelgeving voor CRISPR-Cas, omdat je in sommige gevallen klassieke veredeling kan versnellen, waarbij het effect hetzelfde is”, zegt Rene Smulders, onderzoeker aan Wageningen University and Research. “Zo is het mogelijk gewassen te maken die je niet hoeft te bespuiten. Door de Europese wetgeving kunnen alleen hele grote bedrijven dit op de markt brengen. Voor kleinere bedrijven is het veiligheidstraject dat ze moeten doorlopen te duur.”

“Sommige technieken kregen een uitzondering op de regels, zoals celfusie tussen soorten en het bestralen van organismen om mutaties op te wekken. Dat doet de mensheid al sinds de jaren dertig van de vorige eeuw”, zegt Smulders. Maar in 2001 bestond CRISPR-Cas nog niet in de huidige hoedanigheid, dus duidelijkheid hierover in de wetgeving ontbrak. Het Europese Hof werd gevraagd om te beslissen of CRISPR-Cas onder zo’n uitzondering viel. Dat is dus niet het geval, maar Smulders hoopt dat Europa de wetgeving binnenkort heroverweegt.

Die eerste stap is nu wellicht gezet. In een interview met de Volkskrant laat minister Schouten zich uit over de nieuwe biotechnologie: “Voor CRISPR-Cas zou ik wel experimenteerruimte willen hebben. Het is jammer dat die deur in Europa is dichtgeslagen.” In het interview praat Schouten over de ‘light-methode van genetische modificatie’, waarmee zij doelt op het gericht aanpassen van een gen, zonder dat daar DNA van andere soorten bij komt. Zo kun je bijvoorbeeld een gen dat zorgt voor weerbaarheid tegen een ziekte van het ene aardappelras, inbouwen in een andere aardappelplant.

De minister van Landbouw (ChristenUnie) was eerst voorstander van volledig biologisch. Zo is zij vroeger op de boerderij ook opgegroeid, vertelt zij aan de Volkskrant: “Maar in de loop van de tijd ben ik gaan inzien dat mijn eigen beeld veel te beperkt was. Mijn dogma’s stonden op schudden.”

Opnieuw op de agenda

Schouten staat niet alleen. In het regeerakkoord van de VVD, D66, CDA en CU is te lezen dat Nederland een voorstander is van genetische modificatie, mits de soortgrenzen niet overschreden worden. Toch is Nederland als EU-land niet vrij om binnen deze soortgrenzen aan de slag te gaan. Experimenteren met CRISPR-Cas is mogelijk, maar onder het Europese beleid komen deze nieuwe gewassen het lab nauwelijks uit.

Momenteel onderzoekt Schouten de mogelijkheden van CRISPR-Cas. Binnen enkele weken schrijft Schouten een brief hierover aan de Tweede Kamer. “Daarin staat meer over de mogelijkheden van de veredelingsmethode, die zo lastig op de markt te krijgen is. Hiermee kunnen we de discussie weer op de agenda zetten bij het overleg tussen Europese ministers”, laat woordvoerder van minister Schouten, Rudi Buis, weten.

Reageer