Mensen die het leven van de zonnige kant bekijken leven langer en in betere gezondheid. Redacteur Mariska van Sprundel bekijkt wat je zelf kunt doen om je optimisme te trainen.
Al maanden loop ik te tobben met een vreemde blessure waardoor mijn benen tijdens het hardlopen zwaar en stijf voelen. Frustrerend, voor iemand die prestatiegericht traint en wedstrijden loopt. Ik ben minder gaan trainen en zocht hulp bij een fysiotherapeut, om te voorkomen dat de klachten uit de hand zouden lopen. In de tussentijd cross ik door de bossen op mijn mountainbike, wat probleemloos gaat. Door te fietsen blijf ik in conditie en kan ik nog steeds genieten van sporten in de buitenlucht.
Wat ik hierboven beschrijf is het resultaat van een oefening van klinisch psycholoog Nicole Geschwind van de Universiteit Maastricht om jezelf een positieve levensinstelling aan te leren. In dit geval door oplossingsgericht vragen te stellen aan jezelf als iets niet goed gaat. Hoe heb ik voorkomen dat het nog erger is geworden? Wat is er goed gegaan? Wat heeft me geholpen om weer op te krabbelen?
Je levenshouding doet ertoe, in ieder geval als het aankomt op een zo lang en gezond mogelijk leven. Optimisme lijkt beschermend te werken tegen aandoeningen die met ouderdom samenhangen, zoals hart- en vaatziekten.
Meer gezond gedrag
"Langlevenden staan positief in het leven, en kunnen goed omgaan met eenzaamheid. Ze accepteren tegenslag en kiezen dan een andere weg. Ze cruisen door het leven, met zo min mogelijk stress", zei verouderingsbioloog Eline Slagboom, die honderdjarigen bestudeert, in NRC.
— Nicole GeschwindZoek naar dingen waar je blij van wordt, zeker als je in een moeilijke fase zit
Waarom leef je langer als optimist? Een positieve kijk op het leven hangt niet direct samen met je biologische leeftijd. Onderzoekers vinden geen verband tussen de mate van optimisme en DNA-methylatie of de lengte van de telomeren, beide markers voor biologische veroudering.
Toch kunnen positieve gevoelens onder je huid kruipen en je fysieke gezondheid verbeteren. Zo zijn optimisten meer geneigd om zich gezond te gedragen, blijkt uit studies, zoals op tijd naar bed gaan en veel bewegen. Maar gedrag is niet de enige link tussen een positieve levensinstelling en een langer, gezonder leven. Optimisten hebben over het algemeen ook minder last van dagelijkse stress, wat een zegen is voor je lichaam. Misschien vermijden ze stressvolle situaties, of denken ze er gewoon anders over.
Optimisme kun je leren
Optimistisch in het leven staan is een benijdenswaardige kwaliteit die de één van nature meer heeft dan de ander. Maar dat betekent niet dat er niks te veranderen valt. Je kunt kiezen voor positiviteit, zeggen psychologen. Er beter in worden. "Vanuit de psychologie zijn er meerdere oefeningen om je optimisme te trainen", zegt Geschwind. "We hebben allemaal last van een negativiteitsbias. Negatieve gebeurtenissen en gevoelens hebben de neiging onze aandacht te trekken. Positieve dingen houden we minder sterk vast. Door heel bewust je aandacht te richten op iets dat goed gaat, kun je leren om meer oog te hebben voor positieve dingen. Zoek naar dingen waar je blij van wordt, zeker als je in een moeilijke fase zit." Er zijn ook apps om te oefenen met die focus op het positieve.
Een specifieke oefening om optimistischer te worden, is om dagelijks de drie beste gebeurtenissen van de dag op te schrijven. "Bij voorkeur link je die aan jezelf, door te kijken naar je eigen bijdrage", zegt Geschwind. "Bijvoorbeeld: mijn collega bracht vandaag koffie voor me mee. Dit komt omdat ik iemand ben die zelf ook graag voor anderen zorgt."
Een poging. Vanochtend voelden mijn benen tijdens het hardlopen eindelijk weer wat beter. Dit komt omdat ik op tijd gas terug heb genomen. Zoiets? Of deze oefeningen invloed hebben op mijn verouderingsproces durf ik niet met zekerheid te zeggen, maar het begint weer te kriebelen om nieuwe wedstrijddoelen te stellen.
