De zomer is normaal gesproken komkommertijd: een nieuwsloze periode waarin de wolf in Overijssel, de poema op de Veluwe en andere gekkigheden het nieuws domineren. Dit jaar is het wel anders; genoeg geopolitieke kwesties om kranten en blogs mee te vullen. Niet al het nieuws heeft betrekking op aardse beslommeringen, ook de sterrenkunde bracht deze zomer een reden om op de camping naar wifi op zoek te gaan.
Voor het eerst in de geschiedenis zal binnenkort een ruimtevaartuig landen op een komeet. De ruimtesonde Rosetta is na tien jaar onderweg te zijn en drie jaar winterslaap eindelijk bij zijn doel aangekomen: de komeet 67P/Churyumov-Gerasimenko. Op dit moment draait het ruimtescheepje rondjes om de komeet heen en maakt foto’s. Tegelijkertijd wordt een plek uitgezocht waar Philae, een kleine lander, rond november wordt neergelaten op de komeet. Het robotje zal twee harpoenen uitschieten en zich zo verankeren aan het komeetoppervlak. Philae verzamelt stukjes komeetmateriaal, terwijl Rosetta de komeet blijft volgen terwijl deze dichter in de buurt van de zon komt die zijn buitenste ijsmantel doet smelten.
Neeltje51
De vraag die zich bij sterrenkundig onderzoek en ruimtevaart altijd opdringt, is: waarom is het belangrijk? Of, in de woorden van Neeltje51 op telegraaf.nl: “Wat kan mij die stomme komeet schelen? beschermt die ons tegen IS of tegen de Russen?” Feit is dat zowel IS als de Russen er last van zouden ondervinden als de komeet 67P/Churyumov-Gerasimenko op aarde in zou slaan. Dat zal echter niet gebeuren: in zijn wijde baan om de zon zal de komeet uiteindelijk weer in de buitenregionen van het zonnestelsel terechtkomen waar hij ook vandaan komt.
Dinosauriërs
Het onderzoek naar de komeet wordt gedreven door de grote vraag wat de geschiedenis van het zonnestelsel en de oorsprong van het leven op aarde is. In het vroege zonnestelsel was het een komen en gaan van deze enorme sneeuwballen, die veelvuldig insloegen op de planeten en manen. Een komeetinslag op aarde is een enorme catastrofe: de dinosauriërs stierven bijvoorbeeld uit door de inslag van een ruimteprojectiel. Tegelijkertijd dumpt zo’n gigantische sneeuwbal een grote hoeveelheid nuttige stoffen op het aardoppervlak. Veel sterrenkundigen denken dat het grootste deel van het water op aarde is “afgeleverd” door kometen. Dat lijkt op het eerste gezicht onmogelijk, maar als je al het water in de oceanen in één bol zou verzamelen, is dat in vergelijking met de aarde maar een klein bolletje (zie illustratie). Het wordt ineens iets aannemelijker dat al het water op aarde uit de ruimte komt.
Rondzwervend ruimtepuin
Sommige wetenschappers gaan nog een stapje verder. Kometenijs bevat veel complexe chemische stoffen, zoals aminozuren, die de bouwstenen van organismes op aarde vormen. Zou het leven op aarde wellicht ontkiemd zijn dankzij rondzwervend en inslaand ruimtepuin? De Rosetta-missie beoogt op deze vragen een duidelijker antwoord te geven, door het materiaal op een real-life-komeet direct te vergelijken met dat op aarde.
Als ik moet kiezen tussen de poema op de Veluwe en de oorsprong van het leven, dan weet ik het wel.
Zie ook de site van het USGS.