Koffiedrang hebben we niet zelf in de hand

Beloningssysteem

Interessant was dat twee genen gevonden bij regelmatige koffiedrinkers op specifieke hersengebieden inwerken die in contact staan met het beloningssysteem. De twee ontdekte genen blokkeren namelijk de afgifte van de stof die het beloningssysteem in de hersenen reguleert. Dit kan twee kanten op: of de beloning blijft uit na het drinken van koffie, of de beloning wordt juist versterkt.

Dit klinkt als een mogelijk verslavingseffect van cafeïne. “Maar cafeïne-verslaving bestaat niet”, zegt Jan Snel, die onderzoek doet aan de Universiteit van Amsterdam naar de effecten van cafeïne op de hersenen. “De afhankelijkheid van cafeïne voldoet niet aan de criteria van DSM-5, het handboek voor psychiatrische aandoeningen en is dus ook niet opgenomen als officiële verslaving. De drang naar koffie is niet onbedwingbaar. Wel kan je lichaam wennen aan koffie. Als stevige koffiedrinkers opeens stoppen met koffie drinken, kunnen ze wel onthoudingsverschijnselen krijgen zoals hoofdpijn en rusteloosheid. Die verdwijnen als je binnen 48 uur weer cafeïne inneemt. Je onderhoudt als het ware het cafeïne-niveau in het lichaam”.

Positieve effecten

De andere zes genen die gevonden zijn bij regelmatige koffiedrinkers beïnvloeden onder andere de glucoseverbranding. Uit eerder onderzoek bleek dat het drinken van koffie het risico op diabetes verlaagt. Hoe dit precies werkt was toen nog niet bekend, maar nu zijn in regelmatige koffiedrinkers genen geïdentificeerd die een functie hebben in het glucose-verwerkingsproces in de hersenen. Niet de koffie zelf, maar de genen zijn dus verantwoordelijk voor het verlaagde risico op diabetes.

Onderzoeker Snel: “Koffie zelf heeft wel duidelijk andere positieve effecten op ons lichaam. Zo beïnvloedt koffie onze cognitie: door het innemen van cafeïne gaat de gemiddelde reactiesnelheid omhoog, kan men beter plannen en beslissingen nemen en kunnen we beter relevante van irrelevante informatie onderscheiden. Daarnaast helpt koffie drinken ons om te gaan met stress: het ontspant en je voelt je lekkerder in je vel. De oorzaak van stress wordt natuurlijk niet weggenomen door de koffie, daarvoor moet je het probleem zelf aanpakken”.