Kijk, kindfluencers

Oplossing gezocht - Kijk, kindfluencers

===

Amanda: Ze zei ook echt van: "Ik lag er gewoon wakker van 's nachts, wat ik hoorde van die kinderen." Ze hadden namelijk allemaal contact gehad met, of pedofielen hadden allemaal contact met, of in ieder geval met met achttien van de negentien contact opgenomen.

Robert: Oh jeetje. Daar kregen ze hele vervelende berichtjes van.

Robert: Stel je voor: je ouders hebben je hele jeugd vastgelegd op YouTube. Hoe leuk! Iedereen ziet hoe schattig je voor het eerst ‘mama’ zei, op een stukje broccoli knabbelde, en 's nachts brullend wakker werd van doorkomende tandjes. Nou ja, niet alleen jou familie, maar meer dan 200.000 volgers kijken met je mee. Wat je ook zegt of maakt, het doet ertoe omdat zij het zien. Al die aandacht vind je tof, maar er knaagt ook iets. Elke keer weer filmpjes opnemen. Balen als de camera niet draaide, wanneer je net iets grappigs deed. En soms wil je ook gewoon even een dag zonder al die aandacht en die videocamera in je gezicht. Is dit nou echt wat je wil? Voordat je het weet draaien de camera's alweer op volle toeren. Take one action! Mijn naam is Robert Visscher.

Nour: En mijn naam is Nour Eldín Emara en je luistert naar Oplossing gezocht, de wetenschapspodcast van NEMO Kennislink. In deze podcast zoeken we samen met de wetenschap oplossingen voor problemen.

Robert: En deze week zitten we aan tafel met Amanda Verdonk, techniekjournalist. We bespreken het fenomeen kindfluencers. Amanda, van welk programma, televisieprogramma, was jij vroeger de allergrootste fan?

Amanda: Ehm, wauw, daar moet ik even over nadenken. Ja, Telekids. Dat vond ik geweldig met Carlo en Irene.

Nour: En wilde je zelf dan ook wel graag een keer meedoen?

Amanda: Meedoen aan Telekids?

Robert: De jongens tegen de meiden?

Amanda: De Mega Blubber Power Race toch? Robert: Ja, dat was gaaf! Nour: Dat zegt me helemaal niks, jongens.

Amanda: Nee, daar was ik dan weer toch te bescheiden voor. Ja, dat vond ik dan te spannend. Robert: Mega Blubber Power Race was een beetje wat je bij de naam voorstelt. Gewoon een enorme hindernisbaan en allemaal spannende dingen en spelletjes die je moest doen.

Nour: En wat cool.

Robert: Echt heel cool!

Nour: Ik heb wat gemist. Ja.

Robert: Je had je had erbij moeten zijn. Vraag in een willekeurige basisschool klas wat de kinderen willen worden en de vloggers en YouTubers vliegen je om de oren. Leuke filmpjes maken en daarmee een grote schare fans verwerven en veel geld verdienen. Wie wil dat nou niet? Sommige kinderen bereiken dat al op heel jonge leeftijd, maar aan dat succes lijken toch wel wat haken en ogen te zitten. Amanda, we hebben het vandaag over die kindfluencers. Wat verstaan we daar eigenlijk precies onder?

Amanda: Nou ja, dat zijn influencers. En influencers zijn mensen die actief zijn op sociale media. En dan niet zozeer jij en ik, denk ik. Alhoewel, misschien val jij ook al wel onder de influencer hoor.

Robert: Nou, dat valt wel mee denk ik.

Amanda: Het is denk ik vanaf een bepaald aantal volgers dat je ‘influencer’ genoemd kan worden. Als je het echt alleen maar aan jouw, jouw familie en vrienden naar je kijken. Dan ben je denk ik nog geen influencer. Ik weet dus niet de precieze definitie, maar ik denk dat we allemaal wel ons wat bij kunnen voorstellen wat een influencer is. En een kindfluencer is dan dus een kind dat al een eigen account heeft en vaak dagelijks of meerdere keren per week filmpjes of berichtjes maakt voor social media.

Robert: En dan heb je het echt over jonge kinderen, hè?

Amanda: Jazeker. Ja, vanaf de geboorte zeg maar. Of zelfs daarvoor. Het begint ook heel vaak met momfluencers. Dus moeders die, opvallend trouwens veel meer moeders dan vaders die zo'n account hebben en, of dat hebben ze, dan gaat het bijvoorbeeld eerst over beauty of zo, maar dan, op het moment dat ze zwanger worden verandert het thema en dan worden ze een momfluencer en ja, dan het kind wat dan geboren wordt, rolt daar dan vanzelf in in mee. Dat is dan eerst, heeft het een bijrol in alle vlogs, in alle filmpjes. Maar uiteindelijk wordt dan ook soms wel de stap gezet dat het kind een eigen kanaal krijgt en dat er een heel merk omheen wordt gebouwd eigenlijk, en dat er ook goed aan verdiend wordt.

Nour: En een bijrol zeg je, aan wat voor filmpjes moeten we denken? Want bij een volwassene ken ik de influencers wel zo ongeveer. Die zitten dan op veel te mooie foto's natuurlijk allemaal producten aan te prijzen. Een kind doet dat wat minder snel denk ik. Wat voor content maken zij?

Amanda: Ze doen heel veel challenges. Dat, dat zie ik in ieder geval. De gekste dingen komen voorbij met eten of met slijm maken. Of uh…

Nour: Hete pepers of zo.

Amanda: Ja, geen idee. Allemaal de de de raarste dingen. Heel veel speelgoed; met speelgoed spelen, speelgoed uitpakken, of gewoon een soort van leuke speel-achtige setting waarin iets geks wordt gedaan. Bijvoorbeeld dat ze verstopt zijn en dat iemand anders ze moet gaan vinden en dat ze op de gekke plekken verstopt zitten of zo.

Robert: Niet helemaal jouw genre als ik je zo zie. Nee, maar ik denk dat dit, ik heb zelf kinderen van negen en dertien en ik herken een heleboel van wat je zegt. Jij hebt ook kinderen, kijken die ook naar dit soort dingen? Ja, mijn kinderen zijn zeven en drie. Ja die kijken ook zeker naar kindfluencers. Ja, en met name vooral mijn oudste. Die kijkt bijvoorbeeld heel veel naar een Russisch jongetje. Die heet Mark. Volgens mij is die Russisch heb ik het idee. En wat die eigenlijk de hele dag doet is met Hotwheels-autootjes spelen en die uitpakken. En ook heel veel naar pretparken. Dat is trouwens ook een belangrijk onderdeel van het influencer zijn, dat je vaak gratis naar een pretpark mag en dat je daar dan een filmpje over maakt.

Nour: Oh ja, want dat is misschien wel belangrijk onderscheid. Jullie gaan ook met jullie kinderen naar een pretpark en vinden het leuk om daar een foto van te maken, te delen met met vrienden, familie. Maar wat is dan het grote verschil met een kindfluencer? Amand: Dat zij er dus betaald heen mogen.

Nour: Juist ja.

Amanda: Maar wel onder de voorwaarde dat er inderdaad een filmpje over geplaatst moet worden. En wat ik ook wel tegenkwam is dat die bedrijven die dan die gratis kaartjes weggeven ook wel in contracten eisen dat de kinderen zichtbaar in beeld moeten zijn.

Robert: Ja, en eigenlijk heb je het dan gewoon over reclames, toch? Of een soort advertorial-achtige constructies waarbij je laat zien dit is, dit pretpark is supercool en kijk eens hoeveel plezier deze bekende kinderen daar wel niet hebben. Of je noemde net de Hotwheels-autootjes. Hoe leuk is het dan niet om hier mee te spelen? En dan gaat Hotwheels meer van die autootjes sturen, wordt weer meer uitgepakt, wordt weer meer mee gespeeld, krijgt hij weer meer volgers. Dat is een beetje hoe het werkt.

Amanda: Ja.

Nour: Maar hoe verdien je daar dan ook mee? Want het is fijn dat je hier gratis naar het pretpark kan, maar zo komt er ook geen brood op de plank.

Amanda: Je verdient door advertenties, die te zien zijn bij jouw filmpjes. Je krijgt dan een deel van die opbrengsten daarvan. En je verdient inderdaad doordat je bespaart op kaartjes voor een pretpark waar je normaal heel veel voor neer zou moeten tellen, maar ook dat je gewoon betaald krijgt, niet alleen om een product te laten zien, maar ook nog extra dat bedrijven echt samenwerkingen met je afsluiten, contracten hebben, in ruil voor dat ze je producten laten zien. Maar ja, dat kan schijnbaar flink oplopen.

Nour: Ja, hoe hoog is het? Een soort van extra zakcentje? Leuk voor de ouders. Of zie je dat ook het kind op moment kostwinner gaat worden voor het gezin?

Amanda: Ja, nou dat is een goede vraag, ja. Ja, dat… Als je het een beetje cynisch zou kunnen zeggen, dan zou je kunnen zeggen dat, de kinderen ervoor, op een gegeven moment ervoor zorgen dat de ouders in die mooie villa kunnen wonen. Want zo kan het wel lopen, en dan komt er ook heel veel druk op de kinderen te liggen.

Nour: Dat kan ik me zo voorstellen, ja.

Amanda: Ja, om dat wel te blijven volhouden al die vlogs. Want daar hangt dan heel veel van af. Ja, als je eenmaal dat dat inkomen ook hebt, en de hoge hypotheek moet betaald blijven worden.

Robert: Is het bekend om hoeveel kindfluencers we het ongeveer hebben in Nederland? Is daar iets van onderzoek naar gedaan?

Amanda: Ja zeker. Daar verschillen nog wel een beetje de meningen over. In 2020 heeft RTL onderzoek gedaan naar kindfluencers en zij hadden Kamer van Koophandel-gegevens gevonden en aan de hand daarvan kwamen ze op 200. Maar vervolgens waren er onderzoekers rechtsgeleerdheid van de Universiteit Utrecht. Die wilden ook eens gaan kijken om hoeveel kindfluencers zijn er eigenlijk in Nederland? Maar zij kwamen erachter dat het helemaal niet mogelijk is om via het handelsregister eigenlijk te achterhalen wat nou een kindfluencer is. Want dat werkt met allerlei codes, van een code voor of je in de bouw werkt of in de media of in de, nou, noem maar iets.

Robert: In de verzorging?

Amanda: Of het kan van alles zijn, maar een kindfluencer, dat is niet een code. Zij dachten van ja, dat gaat ons op die manier niet lukken. Dus zij hebben uiteindelijk via een soort platform, dat een soort van makelaar vormt tussen kindfluencers en bedrijven, waar die elkaar kunnen vinden, hebben zij data opgevraagd en toen kwamen ze uit op 59 accounts. Maar dat waren ook familieaccounts. Dus dat is ook bijvoorbeeld een account zoals de Bellinga's. Dat is ook zo'n hele bekende vloggersfamilie. Volgens mij hebben zij er meerdere zelfs. Je hebt die familie, maar ik geloof ook een aantal kinderen hebben dan een eigen account. Maar je hebt dus, in een family account, heeft eigenlijk een kind een bijrol. En in een kindaccount dan draait het echt helemaal om het kind. Dus dat is wel een vrij klein aantal. Maar goed, die onderzoekers zeggen zelf ook ‘ja’. We weten nou niet of dit de beste methode is om te achterhalen hoeveel kindfluencers er eigenlijk zijn in Nederland. Dus eigenlijk weten we dat niet zo heel erg goed.

Nour: Ja, ik kan me voorstellen dat ook wel vaak een soort grijs gebied is. Dat inderdaad als je als hele familie aan het vloggen bent. Dat is misschien niet officieel werken als kind. Aan de andere kant speel je wel zo'n belangrijke rol, met toch: 'oh, wat was het toch schattig weer' in beeld dat het juist wel weer voor die extra views extra clicks zorgt.

Amanda: Ja, dat is wel grappig dat je dat zegt, want uit een onderzoek blijkt ook dat filmpjes waarin kinderen te zien zijn versus filmpjes waarin ze niet te zien zijn, dat die niet per se meer likes genereren.

Nour: Oh, oké.

Amanda: Dus dat is ook wel een soort opvatting van 'ik moet per se mijn kind in beeld, want dat doet het zo goed op social media.' Maar dat schijnt dus eigenlijk wel mee te vallen.

Nour: Kan dus ook zonder.

Amanda: Dus je kan ook best wel prima leuke vlogs maken, ook gericht op kinderen, zonder dat je je kind voortdurend vol in beeld moet.

Amanda: Dus ja, daar is best nog wel wat in te winnen door daar goed over na te denken. Maar daar komen we dan denk ik later op.

Nour: Zeker, ja, daar gaan zo over…

Nour: Ik vroeg me nog af wat je dan net over je kinderen en of ze dus keken ook naar kindfluencers. Zeggen jullie kinderen ook dat ze graag zo'n kindfluencer zouden willen worden? Zouden willen zijn? Volgens mij hoor je heel veel kinderen, die willen vlogger worden tegenwoordig.

Amanda: Ja, ik geloof het wel ja. Die van mij hebben het daar nog niet over gehad.

Nour: Oh nee? Robert, jij wel?

Robert: Ja, die van mij vroeger wel. Die wilden echt wel. Die wilden heel graag een YouTube-kanaal en dan dingen delen. En dan vroeg ik altijd: wat wil je dan? Maar dan wilden ze gewoon van die challenges doen, of grapjes maken of weet ik veel wat niet. We hebben wel heel erg gestimuleerd dat ze filmpjes gingen maken, want we dachten dat creatieve proces is natuurlijk superleuk! Dus die hebben ze ook wel gemaakt. En die maken ze soms zelf ook nog steeds wel, maar die zenden we niet uit. En we hebben ze ook wel uitgelegd waarom, want je staat wel heel erg in de picture. Je krijgt heel, je kan ook hele nare reacties krijgen. Misschien iets wat we nog helemaal niet hebben benoemd, maar wat wel goed is om nog even bij stil te staan. Dus we hebben ze ook heel erg de nadelen ervan uitgelegd en ik dacht van zij kunnen nu op deze leeftijd nog niet inschatten wat de gevolgen ervan zijn en dat is voor mij een reden geweest om er niks mee te doen. Verder staat er wel eens een foto van mijn kinderen op X of op Facebook of zo. Of op Instagram. Die zijn er wel, maar dat zijn echt maar een paar. En de meeste, en ik haal ze eigenlijk altijd na een tijdje weer weg. Maar misschien wel goed om daar nog even op in te gaan, want ik begreep dat je voor je artikel ook onderzoek hebt gedaan naar: wat zijn nou negatieve gevolgen van dat je bijvoorbeeld zo’n YouTube-account hebt?

Amanda: Ja, die zijn er zeker. En die, daar schrok ik best wel van. En met mij ook de onderzoeker die ik daarover interviewde. En zij is een Vlaamse onderzoeker communicatiewetenschappen. Zij ging achttien of negentien, ja, negentien kindfluencers interviewen. Waarvan de meeste, zij komt dus uit Vlaanderen, maar ze kon de meesten in Nederland vinden. Schijnbaar is dat iets wat in België nog veel minder gebeurt. Dat vond ik trouwens ook wel nog een grappig detail. Maar zij wilde in eerste instantie onderzoek doen naar het koopgedrag van kinderen die naar die kindfluencers keken of ze daar heel erg door werden beïnvloed. Maar toen deed ze die interviews met die kindfluencers en toen is ze daar eigenlijk nogal van geschrokken. Ze zei ook echt van: "Ik lag er gewoon wakker van 's nachts, wat ik hoorde van die kinderen." Ze hadden namelijk allemaal contact gehad met of pedofielen hadden allemaal contact met, of in ieder geval met achttien van de negentien contact opgenomen.

Robert: Oh jeetje.

Amanda: Dus daar kregen ze hele vervelende berichtjes van en ook werden er foto's van geslachtsdelen naar hen opgestuurd. En van één meisje en die was nog maar zes jaar op dat moment, zijn haar gegevens, haar woonplaats en foto's van haar op het dark web gezet. In een, ja weet ik niet. Een soort van forum van vieze mannen of zo. En toen is er vervolgens één man ook bij haar op school, heeft voor de poort van de school gestaan om foto's van haar te maken. En ja, dat was natuurlijk vreselijk voor dat meisje. En in eerste instantie ja, logische reactie van de moeder die zei: "We halen jou wel van social media af, want dit gaat niet goed zo." Maar ja, het meisje miste het toch heel erg, want dat hebben we denk ik ook nog niet zo besproken. De redenen waarom kinderen dit ook wel gaan doen, ouders en vervolgens ook kinderen, is dat ze het wel eigenlijk heel erg leuk vinden.

Robert: Ja, ze willen in de spotlights staan.

Amanda: Ja, dus dat meisje werd er heel ongelukkig van dat ze niet meer op social media mocht, waardoor ze na een paar weken toch weer gewoon verder is gegaan met haar vlogs. Ja, dus. Ja, het heeft een grote aantrekkingskracht op kinderen, maar dus ook op verkeerde mensen.

Nour: Zeker, ja. En in hoeverre zijn ouders zich hier bewust van, dat het dus ook bijvoorbeeld pedofielen kan aantrekken? Dat het dus dit gedrag ook bij de kinderen zelf kan veroorzaken?

Amanda: Veel te weinig. De Vlaamse onderzoeker had daar een bepaalde wetenschappelijke term voor. Dat heb ik maar even vertaald naar, ze bagatelliseren het. Ze zeggen van: "Ja, al die kinderen die op internet staan, waarom zou iemand met verkeerde bedoelingen nou mijn kind uitzoeken?" Ze denken dat die kans is zo klein, dus dat risico loop ik wel. Of ze zeggen: "Ja, ik ben zelf momfluencer, dus ik vind het logisch nu ik een kind heb gekregen." Dat hoort er ook bij, dat hoort bij mijn leven. Ik deel nu eenmaal mijn leven, dus dat doe ik mijn kind in mee. En iets anders is, vaak zie je dat pas op veel latere leeftijd negatieve gevolgen zich gaan uiten. Dat bijvoorbeeld kinderen er last van krijgen, dat er nog heel veel filmpjes circuleren van hen op het internet van toen ze klein waren, waarin ze bijvoorbeeld in pyjama lopen of in badkleding. Of dat ze helemaal onder de smurrie van eten zitten of zo. Beetje gênante foto's misschien, waar ze later ook last van krijgen. Misschien in het vinden van een baan of een partner of zo.

Robert: Ja, of waar ze zich voor schamen misschien. En wat, ik lach nu een beetje, maar dat, vroeger zat het bij ons in zo'n fotoboek, wat mijn moeder dan soms aan mensen liet zien en dacht je van: "jeetje, mam, niet weer die foto met die spinazie die overal zit." Maar dat is natuurlijk heel wat anders dan dat iemand Robert Visscher opzoekt en een foto van mij ziet als wat is het, tweejarige met spinazie in zijn haar?

Nour: Ja, een fotoboek kan je nog dichtslaan terwijl dit eindigt op het dark web.

Robert: En ik kan me niet voorstellen dat dit ervoor zorgt dat ik geen baan zou krijgen. Tenminste, dat lijkt me vrij bizar. Maar als je er zelf niet blij mee bent, niet happy mee bent dat dat aan iedereen getoond is, of er nog steeds is, en wat op het internet, het internet vergeet niet. Dus ja.

Amanda: Want die platforms waar het dan oorspronkelijk is gepost daar, ik denk dat die wel steeds betere regels hebben voor dat je je gegevens eraf kan halen. Ja, maar vaak verspreidt het zich toch ook daarbuiten. Dan maken mensen er een screenshot van. Ze kunnen er allemaal gekkigheid mee doen. En zo kunnen dingen toch langer daar blijven circuleren dan dat je zou willen.

Robert: Kortom, kindfluencer zijn lijkt misschien leuk, grappig en onschuldig, maar er schuilen reële gevaren achter. Niet alle kijkers hebben goede bedoelingen en voor je het weet is de hobby van je kind ineens veranderd in een commerciële onderneming met alle druk die daarbij komt kijken. Het is dan ook goed om te kijken hoe we kinderen hiertegen kunnen beschermen, zodat ze nog wel leuke online filmpjes kunnen maken, maar op een manier die veilig en speels is. Amanda, kinderen die op tv of op het podium staan, die zijn wettelijk beschermd. Ze mogen maar een bepaald aantal uren werken, bijvoorbeeld. Geldt dat nou eigenlijk ook voor deze kindfluencers?

Amanda: Nee, daar zijn dus gewoon eigenlijk geen duidelijke regels voor. En wat je ook bijvoorbeeld ziet bij die Bellinga's, die bekende vloggersfamilie, die heeft al twee bioscoopfilms gemaakt. En op het moment dat de kinderen daarin spelen, dan geldt daarvoor de Arbeidstijdenwet. Dus dan is heel duidelijk, is daarin vastgelegd hoeveel uur ze mogen werken. En dat wordt ook gecontroleerd. Dat wordt bijgehouden door een instantie.

Nour: Omdat het een film is, dat is een bekend medium. Moet ik het zo zien?

Amanda: Ja, omdat het een film is. Dat is een productie. Dat is ook, ja. Dat weet ik trouwens niet of dat buitenhuis is, maar daar zijn in ieder geval wel duidelijke regels voor. Maar als die kinderen vervolgens weer een eigen vlog maken, gewoon thuis voor op YouTube, dan gelden die regels helemaal niet. Terwijl ze daar natuurlijk ook heel veel tijd aan kwijt zijn.

Robert: En er geld mee verdienen. En het is best gek eigenlijk. Als we het hebben over kinderarbeid misschien. Ja, want daar is het uiteindelijk om, zijn dit soort regels om ontstaan. Maar als je er geld mee verdient en je moet steeds filmpjes uploaden, dan kunnen we daar toch wel van spreken?

Amanda: En ook bijvoorbeeld als je, stel dat je gewoon een commercial voor tv zou opnemen, dan is dat ook heel duidelijk. Dan weet je ook van dit is een commercial, want dat is de andere kant. Er zijn ook wel regels over dat duidelijk moet zijn dat wat je maakt, dat dat duidelijk gelabeld is als zijnde reclame. Maar dat is ook met deze filmpjes wat minder duidelijk.

Robert: Want je krijgt gewoon een cadeautje of zo? Ja, in principe moet je dan bijvoorbeeld #ad bij je filmpje zetten om aan te geven dat je reclame aan het maken bent. Maar daar wordt eigenlijk niet op gecontroleerd. Er is het Commissariaat voor de Media. Die houdt het alleen bij voor influencers met meer dan 500.000 volgers. Dat is best wel veel.

Robert: Ja, die heb ik net niet. Jij ook niet, Nour, hè?

Nour: Nee, nog niet.

Robert: Nog niet?

Nour: Voor alle luisteraars nu, nee.

Robert: Had ik mijn kinderen toch maar ingezet had ik het misschien gered.

Amanda: Ja, dat is alleen het topje van de ijsberg.

Nour: En dit heeft vooral ook denk ik invloed, uitwerking op de kijkers. Dus die weten dan dat het gesponsord is of niet. Maar tegelijkertijd is het kind dus zelf die content maakt, moet ook wel beschermd worden. En het klinkt alsof we daar dus nu achter de feiten aan lopen. Van volledig gereguleerd in een filmsetting tot niet gereguleerd op YouTube bijvoorbeeld. Is misschien omdat het ook nog een vrij jong concept is, maar ook niet alleen iets exclusief voor Nederland. Hoe zie je dat in het buitenland? Zitten ze daar wat strakker er bovenop?

Amanda: Zeker. Ik weet dat er in Frankrijk echt een influencerwet is gemaakt.

Nour: Ook voor kinderen dus?

Amanda: Ook voor influencers in het algemeen. Van je moet duidelijk aangeven dat iets reclame is, maar specifiek voor kinderen zijn er ook een aantal regels vastgelegd. Ze moeten zich bijvoorbeeld allemaal bij een agentschap inschrijven, en op die manier weet de overheid dus ook wie er kindfluencer is, want die staan daar allemaal geregistreerd, dus dan kunnen ze het ook veel beter volgen van, gaat het allemaal wel goed daar, zijn er geen misstanden?

Robert: En ook grip op de cijfers. Je hebt grip op wie het zijn en je hoeft niet meer zoiets van 500.000 volgers bijvoorbeeld te hebben om daar goed naar te kijken.

Amanda: En als ik even mag aanvullen. Daarnaast moet de inkomsten op een rekening worden gezet die voor het kind zijn en die het kind pas vanaf zijn zestiende mag… Het geld daarvan mag ie pas vanaf z'n zestiende opnemen. Want dat is nu natuurlijk ook wel een beetje krom hè, dat uhm, het geld wat verdiend wordt. Ja, tenzij ouders dat afspreken. Wij zetten het allemaal op een rekening voor het kind, voor later. Maar ja, bij de Bellinga's bijvoorbeeld. Ik heb dat eventjes bekeken. Nou, die wonen wel in een prachtige villa. Misschien hadden ze dat daarvoor al. Dat kan. Dat weet ik niet.

Robert: Ja, en even los van De Bellinga's kan dat bij meer mensen zo spelen dat je ook bij de momfluencers of bij misschien wel de dadfluencers, misschien bestaan die ook wel, maar in ieder geval dat kinderen voor het inkomen zorgen waar we eerder ook al –

Amanda: Ja, van de ouders.

Robert: Ja, van de ouders. En dat voorkom je daarmee. Dus dat lijkt me inderdaad ook een hele goeie. Maar wordt hier in Nederland…

Amanda: En het recht om vergeten te worden, staat ook in die wet.

Robert: Oh wat goed.

Nour: Wat houdt dat in? Ja. Nou, dat is dus volgens mij wat ik ook net al zei dat bij die platforms dat je een verzoek moet kunnen indienen dat alles wat over jou te vinden is, dat dat weggehaald kan worden.

Robert: Die spinaziefoto of de foto dat je vrolijk in je badkleding, in een badje aan het plonzen bent, noem maar iets.

Amanda: Ja. Maar goed, wat ik net ook al zei als het als het daarbuiten belandt, dan ben je een stuk verder van huis. Als jouw beeldmateriaal op het vage dark web belandt.

Nour: Als het één keer gedownload is ja.

Robert: Ja, het internet vergeet wat dat betreft niet. We hebben nu over wetgeving en ik denk inderdaad dat we daar stappen kunnen maken. Interessant wat ze in Frankrijk doen. Ja, platforms zoals YouTube, Instagram, TikTok, moeten die meer doen misschien?

Amanda: Ja, die kunnen zeker ook meer doen. De Vlaamse onderzoeker die ik sprak, die zei ook: "stel dat je een filmpje uploadt, dan ziet zo'n platform al dat er een kind op staat. Of in ieder geval dat kunnen ze met algoritmes best wel detecteren. En dan zou er een soort van pop-up kunnen verschijnen van: 'er is een kind in beeld'. Weet je wel zeker dat je dit filmpje online wil plaatsen? Om toch een soort van bewustwording bij die ouders te creëren van: Moet ik dit nu echt wel doen? Is dit wel echt in het belang van het kind om dit te doen?" Dat is een van de dingen. Ik las dat Instagram wel iets in zijn privacy-instellingen heeft veranderd onlangs. Je kan bijvoorbeeld instellen dat alleen mensen die jij als vriend hebt aangemerkt, dat die jou berichten kunnen sturen. Dus daarmee voorkom je ook we dat je hele nare berichten kan krijgen.

Nour: Die foto's die je eerder noemde.

Amanda: Ja, of het kunnen natuurlijk ook hele vervelende teksten zijn die ze je kunnen sturen. Ja. Dus dat is al een begin. Wat ook heel handig zou zijn, dat zou in ieder geval die juriste van de Universiteit Utrecht graag willen dat ze toegang krijgen tot wat meer data, wat meer metadata van die platforms, zodat ze kunnen zien wat gebeurt er nu precies, zodat ze ook dus wat meer grip krijgen op wie zijn die kindfluencers eigenlijk? Kunnen we het een beetje monitoren? Kunnen we zien of het uit de hand loopt?

Robert: Kunnen we zien hoe het met ze gaat? Dus daar zou je een heleboel onderzoeken aan kunnen koppelen.

Robert: Er zit ook een soort bewustwording bij de ouders zou ik zeggen toch? Ik denk dat dat nog wel het belangrijkste is. Uiteindelijk gaat het toch ook om bewustwording van ouders en De Vlaamse onderzoeker heeft ook een hele leuke en toegankelijke website gemaakt. Die heet magditonline.be, waar wat voorlichting staat over, ja, als je je kind online wil zetten, hoe je dat dan op een verantwoorde manier kan doen. En er staan bijvoorbeeld ook tips hoe je je kind zo kan afbeelden dat ie onidentificeerbaar in beeld is. Want dat is ook nog een optie. Je hoeft niet per se, wat ik net ook al zei, men denkt wel van ik krijg veel meer likes als ik mijn kinderen maar zoveel mogelijk in beeld doe. Maar probeer het dus gewoon om ze wat meer van de achterkant te filmen, of alleen de handen of zo. Er zijn best wel wat… Ja, je moet er misschien een beetje creatief in zijn, maar dat kan best wel.

Nour: Heb je zelf iets toegepast toevallig? Een van die tips die je langs heb zien komen voor je eigen kinderen?

Amanda: Nou, ik zet ze niet op het internet.

Nour: Oh, überhaupt niet?

Nour: Nee, dat kan je natuurlijk ook nog overwegen. Sterker nog, we hebben dit ook gepeild bij onze luisteraars. Deel jij wel eens beelden online van jouw kinderen? Met als oplossing, of als antwoord suggesties: "Ja, want het is super schattig", "Nee, want ik vind privacy toch vrij belangrijk", of "Ja, maar dan alleen onherkenbaar in beeld." En wat dan opvalt is dat op Instagram eigenlijk onze luisteraars zich best wel bewust zijn. Twee derde van de mensen geeft aan dat ze dat niet doen vanwege privacy-overwegingen en één derde van de mensen doet het wel, maar dan alleen onherkenbaar. Eigenlijk vrijwel niemand die hun kinderen zomaar herkenbaar online zet. Op Twitter eigenlijk ongeveer hetzelfde beeld. Wist ik niet eerlijk gezegd, want ik zou zelf... Ja, ik heb nog geen kinderen. Maar ook als ik foto's van mezelf online zet, dan ben ik me nog niet zo bewust van dit blijft nog lang plakken. En ik moet misschien bedenken of ik het over dertig, veertig jaar nog steeds wel zo'n leuke foto vind. Het is wel goed om te zien dat de luisteraars er alvast actief mee bezig zijn zou ik zeggen.

Amanda: Ja, nou dat is dat klinkt zeker goed. Maar goed. Ja, toch zijn er echt nog heel veel van die kindfluencers wereldwijd, en in Nederland. Dat heb ik ook nog niet genoemd. Je hebt bijvoorbeeld Amelia, Avelina en Akim. Dat zijn volgens mij twee zusjes en een broertje. Die doen het ook heel slim, dat zijn Nederlandse kinderen, maar die vloggen in het Engels. Heel gelikte filmpjes. Ziet er heel goed uit en die hebben meer dan 7 miljoen volgers op YouTube. Ja dus, er zijn toch wel, fijn dat de luisteraars hier zo goed over na hebben gedacht. Maar ja, er zijn er ook zeker wel die het gewoon wel lekker doen. En ja ze vinden het ook heel leuk.

Robert: Of dat lijkt zo. Het blijft soms moeilijk voor dat soort dingen denk ik toch? Want de dingen die ze misschien niet leuk vinden, worden misschien niet uitgezonden. Ja, en het is ergens ook gewoon spannend denk ik voor kinderen om zo in the picture te staan. En zeker dat soort grote getallen klinken natuurlijk fantastisch.

Amanda: Ja, dat is toch ook wel aanlokkelijk voor andere kinderen.

Robert: Ik krijg er soms wel een beetje vlogmania-kriebels van. Weten jullie dan waar ik het over heb? Of niet?

Nour: Wat is dit?

Amanda: Jij niet?

Robert: Amanda, Jij kent het?

Amanda: Ja. Is het een VPRO-programma?

Robert: Ja, volgens mij wel. In ieder geval op de publieke omroep. Maar dat kijken mijn kinderen dan weer online. Maar dat is dus eigenlijk een programma.

Amanda: Een satire. Robert: Ja, een satire wat het helemaal op de hak neemt. Dus dat zijn vloggers. Er is een vloggerfamilie, er is een baby die vlogt, maar dat is geen echte baby.

Amanda: Jandino. Jandino speelt die baby. En die vloggersfamilie, die zijn ook alleen maar bezig met hoe komt iemand in beeld? En nu moet je dit even overdoen. Maak datzelfde grapje nog even als dat je net deed. Het is heel vermakelijk om naar te kijken en kinderen vinden dat hilarisch. En ik zou bijna zeggen als je toch kindfluencers wil kijken, dan is dat eigenlijk een geweldig hilarisch alternatief. Zeker als je - ik denk ook als je geen kinderen hebt - maar zeker als je ook wel kinderen hebt, echt leuk om samen te kijken.

Nour: Ik ga het opzoeken.

Robert: Dit klinkt als reclame. Trouwens, we worden niet gesponsord.

Amanda: Oeps, #ad.

Robert: Nee, in dit geval niet. Maar ze mogen ons betalen. Dus dat. Nee hoor, geintje. Om kindfluencers te beschermen tegen ongewenste aandacht en druk is dus nieuwe wetgeving nodig en aanvullende functionaliteiten van de sociale mediaplatforms. Maar de grootste winst valt te behalen bij de bewustwording onder ouders. Laat jij je kind online beelden van zichzelf delen? En welke afspraken maak je hierover? Wij zijn erg benieuwd! Deel jouw ervaringen met ons via @nemokennislink op X en Instagram. We kijken nu een stap vooruit in de tijd, naar de kindfluencers van de toekomst. Vinden we kindfluencers over een tijdje misschien wel vanzelfsprekend? Of denk je dat we straks, als we het hebben over tien, twintig jaar, misschien wel echt bizar vinden dat we dit ooit hebben gedaan? Hoe kijk je daarnaar?

Amanda: Oh, dit zal zeker blijven. Ja, zoals we vroeger kindsterretjes hadden, Macaulay Culkin van Home Alone. Van die zangeresjes.

Robert: Ja, ik weet het ook even niet meer. Ja, nou ja, je hebt er meerdere. Maar Michael Jackson begon ook volgens mij ooit als kindster.

Amanda: Ja zeker, kun je ook als een kindster zien.

Nour: Oh, dit is vrij overtuigend. Gaat zeker blijven. Betekent dat ook dat het nog groter gaat worden dan dat we nu al zien?

Amanda: Hmm, nou ik denk ook wel dat die bewustwording erover gaat toenemen, want ik denk ja, het internet is er op zich al even, maar toch is het nog een relatief nieuw fenomeen ook met YouTube, TikTok en dergelijke. Men was zich er niet zo bewust van. En wat ik ook al zei veel van de problemen openbaren zich pas op de langere termijn. Dus dat wordt nu steeds meer duidelijk. Dus ik denk wel dat steeds meer mensen er kritischer op zullen zijn. Maar ja, het heeft gewoon ook een hele grote aantrekkingskracht. Mensen kijken die filmpjes heel graag. Het overgrote deel van de kinderen maakt die filmpjes ook gewoon heel graag. Want we noemen wel voorbeelden van dat de kinderen er erg van balen en dat zij een grote last op hun schouders hebben omdat ze eigenlijk het inkomen van hun ouders moeten genereren. Maar dat is zeker niet altijd het geval. In heel veel gevallen hebben ze er veel plezier van en kunnen ze vast veel van leren, en worden dat misschien ook ondernemers later.

Robert: Ja precies. En van die kindsterretjes en zo ook, heb je ook heel veel verschillend hoe er op teruggekeken wordt. De ene zegt van: "Ja, ik stond in de spotlights en ik vond dat fantastisch en dat was de leukste tijd van mijn leven." En de ander zegt van: "Nou, ik vond het vreselijk, de druk" en weet ik veel. Dus dat ja, dat zou je hier natuurlijk ook kunnen hebben. Maar dan blijft het wel belangrijk, hoe ga je ermee om? Willen ze het wel echt? En dat je er als ouder goed naar kijkt? Hoe zien die onderzoekers die je hebt gesproken, hoe zien die de toekomst van de kindfluencers?

Amanda: Nou, zij zien ook wel dat er meer bewustwording komt. De juridisch onderzoeker, zij twijfelde of meer regelgeving ook wel nodig is. Ze zegt: "Ja, we hebben eigenlijk al best wel veel, dus we moeten ook meer gewoon, misschien bij aansluiten bij de regels die we al hebben." De Vlaamse onderzoeker, ja, hoopt ook wel dat de bewustwording gaat zorgen voor dat je, dat degene die er dan echt voor kiezen, ik wil dat mijn kind kindfluencer wordt, dat ze dat heel bewust doen en dat ze daar gewoon ook een plan bij hebben. En misschien, ja, ook daar goed over met elkaar in gesprek blijven van: "Vind je het nog steeds leuk, Pietje, om dit te doen?" En: "Het maakt niet uit hoor als je even een keer wat minder inkomsten inbrengt" of zo. Dus zo zullen ze d'r meer in moeten zitten. Een grappige suggestie die de Vlaamse onderzoeker deed. Ze zei: "Ik denk ook dat AI gegenereerde influencers dat die nog heel groot gaan worden." Want ja, tegenwoordig kun je daarmee eigenlijk echt van nep haast niet meer onderscheiden. En ik had ook al een voorbeeld gevonden van ene Ellen, een Fins meisje die een eigen kanaal had en daar allemaal filmpjes-

Robert: Dat hebben we ook al!

Nour: Dus wat doen Ellen dan?

Amanda: Ja, zij ging eigenlijk vooral een boek promoten. Dus ze was wel met een heel specifiek doel gemaakt.

Robert: Maar ik zie haar nog niet in een pretpark lopen dan toch? Of nou ja. Nou ja, het zou ook nog kunnen, ja.

Nour: Dat is wel weinig onderhoudskosten.

Robert: Hoeft ze ook niet lang in de rij te staan.

Nour: Een gat in de markt.

Amanda: Ja, maar goed, het zou wel kunnen helpen dan, dan hoeven wij niet onze kinderen hiervoor in te zetten. Maar ja, de vraag is dan wel weer wie maakt zo'n AI?

Robert: Ja, zeker.

Amanda: Maar ik vond het een interessante suggestie.

Nour: Want het is nog een beetje speculeren natuurlijk. Het is gewoon nog een vrij jong concept. We weten dus eigenlijk ook niet of er aan jou een goede kindfluencer verloren is gegaan of niet. Ik vroeg me wel af als jij nu ook kindfluencer zou zijn geworden, wat zou dan jouw, jouw vlogkanaal zijn, denk je? Waar zou jij over vloggen?

Amanda: Nou, ik denk dat ik eerder in de categorie zou vallen dat ik mijn ouders er stevig op zou aanspreken. Dat ik het niet zo fijn zou vinden dat zij mij al in pyjama en met besmeurd gezicht op foto's van mij online staan. Maar goed, ja, stel dat ik daar inderdaad vrede mee zou hebben en ik zou nu kind-

Nour: Ja zou jij boeken promoten? Zou jij naar het pretpark gaan? Hoe zie je dat voor je?

Amanda: Oh ja, wat ik dan nu zou doen? God…

Nour: Of geen van allen? Ja, dan zou ik wel iets van ja, ik schrijf ook heel veel over AI. Dan zou ik een soort van… Oh ja, ik kwam trouwens nog wel een hele leuke vrouwelijke influencer tegen die allemaal soort van uitlegvideo's over AI maakte.

Nour: Ik hoor de eerst AI-influencer in de dop.

Amanda: Ik vond haar wel heel cool. Ik ben de naam nu even kwijt. Iets van Tech Girl, Tech Power of zo, iets in die hoek. Dus zoiets dan denk ik.

Robert: Tech Power Girl kanaal van Amanda.

Nour: Het kan nog hè, morgen.

Robert: Je kijkt er nog steeds niet heel enthousiast bij.

Amanda: Even kijken of het kanaal nog beschikbaar is.

Robert: Tot zover deze aflevering van Oplossing Gezocht over kindfluencers.

Nour: Over twee weken zijn we weer bij je terug, met een ander onderwerp, een ander probleem, een andere oplossing, maar wel dezelfde hosts.

Robert: Met mij dus, Robert Visscher.

Nour: En met mij, Nour Eldín Emara.

Robert: Met dank aan onze gast Amanda Verdok, en redactieleden Dimitri van Tuijl, Elvira Elzinga, Eva Poort en Erica Renckens. Wil je meer weten over onze wetenschapsjournalistiek? Abonneer je dan op deze podcast via jouw favoriete podcastapp. Volg ons op Instagram en X en bekijk onze website, nemokennislink.nl. Tot de volgende keer!