Kan je de marathon onder de 2 uur lopen?

Generale repetitie

Op 7 maart liepen Tadese, Kipchoge en Desisa een halve marathon op het circuit, bij wijze van generale repetitie. Ze renden in een diamantformatie: 1-2-3-2-1, de hazen op de eerste drie rijen en de atleten op de achterste twee. Om de zoveel kilometer stapten er frisse hazen in. De tijden waren bemoedigend. Tadese bleef haken op 62.55, maar Kipchoge deed het in 59.17, gevolgd door Desisa in 59.41. De vraag is nu: houden ze dat pittige tempo twee keer zo lang vol?

De omstandigheden in Monza wijken af van de situatie die Hoogkamer en zijn collega’s doorrekenden. Bergafwaarts rennen zit er niet in. De lopers gaan rondjes rennen. Hoe verandert dat de kans op succes? “Ze zullen geen voordeel kunnen halen uit heuvel af lopen, ook wind mee is nu geen optie”, reageert Hoogkamer. Dan blijven drafting en schoentechnologie over. “Met drafting is veel tijd te winnen, omdat de atleten dan de volledige 42 kilometer uit de wind kunnen lopen. Het is echter ook één van de redenen dat de IAAF het eventuele record niet zal erkennen”, zegt Hoogkamer. Hazen gebruiken die elkaar afwisselen, mag niet. Nike zit er niet mee. De poging in Italië is niet bedoeld om een officieel erkend wereldrecord neer te zetten, zei het concern tegen het magazine WIRED.

Nog vijf jaar wachten

Afgaand op de fysiologie en genetica van de atleet, bereiken we de magische grens pas in 2021 of 2022. Michael Joyner van de Mayo Clinic, expert in menselijke prestatie, berekende in het Journal of Applied Physiology dat er per jaar gemiddeld twintig seconden van de tijd werd afgelopen sinds 1960. Zet die trend door, dan zal het nog vijf tot zes jaar duren. Naar verwachting zal het een Oost-Afrikaanse atleet zijn met een klein lijf, die gewend is aan grote hoogte en van jongs af aan erg fysiek actief is.

Joyner speculeerde in 1991 al over de mogelijkheid van een twee-uursmarathon, wat de discussie onder wetenschappers deed oplaaien. Qua kennis zat het grootste gat in de efficiëntie van hardlopen. Dat is nu nog steeds zo. “De schoenen die Nike ontworpen heeft zijn, net als klapschaatsen, ontworpen om efficiënter te bewegen”, legt hij uit. “Het merk probeert veel kleine voordelen in de marge te krijgen: geen rechte hoeken, hazen, drafting, schoenen, voeding en goed weer.” Volgens Joyner is een wetenschappelijk ingestoken poging, zoals zaterdag in Italië, niet per se nodig om af te rekenen met die twee uur. Het zou vooral een kwestie zijn van de juiste lopers op de juiste race-dag op het juiste parcours. En het juiste prijzengeld.

‘Echt’ record

Sportwetenschapper en anti-dopingexpert Yannes Pitsilades van de Universiteit van Brighton denkt ook dat we nog even moeten wachten. Bij de start van het door hem geleide SUB2-project in 2014, ging hij uit van vijf jaar voordat iemand de 1.59.59 haalt. Zijn wetenschappelijke project loopt langer dan dat van Nike, en draait om het boosten van marathonprestaties zonder dopinggebruik. Ook sportschoenmerk Adidas is met een gelijksoortige project bezig om de twee-uurs grens te doorbreken.

Welk project de strijd zal winnen? Volgens Hoogkamer maken de atleten zaterdag een heel goede kans om onder de twee uur binnen te komen. Maar dus wel door vals te spelen. Joyner is minder streng. “Lange tijd hadden we geen officieel wereldrecord voor de marathon. Voor de vroege jaren 2000 spraken we gewoon van de ‘beste’ tijd. Sommigen zeggen dat de status van wereldrecord werd bedacht om de marathons wat extra pit te geven.” Bovendien, het ensceneren van recordpogingen is helemaal niet zo ongewoon. Joyner: “Toen Roger Bannister een mijl binnen vier minuten liep, deed hij dat op een net gerenoveerde baan met twee hazen van wereldklasse.”