‘Jongeren zijn creatiever dan volwassenen’

Jongeren zijn creatief, experimenteren erop los en zijn heel wat beter in het out-of-the-box-denken dan volwassenen. Hier kunnen zowel Kayla als Marte Sophie over meepraten, en dat terwijl ze in hele andere vakgebieden onderzoek doen. Kayla richt zich als neurowetenschapper op de puberteit en wat er in het brein van jongeren gebeurt, Marte Sophie wijst op de baanbrekende creativiteit van de jeugd. Niet alleen nu, maar ook honderden jaren geleden!

Out of the box

Wat vinden anderen vaak een verrassend weetje uit jouw vakgebied?

Kayla: “Iets dat mensen vaak verrast is dat je rond je vierde levensjaar de meeste hersencellen hebt. Daarna neemt het af. De verbindingen tussen hersengebieden nemen juist wel toe tijdens de puberteit.”

Marte Sophie: “Kayla, dit wist ik niet. De verbindingen zijn dus eigenlijk belangrijker dan de hoeveelheid hersencellen?” 

Kayla: “Zo zou je dat kunnen stellen, ja.”

Wat vind je zelf een verrassend inzicht uit je eigen vakgebied?

Kayla: “Vaak wordt nog onterecht gedacht dat pubers vooral lui, egoïstisch en impulsief zijn. Maar we weten inmiddels uit onderzoek dat de puberteit ook gekenmerkt wordt door positieve ontwikkeling. Zo zijn jongeren creatiever en beter in het out-of-the-box-denken dan volwassenen. Het is daarom niet gek dat veel mode- en muziektrends bij jongeren beginnen.”

Marte Sophie: “Dit zie je eigenlijk ook terug in kunstgeschiedenis. De zestiende- en zeventiende-eeuwse opleiding tot kunstenaar begon vaak al jong, rond de tienerjaren leerden ze de basis aan. Eind puberteit moesten ze alles volledig beheersen, dat werd van ze verwacht. Naast het uitvoeren van opdrachten van leermeesters zie je dat deze generatie ook experimenteerde en tot spectaculaire vernieuwing kwam. Een goed voorbeeld is Rembrandt die als jonge vent talloze zelfportretten maakte waarin hij speelde met licht en donker, en ongebruikelijke gezichtsuitdrukkingen. Natuurlijk was het voor hem ook oefening, maar deze unieke werken werden geliefd en geven een uniek inkijkje in zijn creatieve geest.”

Wat vind je lastig aan je eigen onderzoek?

Kayla: “Toen hersenonderzoek voor het eerst ingezet werd als onderzoeksmethode om gedrag beter te begrijpen, dacht men onterecht dat we met deze methode bijna alles zouden begrijpen over waarom mensen zich gedragen zoals ze zich gedragen. Maar de relatie tussen het brein en gedrag is zeer complex. Hersenonderzoek verklaart niet alles, maar kan wel kleine delen van de puzzel oplossen. Het zoeken naar die kleine delen waarbij hersenonderzoek wel waardevolle informatie oplevert is niet altijd makkelijk.”

Marte Sophie: “Dit herken ik ook. Academisch onderzoek is systematisch onderzoek dat je uitvoert om kennis te verwerven, bestaande theorieën te testen, en nieuwe inzichten te ontwikkelen binnen een wetenschappelijk vakgebied. Het is een klein deel van een groter geheel. Isaac Newton zei het mooi: ‘We staan op schouders van reuzen’.”

Mythes ontkrachten

Wat zijn verschillen en overeenkomsten tussen jullie?

Marte Sophie: “De overeenkomsten zijn dat we allebei interdisciplinair werken. Dit is nodig om complexe vraagstukken te beantwoorden. Het is voor ons specifieke onderzoek cruciaal om de context te begrijpen, zodat we die op die manier kunnen duiden. En dan de verschillen…”

Kayla: “In mijn onderzoek richt ik mij heel erg op hoe de huidige generatie jongeren opgroeit in een complexe samenleving.”

Marte Sophie: “Ik kijk naar het verleden om te begrijpen hoe we een fenomeen als zwaartekracht een plek kunnen geven als onderdeel van het ervaren van visuele cultuur. Het zijn fundamenteel verschillende benaderingen en vakgebieden.”

Vind je het lastig om aan anderen uit te leggen waar je onderzoek over gaat?

Marte Sophie: “Soms! Begrip van het belang van kunstgeschiedenis is een de stap die je moet willen zetten. Maar zodra het duidelijk wordt dat vrijwel alles uit je directe omgeving uit een (kunst)historische traditie voortkomt (denk maar aan de kleding die je draagt, de architectuur van gebouwen in jouw stad of dorp, en zelfs de selfies die je maakt), kan ik ook mijn onderzoek toelichten. Een kunstwerk kan uitgangspunt zijn voor een zee aan verhalen én verbindende inzichten.”

Kayla: “Voor mij is het meestal niet erg lastig om uit te leggen waar mijn onderzoek over gaat, maar in sommige gevallen is het wel lastig om bepaalde mythes te ontkrachten. Zeker als daar sterke meningen over bestaan in de samenleving. Gelukkig is wetenschapscommunicatie in de meeste gevallen echt superleuk om te doen. Ik leer zelf ook ontzettend veel van de jongeren, ouders, en leraren die ik spreek. Ik zie het daarom ook echt als een uitwisseling van kennis en ervaringen.”

Vind je het belangrijk dat wetenschappers hun onderzoek en resultaten kunnen uitleggen aan anderen, buiten de wetenschap?

Marte Sophie: “Iedereen heeft recht op informatie en we kunnen hieraan bijdragen door wetenschappelijk onderzoek op een toegankelijke manier te presenteren aan een breder publiek. Mensen als Ionica Smeets, tijdschriften als New Scientist, of platforms als NEMO Kennislink doen dit al op een heel ongedwongen manier.”

Kayla: “Absoluut! Elke wetenschapper moet in een paar zinnen kunnen uitleggen waar zijn/haar/hun onderzoek over gaat. Uiteraard hoeft niet elke wetenschapper in dezelfde mate bezig te zijn met wetenschapscommunicatie. Ik denk dat het belangrijk is dat we verschillende talenten waarderen, dus als je ergens anders heel goed in bent dan moeten mensen dat ook erkennen.”

Verbinding

Hoe voorkom je zelf dat je denkfouten maakt of misschien in een tunnelvisie belandt?

Marte Sohpie en Kayla tegelijk: “Praten en luisteren!”

Marte Sophie: “Feedback van collega’s en promotoren is belangrijk. Daarnaast kan deelnemen aan congressen waarbij je je onderzoek presenteert ook heel nuttig zijn om ideeën te testen en prikkelende vragen te stellen.”

Kayla: “Helemaal mee eens, samenwerking is cruciaal om nieuwe inzichten op te doen. Ik denk ook dat het belangrijk is om buiten je eigen bubbel te komen. In mijn onderzoek proberen we niet alleen met collega's van verschillende vakgebieden samen te werken, maar vooral ook met maatschappelijke partners buiten de universiteit. Denk aan jongerenwerkers, docenten, maar ook jongeren zelf. Er ligt zoveel kennis buiten de universiteit, het is zonde om daar niks mee te doen.”

Wat vind je van elkaars onderzoek? Heb je nog tips om het nog beter uit te leggen?

Marte Sophie: “Kayla’s onderzoek is ongelofelijk interessant. De mens staat centraal. Dit is een onderwerp dat direct aanspreekt, want dit gaat ook over jezelf - we zijn of waren immers allemaal ooit puber. Haar onderzoek werkt verbindend: het maakt thema’s van welzijn en het gevoelsleven bespreekbaar, maar haar studie is door de methodiek ook wetenschappelijk vooruitstrevend. Kayla communiceert helder en gedetailleerd, en weet een groter publiek mee te nemen met anekdotes. Je voelt de gelaagdheid van het onderzoek: het is theoretisch en methodologisch diepgaand én maatschappelijk tastbaar. Nu ze haar proefschrift heeft ingediend gaat ze verder met een postdoc over welzijn van jongeren. Goed nieuws voor de wetenschap!”

Kayla: “Ik vind het verrassend hoeveel overeenkomsten er eigenlijk zijn tussen onze vakgebieden. Dat had ik in eerste instantie helemaal niet verwacht. Ik raakte gelijk gefascineerd over hoe wij naar kunst kijken, naar de betekenis van dingen en dat het relevanter is dan we in eerste instantie denken. De verbinding die jij maakt tussen kunst en wetenschap brengt twee werelden samen die helaas nog vaak van elkaar gescheiden zijn. Ik denk dat je hiermee veel jongeren kan inspireren om nieuwsgierig te zijn en op ontdekkingsreis te gaan, niet alleen door geschiedenis van kunst, maar juist ook hoe kunst een rol speelt in hun dagelijks leven.”