'Ik wil binnen tien jaar handicaps uitroeien'

Eigenlijk wilde Herr als tiener bergbeklimmer worden. Studeren vond hij helemaal niks. “Ik deed er alles aan om maar niet in een klaslokaal te hoeven zijn”, zegt Herr vanuit een hotelkamer in Enschede. “Als je mij voor mijn ongeluk had gevraagd hoeveel tien procent van honderd is, dan had ik het niet geweten. Ik wilde de beste klimmer van de wereld worden. Daar draaide alles in mijn leven om.”

Herr had talent. Hij was een van de beste klimmers van zijn generatie. Maar een vreselijk ongeluk veranderde alles. Op zeventienjarige leeftijd wilde hij Mount Washington in New Hampshire bedwingen, toen hij met een vriend in een sneeuwstorm terechtkwam. Ze raakten volledig gedesoriënteerd en brachten drie nachten in barre omstandigheden (tot -29 graden Celsius) door. Toen ze eindelijk werden gered, waren de benen van Herr bevroren. Ze moesten tot onder de knie worden geamputeerd.

Leider van de bionische eeuw

Niet meer kunnen klimmen, was een nachtmerrie voor Herr. Dus bedacht hij een plan. Wat nu als hij zijn eigen protheses maakte, zodat hij zo snel mogelijk weer de natuur in kon? “Ik moest daarvoor zelf nieuwe benen maken, want niemand anders wist op dat moment hoe je het beste kunstbenen maakte om mee te klimmen.”

Het resultaat is een wonderlijk voorbeeld van vernuft. Hij maakte in 1983 onder meer speciale, voeten, die extra stijf waren aan het uiteinde zodat hij op heel smalle richeltjes kon staan. “Binnen een jaar klom ik op een hoger niveau dan voor het ongeluk. Ik had de buitenwereld versteld doen staan. En mezelf ook. Dit inspireerde mij om me te verdiepen in protheses. Ik wilde technologie gebruiken om mensen te helpen genezen en beperkingen door ongelukken weg te nemen. Dat is sindsdien mijn levensopdracht”, aldus Herr.

Die queeste leidde tot een indrukwekkende loopbaan. Herr is nu wereldwijd een van de meest vooraanstaande wetenschappers op het gebied van bionische ledematen en computer gestuurde protheses. Hij is hoofd van de onderzoeksgroep biomechantronica van MIT en ontwikkelde onder meer de Rheo Knee (zie kader). In 2011 riep tijdschrift TIME hem uit tot de ‘leider van de bionische eeuw’.

Dat hij voor zijn bijdrage aan de wetenschap nu een eredoctoraat krijgt van de Universiteit Twente, vervult Herr met trots. “Onderzoekers doen uitstekend werk in Enschede. Ze ontwikkelen de LOPES revalidatierobot, om mensen weer te leren lopen. Daardoor vind ik het extra bijzonder, dat ik van deze universiteit een eredoctoraat ontvang”, zegt hij.

Daarnaast wil Herr dat protheses beter op maat worden gemaakt. “Dat is mogelijk door een digitaal beeld te maken van mensen, een soort virtueel zelf. Daarin kan de computer heel precies de benodigde prothese berekenen. Vervolgens wordt het door een 3D-printer gemaakt.”

Zover is het nog niet. Maar dit soort uitvindingen zal over tien tot twintig jaar een einde maken aan handicaps, verwacht Herr. “Ik wil handicaps uitroeien. Dat is de missie van ons lab.”

Dat is nodig ook, volgens Herr. “Nu zijn protheses nog heel duur en ze zitten zeer oncomfortabel. Dat weet ik, omdat ik ze niet alleen onderzoek en maak, maar ook zelf draag en test. Het geeft mij een grote voorsprong op andere wetenschappers. Ik weet hoezeer mensen lijden onder slechte protheses en hoe belangrijk een goed ontwerp is. Bovendien voel ik zelf wat niet werkt. Wanneer ik een prototype test, weet ik al snel waarom iets niet goed is. En dan wil ik het direct verbeteren.”