'Ik vind het abstracte juist het mooiste van de wiskunde'

Zie jij jezelf in een meer praktische rol? Wil je werken bij Facebook of de GGD?

“Ik denk dat praktischer werk op een andere manier uitdagend is. Je hebt een veel directere impact op de echte wereld Maar een overstap? Dat hoeft voor mij nu niet.”

Wat zijn de beste momenten in je werk?

“Nieuwe dingen uitvinden is leuk, wanneer je eerst iets bedenkt en uiteindelijk bewijst dat het echt zo zit. Op zo’n moment vallen na weken lang puzzelen allemaal stukjes op zijn plaats, er is echt een eurekamoment. Toch kan het zijn dat je een dag later een fout ontdekt en weer opnieuw moet beginnen. Als je lang zonder zo’n succes zit dan kan dit werk frustrerend zijn. Gelukkig is er dan afleiding, door onderwijs en begeleiding van studenten.”

Snappen anderen (niet-collega’s) wel waar je mee bezig bent?

“Ik probeer het tenminste zo uit te leggen dat ik niet de enige ben die het snapt.”

Wat vertel je op een verjaardagsfeestje als mensen naar je werk vragen?

“Ik zeg dat ik op de universiteit werk en onderzoek doe en onderwijs geef. Als ik dan vertel dat ik wiskundige ben hoor ik soms ‘Oh, wiskunde…’ en haakt de gesprekspartner bij voorbaat al af. Ik vind het jammer dat wiskunde zo’n slechte naam heeft. Het is veel meer dan rekensommetjes. Wiskunde heeft ongelofelijk veel toepassingen in de samenleving: zelfs een sudoku is wiskunde. Ik probeer die veelzijdigheid van het vak altijd uit te leggen.”

“Ik vind het fijn dat ik mijn onderzoeksobjecten –weliswaar door een microscoop – met eigen ogen kan zien. Het wordt in zekere zin een beetje tastbaar. Ik kan mijn onderzoek beter uitleggen, ook aan mezelf.”

“Het bijzondere van motoreiwitten is dat ze alleen niet sterk genoeg zijn: ze moeten samenwerken om genoeg kracht te zetten om celdeling mogelijk te maken. Zo vormen ze samen een soort staafjes die wél sterk genoeg zijn om de buitenkant van de cel op de goede plek te krijgen. Ik wil uitvinden hoe die samenwerking verloopt.”

Heeft corona je werk veranderd?

“Het is wat lastiger geworden. In het voorjaar was het laboratorium drie maanden praktisch gesloten. Ik ben toen veel literatuur gaan lezen en artikelen gaan schrijven. Het was een goed moment om in de theorie van beeldverwerking te duiken. Dat kan ik ook prima thuis doen. Nu staan we weer op het lab, maar met een bezetting van ongeveer een derde van normaal. Dat vergt best wat organisatie. Maar het gaat, ik sta minder dan de helft van de tijd in het lab.”

Trok fundamenteel onderzoek je altijd aan?

“Toen ik begon met studeren dacht ik dat het heel belangrijk zou zijn dat mijn werk een toepassing heeft. Maar ik ontdekte dat het voor mij veel belangrijker is om te snappen wat er in de natuur gebeurt. Het is best bizar dat we celdeling nog steeds niet goed begrijpen. Dat feit prikkelt mij.”

Zou je het fijn vinden als het wel ooit wordt toegepast?

“Een echte ‘technische’ toepassing hoeft van mij niet, het probleem is al echt genoeg. Biologie bestaat, en celdeling is een belangrijk proces. We weten niet hoe het werkt en dát is het probleem dat we moeten oplossen.”

“Je weet natuurlijk nooit hoe dicht je bij een toepassing zit. Kijk naar de uitvinding van de laser. In eerste instantie dachten onderzoekers dat er maar weinig toepassingen zouden zijn, nu vind je ze overal in terug.”

Staan de fundamentele en praktische wetenschappen ver van elkaar af?

“Ze staan dichter bij elkaar dan we denken. Het probleem is misschien dat mensen uit beide vakgebieden een andere taal spreken. Tijdens mijn studie Technische Natuurkunde viel het me al op dat de ingenieurs waarmee ik vakken volgde heel anders over problemen dachten. Stel we kregen de opdracht om een gloeilamp te bouwen. Dan begonnen de ingenieurs meteen met het ontwerp, en de natuurkundigen vroegen zich eerst af hoe je kan verklaren dat die draad gaat gloeien door een stroom. Het lijkt daarom soms een andere wereld, zelfs als je aan hetzelfde probleem werkt.”

“Doelgericht aan een coronavaccin werken is wel iets anders dan iets leren over een cel, maar ik heb de indruk dat het meer een verschil in communicatie is dan een wezenlijk grote afstand tussen vakgebieden.”

“Je kunt als onderzoeker ook springen tussen deze werelden. In het lab waar ik tijdens mijn bachelor werkte, waren mensen met bacteriën bezig die met een bepaald eiwit een stevige emulsie vormden. Dat bleek een interessante toepassing voor voedingsmiddelen. Inmiddels is er een patent en zijn er echt bedrijven mee bezig.”

Je hebt het in je blog over creativiteit. Moet je als fundamentele wetenschapper erg creatief zijn?

“Dat is zeker belangrijk. Het vergt creativiteit om een probleem op te lossen dat je niet snapt.”

Wat vertel je eigenlijk iemand op een verjaardagsfeestje als ze naar je werk vragen?

“Tja, er zijn op dit moment geen feestjes, dus dat is lekker makkelijk! Maar als ik het aan een leek moet uitleggen dan vertel ik meestal dat er heel fundamentele vragen zijn die de wetenschap al tientallen jaren wil oplossen, zoals: hoe delen cellen zich?”

“Ook vertel ik dat je dit probleem op verschillende manieren kunt oplossen. Door naar cellen als geheel te kijken, maar ook door naar de betrokken losse onderdelen van de cel te kijken. Dat laatste doe ik. Meestal reageren mensen verbaasd. Ze hadden niet verwacht dat iets wat ze op de middelbare school leerden – celdeling – eigenlijk nog steeds niet volledig is opgelost.”