Naar de content

Huismiddeltjes tegen hooikoorts onder de loep

Veld met bloemen
Veld met bloemen
Px

Branderige ogen, kriebelende neus, hooikoorts kan een mooie lentedag flink verzieken. Online vind je veel huis-, tuin- en keukenmiddeltjes die zouden helpen. NEMO Kennislink zet er vijf op een rij: werken ze echt?

27 mei 2022

Het wordt weer zomer en dat betekent voor veel mensen maar één ding: hooikoorts. Hoesten, niezen, een loopneus, brandende ogen en benauwdheid. Het hoort er allemaal bij. Maar liefst één op de vier Nederlanders heeft er in meer of mindere mate last van. Geen wonder dat er zo veel huis-tuin-en-keukentrucs tegen hooikoorts zijn. NEMO zet vijf bekende huismiddeltjes op een rijtje. Wat werkt en wat niet?

Maar eerst: wat is hooikoorts eigenlijk? Hooikoorts is een allergie voor stuifmeelkorrels, vertelt bioloog en hooikoortsexpert Arnold van Vliet van de Wageningen University. “Op deze pollen zitten ongevaarlijke eiwitten waar het afweersysteem overdreven op reageert.” Als je allergisch bent en met pollen in contact komt, leidt dit tot een reactie van de mestcellen. Dit zijn witte bloedcellen die vooral in de slijmvliezen voorkomen. Ze spelen een belangrijke rol in het immuunsysteem en zorgen ervoor dat de ontstekingsbevorderende stoffen histamine, leukotriënen en interleukinen vrijkomen. De bekendste gevolgen: jeuk, brandende ogen, veel gesnotter en luchtwegproblemen.

Veel mensen onderschatten de ernst van hooikoorts, volgens internist-allergoloog Hanneke Oude Elberink van de Rijksuniversiteit Groningen. “Hevige klachten leiden vaak tot slaap- en concentratieproblemen. Bij kinderen kan hooikoorts zelfs een leerachterstand veroorzaken.” Ervaar je hinder door hooikoorts op werk, school of in je sociale leven? Schroom dan niet contact op te nemen met je huisarts. Oude Elberink: “Goed medicijnadvies en -gebruik kan een wereld van verschil maken.”

1 – Een potje zoenen

Tijdens een potje zoenen komen er allerlei stofjes vrij, zoals de gelukshormonen endorfine en dopamine. Volgens Japanse onderzoekers zou dit wel eens de productie van histamine, een eiwit dat betrokken is bij het ontstaan van allergische reacties, kunnen verminderen. Daarom lieten de onderzoekers in 2006 stellen een half uur met elkaar zoenen om vervolgens de hoeveelheid antistoffen in het bloed te meten. Hieruit concludeerden de Japanners dat zoenen inderdaad tegen hooikoorts helpt, maar Nederlandse experts zijn sceptisch. Zo vertelt hoogleraar immunologie Huub Savelkoul in een interview met nu.nl dat de opzet van het onderzoek te kleinschalig is. Ook is het ontstaan en het verminderen van hooikoorts een geleidelijk proces. Hierdoor is het onwaarschijnlijk dat een halfuurtje zoenen echt effect heeft, stelt hij.

2 – Honing eten

Elke dag een eetlepel lokale honing eten is een bekende truc. Het idee is dat bijen veel in contact komen met pollen en dat een deel daarvan in de honing terechtkomt. Door jezelf steeds aan een kleine hoeveelheid pollen bloot te stellen, met behulp van de honing, zou je resistentie opbouwen. Volgens de website van Universiteit Wageningen lijkt het erop dat het eten van lokale honing tot op zekere hoogte werkt. Wel moet je maar net geluk hebben met het type pollen in de honing. De meeste mensen zijn namelijk allergisch voor stuifmeelkorrels van grassen en bomen, terwijl bijen voornamelijk planten bezoeken met mooie bloemen. Deze produceren over het algemeen geen pollen die allergische reacties veroorzaken.

Waarom wordt het hooikoortsseizoen steeds langer?

De periode waarin mensen met hooikoorts rustig kunnen ademen, zonder pollen, wordt steeds korter. Volgens bioloog Arnold van Vliet begint het hooikoortsseizoen tegenwoordig al in december en loopt het door tot oktober. “De belangrijkste oorzaak is klimaatverandering. Doordat het steeds warmer wordt, begint het bloeiseizoen eerder”, legt hij uit. Daarnaast duiken er regelmatig nieuwe plantensoorten op in Nederland die hooikoorts kunnen veroorzaken, bijvoorbeeld de Alsemambrosia, afkomstig uit Noord-Amerika. Van Vliet: “Deze plant doet het hier steeds beter door de stijgende temperatuur. Problematisch is dat er veel mensen allergisch voor zijn en dat dus ook ambrosia het hooikoortsseizoen verlengt. De plant bloeit namelijk pas in september, oktober.”

Een zwart en bruin insect op de grond.

In een pissebed zouden dezelfde allergene eiwitten zitten als in stuifmeelkorrels.

Wikimedia Commons, Franco Folini via CC BY-SA 3.0

3 – Een pissebed eten

Dagelijks een levende pissebedden opeten zou tegen hooikoorts helpen. Waarom? In pissebedden zitten dezelfde allergene eiwitten als in stuifmeelkorrels. Door jezelf hier elke dag aan bloot te stellen, zou je resistentie tegen de allergenen van pollen kunnen opbouwen. De grote vraag is alleen of pissebedden daadwerkelijk dezelfde allergenen bevatten. Hier is namelijk geen enkel bewijs voor. Allergoloog Hanneke Oude Elberink wil er geen woorden aan vuil maken: “Dit is weer zo’n typische hooikoortstrend. Er duikt elk jaar wel een nieuw onzinnig ‘wondermiddel’ op.”

4 – Elke dag je haar wassen

Een simpele truc om hooikoortsklachten te verminderen is het wassen van je haar. Hoe komt dit? Als je naar buiten gaat, blijven er pollen in je kleding en haar hangen. Ga je ’s avonds naar bed, dan komen deze pollen op je kussensloop terecht. Dit is niet goed voor je nachtrust en het kan de hooikoortsklachten op lange termijn verergeren. Want: hoe meer je in contact komt met pollen, hoe heftiger je erop reageert. Daarom raden artsen van het Leids Universitair Medisch Centrum (LUMC) aan je haar voor het slapen te wassen. Ook helpt het om je buiten de slaapkamer om te kleden en je gedragen kleren zo snel mogelijk te wassen.

Waarom hebben steeds meer mensen last van hooikoorts?

Het aantal mensen met hooikoorts neemt toe, met name in welvarende landen. Volgens allergoloog Oude Elberink komt dat door onze Westerse leefstijl. “Waarschijnlijk ligt de oorzaak bij een combinatie van verschillende factoren, waaronder voeding. Zo zijn we meer suikers en verzadigde vetten gaan eten”, zegt ze. Tegelijk krijgen we minder vezels binnen en die zijn juist erg belangrijk voor de gezonde bacteriën in ons lichaam. Uit onderzoek blijkt dat de samenstelling van het type bacteriën in onze darmen bijdraagt aan het wel of niet ontwikkelen van allergieën. Mensen die veel antibiotica moeten gebruiken, hebben dan ook vaker last van hooikoorts. Verder speelt omgeving ook een rol, met name de luchtkwaliteit. Oude Elberink: “Hoge concentraties fijnstof irriteren de luchtwegen en maken deze gevoeliger.”

5 – Vaseline rond je neus smeren

Als hooikoortspatiënt wil je natuurlijk het liefst zo min mogelijk pollen binnenkrijgen. Hoe? Bijvoorbeeld door vaseline rond je neusgaten te smeren. Dit voorkomt dat stuifmeelkorrels in je neus terechtkomen. Het idee is dat ze netjes aan de buitenkant blijven plakken en zo niet de slijmvliezen kunnen irriteren. Werkt dit? Volgens Oude Elberink niet: “Vaseline blijft niet lang zitten, dus smeren heeft weinig zin.” Wel kun je voorkomen dat er veel pollen in je ogen belanden door een zonnebril op te zetten. Oude Elberink: “Naar mijn idee is dat één van de weinige huismiddeltjes die echt goed werkt.”

ReactiesReageer