Vragen over de veiligheid van elektrische auto’s na een crash

Een elektrische auto vergt na een crash een heel andere benadering dan een benzine- of dieselauto. De accu kan uren na de crash het wrak nog onder hoogspanning zetten, of alsnog in brand vliegen. Eerste prioriteit voor de hulpverleners: de First Responder-kring doorknippen, om alle elektrische systemen uit te schakelen.

9 september 2016

Het wrak van de verongelukte Tesla stond mogelijk onder een spanning van ruim driehonderd volt.
Nos

Het was een geruchtmakende crash, op 7 september 2016, van een elektrische Tesla tegen een boom bij Baarn. Dat de chauffeur en enige inzittende op slag overleed, was niet verrassend, gezien zijn abrupt tot nul teruggebrachte snelheid van 155 kilometer per uur. Maar het wekte verbazing dat de brandweer de chauffeur pas uren later uit het wrak durfde te halen, toen monteurs van Tesla op de plaats van het ongeluk arriveerden.

Berith Berends, woordvoerder van Tesla Nederland, zegt er het volgende over: “De brandweer beschikt over de noodhandleidingen voor al onze Tesla-modellen. Maar door de hoge snelheid van de crash was er extreme schade aan de auto en de accu. Daarom heeft de brandweer in overleg met ons besloten om te wachten op onze mensen.”

Lithium

Bij gewone auto’s is de tank met benzine, LPG of diesel het gevaarlijkste onderdeel. Een elektrische auto heeft geen brandstoftank, maar in plaats daarvan een honderden kilo’s zware accu van hetzelfde type dat in laptops en mobieltjes zit. Die levert een spanning van ruim 300 volt aan de motoren en overige apparatuur. Zulke accu’s bevatten lithium, een metaal dat spontaan reageert met water en daaruit het zeer brandbare waterstofgas vrijmaakt, dat wegens de ontstane hitte meestal ook in brand vliegt.

Dit gebeurt als de luchtdichte behuizing van de accu kapot gaat en er lucht (die altijd ook waterdamp bevat) bij de inhoud komt. You Tube wemelt van de filmpjes waarin niet al te snuggere pubers de lithium-batterij uit hun mobieltje met een hamer te lijf gaan om die te laten exploderen, wat prima lukt.

Schema van de Tesla model S. Rood aangegeven zijn de onderdelen waarin de brandweer niet moet knippen of zagen na een crash. Het betreft onder meer de grote accu in de bodem, en de gascilinders van de airbags in de dakrand en deurstijlen. De groene delen zijn van extra sterk staal, waardoor die moeilijk door te knippen zijn.
© 2015 TESLA MOTORS, INC. Alle rechten voorbehouden

Dus zet vooral geen brandspuit op een gecrashte elektrische auto, zou je zeggen. Volgens Berends klopt dat niet: “Het grootste misverstand dat wij in het veld tegenkomen, is over het blussen. Uit praktijktests in de Verenigde Staten, onder toezicht van Amerikaanse veiligheidsinstanties, is gebleken dat je een brand in een elektrische auto het beste kan blussen met grote hoeveelheden water.”

Dat water dient niet alleen om de brand zelf te blussen, maar ook om de accu te koelen, die bij Tesla’s de bodem van de auto vormt. Als zo’n opgeladen accu in korte tijd al zijn lading kwijtraakt, bijvoorbeeld door kortsluiting na een crash, gaat dat gepaard met enorme warmteontwikkeling, waardoor onderdelen van de accu kunnen smelten of de hele accu kan ontploffen.

Spontaan ontbranden

Tesla stelt gedetailleerde noodhandleidingen voor elk model auto beschikbaar, zodat hulpverleners zo veilig mogelijk een wrak kunnen bergen of beknelde inzittenden bevrijden. Maar zo makkelijk is dat niet. Zo waarschuwt de noodhandleiding: ‘Ga er bij brand vanuit dat de hele auto onder spanning staat en RAAK GEEN ENKEL DEEL VAN DE AUTO AAN.’

Zo mogelijk moet de brandweer eerst de First Responder-kring doorknippen, een dikke stroomkabel onder de kap van de kofferbak voorin. Als dat gebeurd is, en de omhulling van de accu is intact, kan de auto nergens meer onder hoogspanning staan. Blijkbaar was de voorkant van de Tesla in Baarn zo in elkaar gedrukt, dat deze First Responder-kring niet meer toegankelijk was.

Is de accu wel beschadigd, dan is blussen uiterst lastig, omdat lithium telkens opnieuw spontaan kan ontbranden: ‘Het kan 24 uur duren voordat een batterijbrand helemaal uit is. Overweeg het gecontroleerd laten uitbranden van de batterij met voldoende veiligheidsmaatregelen.’

Curieus bij een gecrashte elektrische auto is ook, dat je niet weet of hij echt ‘uit’ is. Een verbrandingsmotor die is afgeslagen, kan onmogelijk spontaan weer opstarten en gaan rijden. Maar de elektromotoren in een elektrische auto drijven direct de wielen aan, en gaan gewoon draaien zodra er spanning overheen staat. Zolang de First Responder-kring niet doorgeknipt is, kan een elektrische auto dus onverhoeds weer gaan rijden als er aan het wrak gemorreld wordt of als je deze probeert weg te slepen.

Met de toename van het aantal elektrische auto’s op de weg, is het wachten op een duivels dilemma: bij de crash is de accu beschadigd, en de zwaar beschadigde, in elkaar gedrukte carrosserie staat onder hoogspanning. Op de achterbank zit een peuter vastgesnoerd in een kinderzitje, die duidelijk nog leeft. Dan begint het lithium in de accu te branden… wat doe je dan als hulpverlener?