Hoe bepaalt het KNMI de sterkte van een aardbeving?

Op 8 januari van dit jaar werd Zeerijp opgeschrikt door een aardbeving met een sterkte van 3,4 op de Schaal van Richter. Meetstation Garnwerd, ongeveer 20 kilometer verderop, registreerde een veel grotere magnitude. Deze meting is echter niet meegenomen in de sterktebepaling, schrijft een van onze lezers. Maar waarom niet? Hoe bepaalt het KNMI de magnitude van een aardbeving?

Gewogen gemiddelde

Maar inderdaad worden niet alle metingen meegenomen, vertelt Läslo Evers, hoofd van de afdeling seismologie bij het KNMI. Waarden die te ver van het gemiddelde afwijken – zowel aan de hoge als aan de lage kant – doen niet mee. “We bepalen de magnitude aan de hand van een gewogen gemiddelde”, legt Evers uit. “Zowel de hoogste 25 procent als de laagste 25 procent van de gemeten waarden krijgen daarbij wegingsfactor nul.”

De reden voor deze manier van rekenen, is dat het uitstralingspatroon van een aardbeving onregelmatig is. “Bij een aardbeving verschuift er gesteente langs een breuk in de grond. Daardoor zendt een aardbeving niet in alle richtingen evenveel energie uit, zoals een lamp dat bijvoorbeeld wel doet”, zegt Evers. Daarnaast kan de ondergrond nabij meetstations de grondbeweging versterken of juist verzwakken. Zand, klei en veen reageren verschillend op een langskomende aardbevingsgolf, waarbij de hoeveelheid vocht in het sediment een rol speelt.

Door de hoogste en laagste waarden niet mee te nemen in de berekeningen, filter je de onregelmatigheden er uit, en krijg je een robuustere bepaling van de magnitude, zegt Evers.

Onzekerheid

Uiteindelijk komt dus maar de helft van de metingen in de einduitkomst terecht, al doet de rest wel mee om de onzekerheid in de berekende waarde van de aardbevingssterkte te bepalen. Deze onzekerheid ligt tussen 0,1 tot 0,2 magnitudepunten, meldt Evers desgevraagd.

Voor de aardbeving van januari in Zeerijp levert dat een sterkte op ergens tussen 3,2 en 3,6 op de Schaal van Richter, met als meest waarschijnlijke waarde 3,4.