'Het woningtekort oplossen is een illusie'

De politiek staat met de huizencrisis voor een flinke opgave. Er is momenteel een woningtekort van 390 duizend woningen en dat loopt voorlopig alleen nog maar op. Voor NEMO Kennislink legde Marja Elsinga, hoogleraar housing institutions and governance aan de TU Delft, de verkiezingsprogramma’s van vijf partijen langs de wetenschappelijke meetlat. Hoe zou zij zélf de problemen aanpakken?

Volgens de hoogleraar is de woningcrisis niet zomaar op te lossen. “Het woningtekort oplossen is een illusie, dat lukt geen enkel land ter wereld.” Overigens doet Nederland het in internationaal opzicht eerder goed dan slecht, benadrukt ze. “Nederland heeft een rijke ervaring in het beheersen van het woningtekort met volkshuisvestingsbeleid en instituties zoals woningcorporaties om dat voort te zetten.”

Samenhang

In haar onderzoek naar de woningmarkt betrekt Marja Elsinga zowel de economische, sociale factoren als beleidsmatige en politieke kanten. Goede oplossingen moeten volgens haar met al deze elementen rekening houden. Het draait volgens haar om het vinden van een balans tussen wereldwijde economische krachten, mensenrechten en de grondwet.

Hoe ziet dat er concreet uit? De hoogleraar vindt dat het sociale recht op wonen centraal moet staan in de keuzes van politici. “Dat staat immers in de grondwet.” Woningen zijn in haar optiek geen speculatieobjecten. Daarnaast vindt ze dat plannen voor huisvesting altijd moeten samenhangen met andere domeinen, zoals klimaat, energie en zorg. “Daarom vind ik het ook zo goed dat bejaardenhuizen weer worden genoemd in sommige programma’s, al ontbreekt het naar mijn gevoel nog te veel aan urgentie.”

Kleiner wonen

Woningbouw moet volgens Elsinga, meer dan nu het geval is, gericht zijn op starters en ouderen. Regels zouden ook meer ruimte moeten laten voor andere manieren van samenwonen. Nu kan afwijken van de norm leiden tot het mislopen van subsidies of toeslagen. Ook pleit ze al langer voor duurzame investeringen in de commerciële huursector en het uitsluiten van niet-duurzame investeerders door middel van regelgeving.

Ten slotte moeten mensen er volgens Elsinga maar aan wennen dat huizen kleiner zullen worden. “Van acht vierkante meter per persoon in 1900 zijn we gegroeid naar 53 meter in 2018. Dat is niet langer realistisch.”