Het nut van onze microben

Microben zijn de laatste jaren onderwerp van gesprek. Zagen we micro-organismen vroeger uitsluitend als schadelijke ziekteverwekkers, tegenwoordig weten we dat er ook nuttige exemplaren tussen zitten. Microbioloog Remco Kort gaat in zijn debuut ‘De microbemens’ nog een stap verder. Hij wil dat we echt van microben gaan houden.

Kort begint zijn verhaal heel feitelijk met een uitleg over wat microben zijn, hoe ze zich vermeerderen, voortbewegen en voeden en op welke plekken ze allemaal kunnen leven. Als je al wat van microben weet, lees je in de eerste twee hoofdstukken weinig nieuws. Als je nog niks van microben weet, is het verhaal waarschijnlijk lastig te volgen vanwege de vele details. Dit stuk had wat mij betreft korter en eenvoudiger gemogen. Op deze manier raakt Kort voordat zijn betoog daadwerkelijk begint, al een deel van zijn lezers kwijt.

Dubbele boodschap

Hoofdstuk drie heet ‘De slaaf’ en laat zien hoe bepaalde bacteriën in ons lichaam ons gedrag kunnen beïnvloeden. Het is interessant om te lezen dat in ons lichaam meer DNA van microben aanwezig is dan van onszelf en je kunt je dan ook goed voorstellen dat microben invloed kunnen hebben op ons lichaam. De belangrijkste aanname die Kort bespreekt is die tussen de aanwezigheid van bepaalde bacteriën en overgewicht. Zijn er bacteriën die jou opdragen om veel chocolade, chips of patat te eten omdat ze daar zelf beter van worden? Die vraag wordt helaas niet beantwoord, waarschijnlijk omdat de wetenschap hier nog niet helemaal uit is.

Kort neemt ook niet echt een standpunt in. Aan de ene kant zegt hij: we zijn slaaf van onze bacteriën, dus overgewicht is meer een lot dat je ondergaat dan een ziekte waar je iets aan kunt doen. Aan de andere kant stelt hij dat wilskracht heel belangrijk is om de strijd met overgewicht aan te gaan: je mag dan bacteriën hebben die voortdurend om vet voedsel vragen, uiteindelijk geeft wat je eet en drinkt toch de doorslag.

Maar er komt niet meer, want in de hoofdstukken die volgen beschrijft de microbioloog weer op een zakelijke manier hoe het onderzoek met probiotica in ontwikkelingslanden in zijn werk gaat. Als ik het boek uit heb, ben ik niet direct overtuigd van het nut van onze microben. Daarvoor houdt Kort in te veel passages een slag om de arm.