Het archief van de serie 'Foto van de week'

Sinds 2013 levert de rubriek ‘Foto van de week’ fabelachtige foto’s van leven het kleinste niveau. In dit overzicht zie je foto’s met uitleg uit de periode 2013 – 2015.

13 februari 2017

Stuifmeel

Maar liefst 78 procent van de stemmers had het goed: dit zijn stuifmeelkorrels. De korrels, ook wel pollen genoemd, worden hier losgelaten door een bloem van de composietenfamilie, één van de omvangrijkste plantenfamilies. Asters, madeliefjes en zonnebloemen behoren allemaal tot de composieten. Pollen bevatten spermacellen en worden gemaakt in een meeldraad, één van de mannelijke geslachtsorganen van de bloem. Door wind, dieren en insecten komen pollen terecht op andere bloemen. Dat heet bestuiving. De korrels zijn tussen de 0,01 en 0,1 millimeter groot.

Slokdarm

49 procent van de stemmers wist dat op bovenstaande afbeelding de slokdarm van een lederschildpad in beeld is gebracht. Deze in zee levende schildpad eet alleen maar kwallen. Zijn anatomie is daarop aangepast. De binnenzijde van de slokdarm is bekleed met stekelachtige uitsteeksels die naar achteren wijzen. Na een hap spuugt de schildpad het zeewater dat hij binnenkrijgt terug. Maar de stukjes ingeslikte kwal kunnen eenmaal in de slokdarm niet meer terug naar voren glijden.

Muizenembryo

Naar de snoet kijkend lijkt dit het embryo te zijn van een hond, maar het is een muizenembryo, zoals 7 procent van de stemmers juist had. Op deze foto zijn stamcellen in de huid, die zich ontwikkelen tot haarzakjes, blauw gekleurd. Uit die haarzakjes ontstaan uiteindelijk alle cellen van de huid.

Enrique Ibarra-Laclette, Claudia Anahí Pérez-Torres, Paulina Lozano-Sotomayor

Blaasjeskruid

Slechts 11 procent had het goed: dit is een vleesetende plant. Althans, een blaas van de vleesetende plant blaasjeskruid (Utricularia gibba). De blaasjes, waarvan de plant er meerdere heeft, zijn slecht één millimeter groot en werken als een soort val waarmee de plant zijn prooien naar binnen zuigt. De planten leven in zoet water en op natte grond. Hun maaltje bestaat onder andere uit raderdiertjes en watervlooien.

Afweercel

Hier te zien is een menselijke afweercel, een T-cel om precies te zijn. Van de stemmers had 56 procent dat goed geraden. T-cellen zijn een type witte bloedcel gericht op het onschadelijk maken van vijandige micro-organismen die het lichaam binnendringen.

Gespleten haarpunt

77 procent van de stemmers wist dat op deze foto een gespleten haarpunt in beeld is gebracht. De buitenste laag van de haar, bestaande uit dode cellen die over elkaar heen liggen, kan beschadigen door oververhitting, chemicaliën in haarverf, een permanent, hard borstelen of gewoon door slijtage. Een lange haar is aan het einde het meest beschadigd, terwijl het stuk dicht bij de hoofdhuid nog weinig weer, wind en borstels heeft gezien.

Smaakpapillen

Een overgrote meerderheid van 85 procent wist wat deze rode torentjes zijn: smaakpapillen. Smaakpapillen liggen voornamelijk op de tong, bij mensen zijn het er tussen de 2000 en 8000. Ze bevatten receptoren die de vijf smaken zout, zoet, bitter, zuur en umami detecteren. Het is een fabeltje dat de verschillende smaken door verschillende gebieden op de tong geproefd worden; elke receptor op de tong kan elke smaak waarnemen.

Raderdiertjes

Het heeft wat weg van een pluis van een paardenbloem, maar in feite is het een kolonie raderdiertjes. 48 procent van de stemmers zag dat goed. Raderdier is een verzamelnaam voor meer dan 2000 soorten microscopisch kleine, meercellige organismen. De beestjes zijn meestal niet groter dan een halve millimeter. Ze zwemmen voornamelijk in zoet water.

Zoutkristallen

Hier onder de loep genomen zijn kristallen van keukenzout. 66 procent van de stemmers had het bij het rechte eind. De scheikundige naam voor keukenzout is natriumchloride. Bij kamertemperatuur heeft keukenzout een kubische kristalvorm.

Huidtandjes

59 procent van de stemmers raadde juist wat er op bovenstaande foto te zien is, namelijk tandjes op de huid van een haai die bescherming bieden tegen vijanden. De kleine, scherpte tandjes doen de huid aanvoelen als schuurpapier. Roggen hebben ze ook. Roggen en haaien zijn beide kraakbeenbissen, bij wie het skelet uit kraakbeen bestaat. De huidtandjes zijn net als onze tanden en kiezen gemaakt van tandbeen.

Hersenweefsel

Een overgrote meerderheid van 71 procent zat goed: hier zie je een stukje hersenweefsel van een muis. Het zijn de kleine hersenen om precies te zijn, die aan de achterkant onder de grote hersenen liggen. Op deze foto lichten de receptoren voor het hormoon insuline groen op. In lever en spieren zorgen deze receptoren voor de opslag van glucose door cellen. In het brein stimuleren ze de vorming van verbindingen tussen zenuwcellen.

Vlindervleugel

Hier onder de microscoop is de vleugel van een vlinder te zien, wat 29 procent van de stemmers juist raadden. Deze kleine nanostructuren die licht terugkaatsen, geven de vlinder een metallic-achtige kleur. De kleuren veranderen afhankelijk van de hoek waaronder je naar de vleugel kijkt.

Eierstokken

Op deze foto staan de eierstokken van een fruitvlieg, zoals 36 procent van de stemmers juist antwoordde. De eierstokken zijn kunstmatig blauw gekleurd, zodat ze goed zichtbaar zijn onder de microscoop.

Insectenpenis

59 procent van de stemmers heeft het goed gezien: het lichaamsdeel hier in beeld is de penis van een insect. Het insect is onlangs ontdekt door biologen in een grot in Brazilië. Het bijzondere is dat de vrouwtjes van deze soort een penis hebben, terwijl de mannetjes een vagina-achtige opening hebben.

Spinnenzijde

Slechts 21 procent wist deze afbeelding goed te raden, het zijn de draden die een spin maakt voor zijn web. Spinnenzijde bestaat uit eiwitten die door de spin gesponnen worden tot vezels. De draden van een spinnenweb zijn supersterk, ze kunnen met gemak een dikke vlieg tegenhouden die er tegenaan vliegt.

Groene alg

Deze keer had 48 procent van de stemmers het bij het rechte eind, zij dachten een alg te zien. Dat klopt, een groene alg om precies te zijn. De orgaantjes van dit eencellige diertje zijn duidelijk zichtbaar in zijn ‘buik’. Aan de bovenkant heeft de alg daarnaast twee zweephaartjes, waarmee het zich tegen de omgeving kan afzetten om zich te verplaatsen.

Eiwitfabriekjes

Dit keer had maar 31 procent van de bezoekers het goed geraden. De gele en rode bolletjes op de microscopische foto hierboven zijn de eiwitfabriekjes, oftewel de ribosomen, van een cel. Lysosomen, de blaasjes waarin een cel afvalstoffen afbreekt, lijken op ribosomen onder de microscoop. Maar de plaats van de bolletjes verraadt wat het zijn. Die groene sliertjes zijn namelijk de thuisplaats van ribosomen. Die sliertjes vormen samen het endoplasmatisch reticulum (ER): een ander celorgaantje dat de eiwitten die door de ribosomen gemaakt zijn verzamelt voor verder transport en bewerking.

Bloedstolsel

De meerderheid van de stemmers had het bij het rechte eind: 63 procent dacht rode bloedcellen te zien die een stolsel vormen. Bloedstolling, waarbij het bloed gaat klonteren en hard wordt, voorkomt dat er bij een verwonding teveel bloedverlies optreedt. Maar in sommige gevallen is bloedstolling juist levensbedreigend. Stromend bloed dat in contact komt met een medisch implantaat, zoals een nieuwe heup of een pacemaker, gaat vaak stollen. De stolsels, kleine bloedpropjes, kunnen klem komen te zitten in de vaatjes die leiden naar het hart, de longen of de hersenen en sluiten zo de toevoer van zuurstof af. Bij het implanteren van een medisch hulpstuk krijgt de patiënt daarom vaak medicijnen die voorkomen dat het bloed gaat stollen.

Gekkovoetjes

Precies 50 procent van de bezoekers had het goed: op de foto staan de haartjes onder de poot van een gekko afgebeeld. Dankzij de miljoenen kleine haartjes die tien keer zo dun zijn als een mensenhaar, kan het beestje tegen muren oplopen en op zijn kop over het plafond te rennen. Alle haartjes vertakken zich ongeveer duizend keer. Hierdoor krijgt het voetje heel veel kleine contactpuntjes met het oppervlak waar de gekko op loopt. Elk contactpuntje is zo klein, dat het aangetrokken wordt door moleculen van het oppervlak. Deze aantrekkingskracht staat ook wel bekend als Vanderwaalsbinding. Wanneer alle haartjes van het voetzooltje zo’n binding met het oppervlak aangaan, wordt de kracht zo sterk dat één gekkovoetje maar liefst 7,5 kilo zou kunnen dragen.

Ebolavirus

71 procent van de stemmers wist wat er op deze foto te zien is: ebolavirusdeeltjes. Ebola is een draadvormig virus. Het veroorzaakt een afwijking het bloed waardoor inwendige bloedingen kunnen ontstaan.

Reageer