Het klimaat van de toekomst in Nederland

Nederland krijgt steeds vaker te maken met extreme buien, hagel en onweer. Ook liggen langere periodes van droogte en meer hittegolven in het verschiet. Het zal minder vaak vriezen, en het tempo waarmee de zeespiegel stijgt gaat omhoog. Dat zijn een paar van de conclusies van het KNMI, dat maandag de toekomstige klimaatscenario´s voor Nederland presenteerde.

28 mei 2014

Robyn Jay, via Wikimedia Commons, CC BY-SA 2.0

Wat zijn de weersomstandigheden waar we rekening mee moeten houden aan het einde van deze eeuw? Dat was de vraag die de klimaatdeskundigen probeerden te beantwoorden, aan de hand van het jongste IPCC-rapport over de wereldwijde klimaatverandering, dat eind 2013 verscheen.

Omdat niet alles even voorspelbaar is, werden vier scenario´s doorgerekend. “In de twee warmste scenario´s zal een Amsterdamse winter in 2085 vergelijkbaar zijn met de huidige winters in Bordeaux”, vertelde Albert Klein Tank bij de presentatie van het rapport. In de scenario´s waarbij de CO₂-uitstoot wordt teruggedrongen en de opwarming dus meevalt, zullen de Hollandse winters eerder op die van Zuid-Engeland of Oost-Ierland gaan lijken. Een elfstedentocht zal er in 2050 dus waarschijnlijk niet meer in zitten. Juist de dagen met strenge vorst zullen milder worden, is de verwachting. Wel neemt in de zomer de kans op ‘aantrekkelijke recreatiedagen’ toe, belooft het rapport. Meer strand- of zwembadweer, voor de zonaanbidder is het wél goed nieuws.

Temperatuurstijging

Naast de totale opwarming variëren de KNMI-scenario´s in de mate waarin de luchtstroming boven Nederland verandert. Dat de opwarming de luchtstroming verstoort is nagenoeg zeker, maar hoe precies val niet te voorspellen. Als de invloed groot is, zal de wind in de winter vaker uit het westen waaien dan nu, en in de zomer juist vaker uit het oosten. Dan worden de winters dus zachter en natter, en de zomers juist heter en droger. Voor deze gevallen wordt een temperatuurstijging voor Nederland verwacht die 0,2 graden hoger ligt dan het wereldwijde gemiddelde: in 2085 zal de temperatuur dan 1,7 tot 3,7 graden gestegen zijn. Bij een kleine verandering van het luchtstromingspatroon blijft de temperatuurstijging in Nederland juist iets achter bij het werelwijde gemiddelde.

Extreem weer

Ter illustratie van de invloed van een hogere luchttemperatuur op extreme weersituaties zoals stortbuien of hevige stormen, simuleerde het KNMI op de weercomputers enkele gevallen uit het verleden – zowel met de omstandigheden van toen, als bij een temperatuur die twee graden hoger lag. Gerrit Hiemstra maakte er een heus weerbericht van, voor het jaar 2050. Nederland kan extremer weer verwachten, concludeerden de wetenschappers.

Voor- en nadelen

Natuurlijk zaten niet alleen fervente schaatsers en buitenzwemmers op het rapport te wachten. De kustveiligheid, het gedrag van de rivieren, de landbouw, de volksgezondheid – het zijn allemaal zaken die afhankelijk zijn van het klimaat. Zo is het voor ons lage land van groot belang wat de zeespiegel gaat doen. Die blijft stijgen, zegt het KNMI, maar bovendien zal dat steeds sneller gaan. In het gunstigste geval komt er in de periode tot aan 2085 15 tot 30 centimeter bij, in het ongunstigste geval bijna drie keer zo veel. Ook neemt de kans op overstromingen van de Rijn, de Maas en kleinere rivieren toe, door de toenemende neerslag in de winter in de bovenstroomse gebieden.

Voor de overige sectoren heeft de opwarming zowel voor- en nadelen. Langere groeiseizoenen en hogere CO₂-concentraties in de lucht kunnen tot hogere landbouwopbrengsten leiden – maar extreme neerslag of lange droogteperdiodes kunnen roet in het eten gooien, en verzilting van het water wordt een steeds groter probleem. Temperatuurstijging leidt tot minder sterfte in de winter, maar juist meer in de zomer. De kans op gladde wegen neemt af en we krijgen minder mist, maar op dagen met extreme neerslag zal de filedruk toenemen. Tijdens een milde winter kan er veel energie bespaard worden op de verwarming van huizen, maar in een hete zomer zal juist weer vraag zijn naar extra energie voor airconditioning. Alleen voor hooikoortspatiënten zijn de voordelen ver te zoeken. Het aantal ‘allergiedagen’ neemt naar verwachting toe, en mogelijk verschijnen er nieuwe, warmteminnende allergie veroorzakende planten in Nederland.

Bronnen: