Het autoritaire regime versus de globalisering

De komst van internet zaagt volgens een aantal opiniemakers stevig aan de stoelpoten van autoritaire regimes. Immers, internet stelt mensen over de hele wereld in staat om met elkaar te communiceren en kennis te maken met elkaars denkbeelden. Anderen zijn er juist van overtuigd dat de autoritaire regimes zich juist prima staande houden ondanks, of misschien dankzij, internet.

Glasius: ‘Het is een heel polemische discussie, terwijl het onderzoek op dit terrein de technologische ontwikkelingen nauwelijks bij kan houden. En bij de Arabische Lente, die vaak als voorbeeld wordt genoemd, speelde niet zozeer internet als wel de mobiele telefoon een belangrijke rol bij het oproepen tot demonstraties. Vandaar dat ik in mijn onderzoek aandacht wil besteden aan communicatie(middelen) in het algemeen.’

Migratie, toerisme en verenigingsleven

Glasius kijkt bovendien naar andere verschijnselen van mondialisering zoals bewegingen van mensen in de vorm van migratie en toerisme. ‘Toerisme en migratie kunnen ervoor zorgen dat in landen met autoritaire regimes de interactie met andersdenkenden wordt vergroot. Hoe beïnvloedt dit de houdbaarheid van zulke regeringen?’

Ten slotte bestudeert ze de invloed van het “verenigingsleven”. ‘Hierbij kun je denken aan formele ngo’s zoals Amnesty International – de invloed daarvan is ook het gemakkelijkst te meten. Ik wil echter ook kijken naar bijvoorbeeld de vogelkijkersclub of de sportvereniging. Die hebben in principe geen politieke doelen, maar kunnen desondanks misschien wel de politieke visie van de leden beïnvloeden wanneer die met elkaar van gedachten gaan wisselen over de situatie in hun land.’

Vrije media en ICT

Het onderzoek van Glasius bestaat uit vier deelprojecten. Het eerste deelproject is een longitudinale kwantitatieve studie naar de mate waarin niet-staatsgecontroleerde media en ICT beschikbaar zijn voor burgers, de toename van het aantal internationale ngo’s en de in- en uitgaande bewegingen van staatsburgers en buitenlanders. ‘De bedoeling is er achter te komen of deze drie vormen van globalisering in de afgelopen veertig jaar een democratiserende werking op autoritaire staten hebben gehad.’

‘In zowel de wetenschap als in het populaire denken leeft nog het 1984-beeld van absolute controle, maar de huidige autoritaire regimes zijn veel complexer. Je zou nu kunnen zeggen dat autoritair gelijk staat aan low accountability (nauwelijks verantwoording afleggen, nauwelijks democratisch) en high oppression (veel onderdrukking), maar het is de vraag of we er daarmee zijn. ‘

Een land als Qatar is bijvoorbeeld verre van democratisch, maar er is ook vrijwel geen onderdrukking. Iets wat bijvoorbeeld terug te zien aan het grote aantal buitenlandse satelliet zenders dat zich om die reden daar gevestigd hebben, waaronder Al-Jazeera, die als enige grote Arabische satelietzender bijna non-stop over de Arabische lente berichtte.