Naar de content

Heeft een bril met blauwlichtfilter zin?

Nathalie Winkster voor NEMO Kennislink via CC BY-SA 3.0

Een bril die je ogen beschermt tegen het blauwe licht van beeldschermen. Voor iedereen die veel tijd achter zijn tablet, telefoon of laptop doorbrengt, klinkt dit natuurlijk fantastisch. Maar werkt het wel? En waarom zouden we onze ogen überhaupt tegen blauw licht moeten beschermen?

17 juni 2022
Een laptop op bed met een koptelefoon op. Over de afbeelding zit een blauwe filter.

Er is geen wetenschappelijk bewijs dat het blauwe licht van een beeldscherm schadelijk is voor je ogen.

 PxHere via CC0

Als journalist en veelvuldig laptopgebruiker maak ik mij weleens zorgen om mijn ogen. Ik tuur namelijk iedere dag, meerdere uren achter elkaar, naar een beeldscherm. Dat kan niet goed zijn, lijkt me. Gelukkig had mijn opticien daar wel een oplossing voor: de zogenoemde blauw licht filter bril.

De glazen van zo’n bril zijn voorzien van een gele coating. Dit zou ervoor zorgen dat er minder blauw licht op het netvlies valt. Eerst twijfelde ik nog, maar toen de opticien met een blauw lampje door een normale en een filterbril scheen, was ik verkocht. Wat een verschil! Inmiddels biedt vrijwel iedere opticien dit soort schermbrillen aan. Maar heeft het dragen van een blauw licht filter wel nut?

“De hoeveelheid blauw licht dat van een beeldscherm afkomt, valt in het niets in vergelijking met de zon”, aldus Tom van den Berg.

 Nathalie Winkster voor NEMO Kennislink via CC BY-SA 3.0

Veel energie

Volgens natuurkundige Tom van den Berg, werkzaam bij het Nederlands Herseninstituut en specialist in het oog, niet. “Er is geen enkel wetenschappelijk bewijs dat het dragen van een blauwlichtfilter-bril voordelen oplevert”, zegt hij. Samen houden we mijn gloednieuwe bril voor een wit papiertje. Er is een lichtgele gloed te zien. “Deze mate van geelheid is volkomen verwaarloosbaar.”

Volgens Van den Berg is de angst voor blauw licht een makkelijk verkooppraatje. “Het witte licht van de zon bestaat uit een heel spectrum van kleuren, waaronder blauw licht. Als je buiten een wandeling maakt, valt dit type licht voortdurend op je netvlies. Onze ogen zijn daar onder normale omstandigheden goed tegen bestand”, zegt Van den Berg.

Pas wanneer je met extreem veel blauw licht te maken krijgt, bijvoorbeeld als je een minuut lang recht in de zon kijkt, kan blauw licht flinke schade aanrichten. “Er ontstaat dan een soort brandplek op het netvlies.” Blauw licht heeft een korte golflengte en bevat daarom veel energie in vergelijking met geel of rood licht. “Als moleculaire structuren in het oog dit licht absorberen, kan de hoge mate van energie schade aanrichten”, legt Van den Berg uit.

Slaapproblemen door blauw licht?

“Blauw licht heeft door de jaren heen een slechte naam gekregen, maar veel mensen vergeten dat we blauw licht nodig hebben om goed te functioneren”, zegt oogarts Marnix Claeys. Onze biologische klok reageert er namelijk op. Op het netvlies liggen verschillende lichtreceptor-cellen. Een klein deel hiervan, de ganglioncellen, bevat het eiwit melanopsine. Dit lichtgevoelige eiwit is niet zozeer betrokken bij het zien, maar wel bij het regelen van allerlei lichtgevoelige processen in het lichaam. Valt er daglicht op, dan krijgt het lichaam een signaal om het hormoon cortisol aan te maken. Hiervan krijg je energie. Ondertussen wordt de melatonineproductie geremd.

Het is bekend dat beeldschermgebruik tot in de late uurtjes het slaap-waakritme kan verstoren. Ondanks dat melanopsine extra gevoelig is voor blauw licht, is er geen wetenschappelijk bewijs dat het blauwe licht van beeldschermen op zichzelf tot slaapproblemen leidt. “Toch hebben veel laptops en smartphones tegenwoordig een nachtmodus. Staat deze aan, dan wordt er minder blauw licht uitgezonden. Als het niet lukt om je mobiel voor het slapen weg te leggen, kun je dit zeker proberen”, adviseert Claeys.

Met open ogen ingetrapt

Het klopt dus dat blauw licht slecht voor je ogen kan zijn. Toch is dit geen reden voor paniek als je net als ik veel achter je laptop zit. “De hoeveelheid blauw licht dat van een beeldscherm afkomt, valt in het niets in vergelijking met de zon. Er is dan ook geen enkel onderzoek dat laat zien dat het licht dat van beeldschermen af komt schadelijk voor je ogen is”, zegt Van den Berg.

Volgens de oogspecialist is een blauwlichtfilter-bril niets meer dan een slimme marketingtruc, waar ik met open ogen ingetrapt ben. Van den Berg laat me de gekleurde brillen zien die hij door de jaren heen heeft verzameld. “Elke vijf jaar duikt er wel weer een nieuwe gekleurde bril op en elke vijf jaar moeten wij als experts weer concluderen dat er geen bewijs voor positieve effecten is.” Gelukkig kunnen gekleurde glazen weinig kwaad. “Ze kosten misschien wat, maar ze zijn niet slecht voor je ogen. En als jij het gevoel hebt dat je er rustiger door kijkt, waarom zou je ze dan niet dragen?”

Vermoeide ogen van het beeldscherm

Met intens schermgebruik vragen we een hoop van onze ogen. “Veel mensen kijken voor hun werk de hele dag naar een scherm, zetten thuis vervolgens de tv aan en kijken zelfs op de wc nog naar hun mobiel. Onze ogen zijn niet gemaakt om elke dag een marathon te lopen”, zegt oogarts Marnix Claeys. Geen wonder dat sommige mensen na verloop van tijd last krijgen van geïrriteerde, droge of branderige ogen. “Dat heeft niets met blauw licht te maken, maar met een gebrek aan knipperen”, stelt Claeys.

Natuurkundig oogspecialist Tom van den Berg is het daarmee eens: “Onze ogen zijn gemaakt om door het bos te lopen. Daarbij wordt dichtbij en ver weg kijken continu met elkaar afgewisseld.” Daarom houdt Claeys de 20-20-2-regel aan: wissel 20 minuten dichtbij kijken af met 20 seconde in de verte kijken en ga 2 uur per dag naar buiten. “Zeker voor kinderen is dit belangrijk om de ontwikkeling van bijziendheid te remmen”, zegt Claeys.

Bronnen:
ReactiesReageer