Handbewegingen helpen je woorden te herkennen in ruis

Wat hebben lawaaiige barren, drinkgebaren en magnetische velden in onze hersenen met elkaar te maken en hoe zorgen handbewegingen ervoor dat ruizige taal makkelijker wordt? Daar heb ik samen met collega’s een jaar lang op gepuzzeld.

In ons onderzoek kwamen proefpersonen naar het lab voor een simpel experiment waarbij ze naar filmpjes keken van een vrouw die een werkwoord uitsprak. Soms zag je daarbij een handbeweging, en soms niet. Soms was de spraak ruizig, en soms was het heel duidelijk.

De participanten moesten met een toets door geven welk woord zij dachten te horen. Hierbij konden ze kiezen uit verschillende opties op het scherm. Wij wilden weten hoe snel ze dit deden, en hoeveel goede antwoorden ze hadden. En wat bleek? Als de vrouw een handbeweging maakte terwijl ze sprak, reageerden participanten sneller en vonden ze het makkelijker het woord te herkennen, zeker wanneer spraak ruizig was!

Hersengolven in verschillende snelheden

Maar hoe wordt die informatie die je ziet en hoort precies in je hersenen verwerkt? Hersengebieden moeten namelijk met elkaar in contact staan om informatie uit te wisselen en te koppelen. Hersengolven zijn heel belangrijk voor dit soort processen. Om deze hersengolven te zien, zaten de participanten tijdens het experiment in een MEG-scanner. Dit is een grote machine die veel weg heeft van een luxe ligstoel met een grote haardroogkap. Daarmee meten we de magnetische velden die ontstaan door de elektrische stootjes die hersencellen afgeven. Deze magnetische velden zijn interessant omdat de snelheid van het vuurpatroon van hersencellen hersengolven laten zien die op verschillende frequenties door ons brein gaan. Wij waren daarbij vooral geinteresseerd in ‘langzame’ golven, die alpha- en betagolven worden genoemd, maar ook in ‘snelle’ golven, zogenaamde gammagolven.

Zwakke langzame golven en sterke snelle golven laten zien welke hersengebieden meedoen aan een proces

Wanneer langzame golven zwak zijn in een bepaald hersengebied, dan wordt dit hersengebied functioneel in staat gesteld om mee te doen aan een proces. Andersom, als langzame golven erg sterk zijn, dan spelen ze een belangrijke functionele rol door irrelevante hersengebieden af te remmen. Als snelle golven extra sterk zijn, dan voeren hersengebieden berekeningen uit en doen ze actief mee aan een proces. Uit ons experiment blijkt dat wanneer handgebaren ervoor zorgen dat je taal begrijpt, langzame golven extra zwak zijn over hersengebieden die iets te maken hebben met zicht, bewegen en taal. En Snelle golven zijn juist extra sterk in hersengebieden die iets te maken hebben met geheugen en taal.

Handbewegingen zorgen ervoor dat je ruizige woorden makkelijker uit je mentale woordenboek kan halen.

Deze sterke snelle golven in hersengebieden die te maken hadden met taal en geheugen suggereerden dat een luisteraar makkelijker het ruizige woord kon ophalen uit haar of zijn mentale woordenboek wanneer er een handbeweging was om hem of haar te helpen. Hoe sterker de golven van een luisteraar waren, hoe meer profijt er ook was van de handbewegingen!
Het gebied voor handbewegingen is extra betrokken tijdens ruizige spraak om begrip te versterken.
We observeerden daarnaast langzame golven over het precieze gebied voor handbewegingen in de hersenen wanneer spraak ruizig was. Waarschijnlijk is dit zo omdat een luisteraar dan de handbeweging in de hersenen simuleert, en dit uiteindelijk het begrijpen van ruizige taal makkelijker maakt. Hoe meer zwakke langzame golven bij een luisteraar, hoe meer profijt er was van de handbewegingen!

De gebieden die normaal actief zijn tijdens taalbegrip, zijn extra actief wanneer een handbeweging wordt gemaakt wanneer taal ruizig is. Vermoedelijk omdat de informatie van de handbeweging dan gekoppeld wordt aan de spraak om ervoor zorgen dat het daarom makkelijker is om een woord te herkennen. En wederom gold; hoe meer zwakke, langzame golven bij een luisteraar, hoe meer profijt er was van de handbewegingen!

Handbewegingen helpen je woorden te herkennen in ruis!

Dit onderzoek was het eerste onderzoek dat erachter probeerde te komen hoe hersengolven de verwerking van betekenisvolle informatie ondersteunen. Wil jij nog meer details weten? Klik dan hier In volgend onderzoek kijken we hoe dit precies gaat bij mensen die de Nederlandse taal iets minder goed spreken, en kijken we ook wat er gebeurt in de hersenen als de handbeweging juist niet helpt om spraak te begrijpen. Die resultaten lees je binnenkort!