Bovenste twee kilometer van de aardkorst bevat ongeveer 23 miljoen kubieke kilometer grondwater en 1,5 procent daarvan zit daar pas 50 jaar.

In de bovenste twee kilometer van de aardkorst zit ongeveer 23 miljoen kubieke kilometer grondwater. Dat is genoeg om alle landen op aarde met een waterlaag van 180 meter te bedekken. Naar schatting 1,5 procent van dit water zit nog geen 50 jaar in de grond, de rest al langer. Dat concludeert een internationale groep hydrologen vandaag in het vakblad Nature Geoscience

19 november 2015

Pomp voor het omhoog halen van grondwater voor irrigatiedoeleinden (Engeland, 2007) — Als de grondwaterspiegel daalt, is het moeilijker oppompen.
John Poyser, via geograph.org.uk, CC BY-SA 2.0

Er is in de afgelopen halve eeuw dus ongeveer 0,35 miljoen kubieke kilometer de bodem in gesijpeld. Intussen is er echter ook (deels ouder) water aan de bodem onttrokken. “We halen sneller water uit de grond dan de natuur de voorraad weer aanvult”, zegt Tom Gleeson, Canadees hydrogeoloog en hoofdauteur van het artikel. Dat verandert grondwater van een onuitputtelijke delfstof in een grondstof die uiteindelijk op kan raken; hoewel dat voorlopig nog niet te verwachten is.

“Droge gebieden als Noord-India, het Midden-Oosten en het westen van de Verenigde Staten zouden over enkele tientallen jaren in de problemen kunnen komen”, zegt hydroloog Elco Luijendijk van de Georg-August-Universität Göttingen in Duitsland, die aan het onderzoek meewerkte. “Al is dat een zeer grove schatting.” Het voornaamste probleem is dan dat het grondwaterniveau steeds dieper komt te liggen, wat de onttrekking lastiger en duurder maakt, legt hij uit.

Tritium

De onderzoekers schatten de hoeveelheid grondwater uit meetgegevens van onder andere de grondwaterdiepte en gesteente-eigenschappen als vloeistofdoorlatendheid, gecombineerd met resultaten van computermodellen. Om de ouderdom van het water te bepalen maakten ze handig gebruik van metingen aan tritium (³H) – een radioactief waterstof-isotoop waarvan de concentratie in de late jaren ’60 piekte wegens bovengrondse kernproeven. Het is voor het eerst dat de hoeveelheid grondwater aan de hand van dit soort gegevens bepaald is, en het is de meest betrouwbare schatting die we nu hebben. Erg nauwkeurig is het echter nog altijd niet. Zo schrijven de wetenschappers dat de hoeveelheid ‘jong’ grondwater zich ergens tussen de 0,1 en 5,0 miljoen kubieke kilometer moet bevinden.

Kaart van de hoeveelheid grondwater die pas 50 jaar of minder onder de grond zit, weergegeven als de diepte die het zou hebben als het boven de grond zat.
Karyn Ho

Vervuiling

Wetenschappelijk gezien is het belangrijk om te weten hoeveel grondwater er is en hoe snel het rondgaat zegt Marc Bierkens, hydroloog aan de Universiteit Utrecht, die zelf niet aan het onderzoek meewerkte. “Het is prima onderzoek en het werd tijd dat dit eens gedaan werd.”

Over de toekomstige beschikbaarheid van water zeggen deze nieuwe resultaten echter niet zo veel, voegt hij er aan toe. “Daarvoor is het niet zozeer van belang hoe lang het water al in de grond zit, maar vanaf welke diepte en onder welke druk het omhoog gepompt moet worden.”

Interessanter is dat we nu weten hoeveel grondwater er wordt blootgesteld aan vervuiling van het oppervlaktewater vindt Bierkens. Het zogenoemde ‘moderne’ grondwater is kwetsbaarder voor verontreiniging door menselijk handelen, omdat het deel uitmaakt van de waterkringloop.

Bron