Getijdenenergie in een stroomversnelling

Groot-Brittannië koploper

Desalniettemin is oceaanenergie – en met name getijdenenergie – een uitdaging voor veel Europese landen, met Groot-Brittannië en Schotland als absolute koplopers. Rondom de Britse eilanden zijn wereldwijd de grootste stroomsnelheden te vinden. De regering in Londen mikt op een vermogen van 10.000 megawatt (MW) en ondersteunt de veelbelovende technologieën daarom met vele miljoenen. Daarnaast investeerde het land de laatste jaren enorm in technische opleidingen voor oceaanenergie, leverde sinds 2008 meer dan honderd promovendi op dat gebied af en telt het een kleine veertig bedrijven die de technologie voor golf- en getijdenenergie doorontwikkelen.

Visvriendelijkheid

Getijdenenergie maakt volop gebruik van de technologieën uit offshore wind en vice versa, aldus Magagna. Windturbines hebben in het verleden een ontwikkeling naar offshore-toepassingen doorgemaakt, dezelfde overgang die getijdenturbines nu ook doormaken. Op zee moeten de turbines bestand zijn tegen grote krachten en een zoute en dus corrosieve omgeving.

Een belangrijk verschil met windparken echter, is dat getijdencentrales niet of nauwelijks zichtbaar zijn en dat kan het draagvlak onder het grote publiek vergroten.

Daar staat tegenover dat de impact op het milieu groter kan zijn door de draaiende bewegingen van de rotorbladen. Te denken valt aan de effecten op de sedimenten op de bodem die in beweging komen, maar ook op de fauna, zoals vissen. In de vier Nederlandse testcentra voor getijdenenergie, de TTC’s, is ‘visvriendelijkheid’ daarom een belangrijk aandachtspunt.

Vier Nederlandse testlocaties

“De stroomopwekking van de getijdenturbines op de Nederlandse testlocaties is nog heel bescheiden”, vertelt Piet Ackermans, bestuurslid van een van de TTC’s (Tidal Testing Centres) en werkzaam bij AnteaGroup. “Het vermogen is meestal niet hoger dan 200 kW.” In Nederland hebben we nu alleen nog maar experimentele opstellingen voor getijdenenergie, maar over enkele jaren zal dat volgens Ackermans heel anders zijn. “In 2016 zullen er naar verwachting in ons land ten minste vier getijdencentrales draaien van elk in totaal 3 MW, waarvan de meeste centrales een uitbreiding zijn van de nu bestaande testlocaties.”

Op de bestaande vier TTC’s worden de vrije stromingsturbines onderzocht, turbines waarvan de bladen zich aanpassen aan de stromingsrichting en in beide richtingen stroom wordt opgewekt. Ackermans: “We bestuderen onder meer het rendement van de turbines, de netstabiliteit en de ecologische effecten. Ook nieuwe concepten worden uitgeprobeerd, zoals een drijvende turbine die deze maand in het Marsdiep (bij Texel) in gebruik werd genomen. In de Oosterschelde worden turbinetypes met een verticale en horizontale as getest en in de Grevelingendam zijn diverse ruimtelijke opstellingen onderwerp van onderzoek”.

De Nieuwe Afsluitdijk

In de spuisluis bij Den Oever is al zes jaar een turbine van het bedrijf Tocardo (een van de vijf Nederlandse turbineproducenten) in gebruik. Hier zullen binnenkort zes turbines worden bijgeplaatst. Deze opschaling maakt deel uit van het project De Nieuwe Afsluitdijk (DNA), waar ook getijdenenergie deel uitmaakt van een duurzame inrichting, waarin behalve energieopwekking ook aandacht is voor een visvriendelijke dijkvernieuwing.

Getijdenenergie zou in ons land een (welswaar geringe) bijdrage kunnen leveren aan de doelstelling van 16% duurzame energie, zoals deze in het Energieakkoord is afgesproken. (Enkele maanden geleden werd deze doelstelling door het Planbureau voor de Leefomgeving en Energieonderzoek Centrum Nederland overigens als niet haalbaar bestempeld.) De toepassing van getijdenenergie moet vooral over de grenzen een rol gaan spelen, hoopt Ackermans. “Na 1 januari 2015 veranderen we de naam van de TTC’s in NLMEC: Netherlands Marine Energy Center”, aldus Ackermans. “Want we willen ons ook internationaal beter kunnen positioneren, naast bijvoorbeeld de internationale testlocatie in Schotland EMEC, waar diverse vormen van oceaanenergie worden getest.”

Duurzame delta’s

“Met NLMEC willen we in Nederland de inshore en nearshore technologie verder ontwikkelen”, aldus Ackermans. “Typisch voor de Nederlandse situatie is dat wij te maken hebben met eb en vloed in een deltagebied, met – in tegenstelling tot de Atlantische kust – een veel lagere stroomsnelheid, veelal ca. 2 m/s, en een laag verval van ca. 2,5 m. De technologie voor getijdenenergie waar we in ons land mee experimenteren, willen we uiteindelijk wereldwijd gaan inzetten voor een duurzame stroomopwekking in deltagebieden.”