Gegrepen door geschiedenis

Toegegeven, als scholier was ik niet altijd even serieus. Zeker niet bij de vakken die ik niet leuk vond, zoals wiskunde en economie (dat had overigens niets met de docenten te maken). Tijdens het eindexamen haalde ik hier nota bene de hoogste cijfers voor. En oké, ik wist niet direct wat ik wilde studeren, of zelfs wat ik leuk vond. Toen ik mijn vader eens vertelde dat ik eigenlijk niets leuk vond behalve geschiedenis en aardrijkskunde, stelde hij: ‘Nou, dat valt dus wel mee, eigenlijk vind je dus alles wat er op de aarde gebeurt, en alles wat er gebeurd is, interessant.’ Hij had gelijk, en ik besloot vrij snel daarna dat het de Bachelor Geschiedenis aan de Universiteit Utrecht zou worden.

Waanzinnig interessant verleden

Geschiedenis was simpelweg het vak dat mij op de middelbare school het meeste heeft gegrepen. Ik vond het waanzinnig interessant om met een blik op het verleden actuele ontwikkelingen te bekijken. Heel veel meer had het niet om het lijf. Ik vond het gewoon leuk. Punt. Daarbij kwam dat mijn docenten en thuisomgeving mijn enthousiasme goed wisten aan te wakkeren. Ik kan me bijvoorbeeld herinneren dat ik eens een ‘politiek dagboek’ moest bijhouden voor de Tweede Kamerverkiezingen van 2006, waarin ik krantenknipsels, spotprenten en opiniestukken moest duiden.

Al op de middelbare school deed ik ook dingen naast mijn studie, zo zat ik bijvoorbeeld zes jaar lang in de leerlingenraad. Toen ik in 2009-2010 begon met studeren in Utrecht heb ik die lijn doorgezet en werd ik lid van de Utrechtse Historische Studentenkring (UHSK), die studievereniging van mijn opleiding. Let op: een studievereniging is iets anders dan een studentenvereniging, waar de nadruk iets meer ligt op ‘gezellige activiteiten’ (lees: veel bier drinken). Nu gebeurt dat ook wel bij studieverenigingen, maar daar is toch meer aandacht voor studie-inhoudelijke activiteiten, zoals lezingen, filmavonden, debatavonden, excursies naar musea en zelfs reizen naar het buitenland. Uiteindelijk heb ik zelfs een jaar in het bestuur van de UHSK gezeten. Daar leerde in veel mensen binnen de universiteit kennen. Dit netwerk heeft me later weer geholpen toen ik student-assistent wilde worden.

Geschiedenis werkt door in het heden

Tijdens mijn Bachelor Geschiedenis ontwikkelde ik al snel een voorkeur voor vakken over Eigentijdse Geschiedenis, ruwweg de laatste honderd jaar van onze geschiedenis. Het interessante aan die geschiedenis is dat die doorwerkt in het heden. Zo is de verdeling tussen Oost en West-Europa die tijdens de Koude Oorlog ontstond op sommige plekken nog altijd voelbaar. De rechtsstaat in landen als Hongarije en Polen ontwikkelt zich nu bijvoorbeeld als gevolg van die jarenlange afzondering achter het IJzeren Gordijn heel anders dan in West-Europa.

Soms worden oude historische begrippen zelfs opnieuw gebruikt en krijgen ze een nieuwe betekenis. Sommige journalisten en politici spreken nu bijvoorbeeld van een nieuwe Koude Oorlog tussen Rusland en het Westen. Of vergelijken de opkomst van het populisme nu met de jaren ’30. Los van het feit of die vergelijkingen altijd kloppen, of terecht zijn, vind ik het interessant dat die begrippen van vroeger kennelijk nog altijd verankerd zijn in ons collectieve geheugen, en dat ze vandaag de dag nog een betekenis hebben. En dat die betekenis gebruikt wordt om hedendaagse ontwikkelingen te duiden.

Als vervolg op mijn Bachelor heb ik uiteindelijk de Master Internationale Betrekkingen in Historisch Perspectief in Utrecht gekozen. Hier kreeg ik de ruimte om nog meer te leren over de recente geschiedenis. Eerst specialiseerde ik me in terrorisme en deed ik onderzoek naar Islamitische Staat (IS) en de Rote Armee Fraktion (RAF), en naar hoe deze groepen zichzelf en hun terroristische acties rechtvaardigden. De sturende kracht van hun retoriek en de symbolische betekenis van hun woorden vond ik interessant – hoe gruwelijk die soms ook zijn. Dat is ook iets dat me in mijn huidige onderzoek naar Europese samenwerking in de jaren ’30 en ’40 boeit. Wat was de sturende kracht van woorden en idealen? Waardoor werd men toen gemotiveerd om samen te werken, en hoe werd die samenwerking in een pakkend narratief gegoten?

Een uitdagend en kronkelend pad

Kortom: enthousiasme en gedrevenheid zijn belangrijk. Ze kunnen je veel brengen. Kies je een studie omdat je denkt dat je er later rijk van wordt? Dan is de kans groot dat je die studie nooit afmaakt. Om drie jaar – of zelfs langer – iets te kunnen studeren, moet je het écht leuk vinden. En natuurlijk is de keuze dan alsnog moeilijk, maar als je weet welke vakken je op de middelbare school leuk vindt, dan weet je in ieder geval in welke richting je moet zoeken. Dat is in ieder geval iets dat mij heeft geholpen.

Of het dan belangrijk is wat je er later mee kunt worden? Nee. Of nou ja, misschien een beetje. Volgens mij is het belangrijk om jezelf niet een al te grote voorstelling te maken van wat er na je studie gaat gebeuren. Zelf had ik in ieder geval nooit gedacht dat ik zou gaan promoveren. Studeren aan de universiteit is geen rechte lijn naar de arbeidsmarkt, maar een kronkelig pad met veel nieuwe uitdagingen, kansen en leuke zijweggetjes waar je jezelf kunt ontwikkelen.

Mocht je na het lezen van deze blog nog steeds niet weten wat je wilt studeren dan is dat geen ramp. Je kunt er ook voor kiezen om een jaar niet te studeren en je rustig verder te oriënteren. Zelf heb ik een half jaar de vakken gevuld bij de lokale grootgrutter, en ben ik vervolgens ruim vijf maanden door Australië en Nieuw-Zeeland gereisd. Ook als je wél weet wat je gaat studeren is dat een aanrader. Zo’n reis is een onvergetelijke ervaring, het verruimt je blik op de wereld, en je leert er misschien nog wel meer van dan een studie geschiedenis!