“Gebruik Wikipedia nóóit als bron!” Dat riepen docenten op mijn middelbare school altijd. Stom, want in mijn ogen was het de ultieme bron van informatie. In dit blog leg ik uit waarom Wikipedia zo mooi is en waarom ik bijna iedere dag wel gebruik maak van de online encyclopedie.
Er is in de wetenschap steeds meer aandacht voor ‘open science’ – het idee dat alle wetenschappelijke resultaten voor iedereen beschikbaar zouden moeten zijn. Daar is Wikipedia natuurlijk al sinds jaar en dag een fantastisch voorbeeld van. Maar hoe doe je dat nou, zo’n ongelooflijk grote open encyclopedie opbouwen met daarin meer kennis dan we in ons leven kunnen doorlezen?
Wikipedia is een wonder
Wikipedia maakt gebruik van een slimme vorm van crowdsourcing: iedereen kan met weinig moeite een artikel schrijven of aanpassen. Wiki, het onderliggende systeem van Wikipedia, is gebouwd om alle drempels weg te nemen voor het samenwerken aan een website. Vrijwel alle auteurs (‘Wikipedians’) zijn vrijwilligers, die bijdragen omdat ze het leuk vinden, omdat ze vinden dat kennis gratis moet zijn, of omdat ze het belangrijk vinden om anderen te helpen. Wikipedians zijn echte ‘open scientists’.
Op NEMO Kennislink verscheen in 2009 al een artikel over hoe het kan dat Wikipedia zo goed is ondanks het gebrek aan regulatie: Wikipedia is een wonder.
Gebruiken wetenschappers Wikipedia?
Jazeker! Wikipedia is – ook voor wetenschappers – fantastisch. Waarom? Dat kan Wikipedia je goed uitleggen. Maar ik wil daar nog twee punten aan toevoegen.
Ten eerste voelen wetenschappers zich echt verantwoordelijk voor ‘hun’ stukje Wikipedia. Hierdoor worden veel pagina’s door experts geschreven. Ik was op een academische conferentie voor Structural Equation Modeling, waar iemand het punt maakte dat ‘onze’ Wikipedia-pagina wel wat verbetering kan gebruiken. Meteen zag ik overal knikkende hoofden en iemand merkte op dat vooral de nieuwste ontwikkelingen nog toegevoegd zouden kunnen worden. Een Wikipedia-artikel is ook het visitekaartje van een vakgebied.
En dat is gelijk het tweede punt: een Wikipedia-artikel geeft meestal een goede impressie van een onderwerp. Als ik dieper wil duiken in een nieuw vakgebied, begint mijn zoektocht vaak op wikipedia.org. Hier kun je snel een overzicht krijgen van het jargon en een aantal belangrijke wetenschappelijke artikelen, die vaak onderaan staan. Deze artikelen zijn een mooi begin voor een ‘echte’ zoektocht binnen de wetenschappelijke literatuur. En als je daar geen zin in hebt kun je gewoon op een van de vele links klikken in het artikel zelf om zo meer te leren over een vakgebied.
Een trucje om naar Wikipedia te verwijzen in je werk
Tot slot nog even terug naar mijn middelbare schooltijd. Ik wilde dus graag gebruik maken van Wikipedia als bron in werkstukken, maar dat mocht niet. Het argument was dat iedereen makkelijk een artikel kan aanpassen, dus het kan voorkomen dat informatie onjuist is of dat een pagina snel verandert.
Bij het schrijven van een werkstuk is dit inderdaad vervelend: nadat je het hebt ingeleverd wil je niet dat pagina’s waar je naar verwijst nog veranderen. Hier is gelukkig een simpele truc voor: de permalink. Deze link toont altijd een artikel zoals je hem op dat moment ziet. Als iemand het stuk waar je naar verwijst wijzigt of zelfs verwijdert is dat geen probleem: jouw link blijft netjes zoals jij hem verwacht!
Een snelle start van je wetenschappelijke zoektocht, oneindig veel links naar andere artikelen, en echte ‘open scientists’: wetenschappers kunnen nog wat leren van Wikipedia! Het is een prachtige bron van informatie en tegelijkertijd een van de mooiste samenwerkingen ter wereld. Ik weet in ieder geval zeker dat ik het mijn hele leven nog gebruik.