Gaan Amerikaanse nieuwsmedia Rusland achterna?

Zo is de laatste vraag een inkoppertje wat betreft Russische journalisten. De Russische staatstelevisie is in handen gekomen van het Kremlin en ook andere media staan onder controle van Poetin of zijn in bezit van zijn rijke vrienden. Zij hebben fors bezuinigd op nieuwsredacties, censureren de journalisten of journalisten doen uit angst aan zelfcensuur. Bedreigingen aan het adres van journalisten zijn aan de orde van de dag en zelfs moord wordt niet geschuwd. De informatie komt van de staat en is dus niet betrouwbaar en de opinie wordt neergeslagen. Buitenlandse journalisten daarentegen worden meer met rust gelaten: hun kritiek past mooi in het Kremlin-praatje dat het Westen Rusland zwart probeert te maken, volgens Marc Bennetts. Deze Engelse verslaggever werkt in Moskou en is één van de door Sara geïnterviewde journalisten.

In dit media-onvrije Rusland tiert de staatspropaganda welig. Ondanks dat de Russen dit weten, heeft de meerderheid toch vertrouwen in Poetin en in de staatstelevisie. In de Verenigde Staten daarentegen is het vertrouwen in de televisie niet zo groot, aangezien het grootste deel van de zenders in handen is van commerciële partijen. Zij laten alleen zien wat in hun belang, of dat van hun adverteerders is. Gerenommeerde kranten en nieuwszenders staan echter nog wel in hoog aanzien, evenals de onderzoeksjournalistiek.

Fake news

Trump claimt constant dat de media nepnieuws verspreiden over hem, zijn familie en zijn beleid. Alleen over de conservatieve nieuwszender Fox News heeft hij nog wel eens iets positiefs te melden. Voor haar profielwerkstuk heeft Sara de tweets van Trump over de media tijdens de eerste honderd dagen van zijn presidentschap geanalyseerd. In de uitgebreide bijlagen (C en D) is te lezen dat 85 procent van zijn beweringen, die zijn gecontroleerd, niet blijkt te kloppen.

Het verontrustende feit is echter dat door het constant in diskrediet brengen van de nieuwsmedia er wel iets blijft hangen bij de Amerikanen. Als je maar vaak genoeg hetzelfde hoort of ziet, ga je het vanzelf geloven. Het gevaar bestaat dus dat de Amerikaanse nieuwsmedia zal inboeten aan geloofwaardigheid. Gezien de feiten de Sara aantoont is dat ook niet onterecht. Bezuinigingen vinden ook plaats op Amerikaanse nieuwsredacties, terwijl het checken van de ‘feiten’ die de president en zijn voorlichters hen voorschotelen veel werk is.

De manier waarop Trump met de media omgaat blijkt van grote invloed op het nieuws en de parallellen met Rusland zijn zichtbaar. Het scheiden van feit en fictie wordt voor Amerikaanse journalisten een steeds moeilijkere taak en aan de kenmerkende Amerikaanse waakhond, die in het verleden heel wat politieke schandalen aan het licht heeft gebracht, hebben de Amerikanen steeds minder: ook die wordt wegbezuinigd. Een verontrustende boodschap.

Origineel

Het indrukwekkende profielwerkstuk is een uitgebreid boekwerk van 140 pagina’s, inclusief bronnen en bijlagen met analyses van tweets en interviews met journalisten uit Rusland en de Verenigde Staten. Het lijkt eerder op een masterscriptie dan een profielwerkstuk en dat geldt niet alleen voor de omvang. Het actuele onderwerp is kundig onderzocht en het onderzoek helder omschreven.

De jury van de KNAW Onderwijsprijs heeft dezelfde mening in haar rapport: “Sara heeft met haar profielwerkstuk onomstotelijk bewezen te beschikken over een academische mindset. Haar originele inbreng en grondige analyse hebben een ‘topproduct’ opgeleverd. Unaniem voelde de juryleden zich ‘gepakt door de kwaliteit’ daarvan.”