EU dwarsboomt autodieven

Even rommelen met een paar draadjes onder het dashboard en voilá: de motor start en voor je het weet is je auto gestolen. Deze onder autodieven populaire methode van hot wiring wordt onmogelijk gemaakt door de elektronische startonderbreker, die het elektriciteitscircuit blokkeert zolang de autosleutel afwezig is. Sinds de Europese Unie de installatie van een startonderbreker voor alle nieuwe auto’s verplicht stelde, halveerde in Nederland het aantal autodiefstallen. Bovendien is het installeren van al die startonderbrekers vele malen goedkoper dan de kosten die een autodiefstal met zich meebrengt. Het bestrijden van criminaliteit hoeft dus niet altijd ingewikkeld en duur te zijn.

Nuttige wetgeving

Het is vaak erg moeilijk om de effectiviteit van overheidsbeleid te bepalen, zeker als het gaat om preventieve maatregelen. Maar het wettelijk verplichten van de startonderbreker bood de onderzoekers een unieke kans om het nut van deze diefstalbeveiliging vast te stellen. De EU verplichtte installatie van de startonderbreker namelijk alleen voor nieuwe auto’s:

“We konden zo van precies hetzelfde model auto vergelijken hoe vaak die gestolen werd vóór en ná de introductie van de standaard startonderbreker,” legt Vollaard aan de telefoon uit. “Dat de wetgeving eraan zat te komen was wel duidelijk, dus fabrikanten speelden daarop in en de meeste modellen kregen tussen 1995 en 1998 al standaard startonderbrekers. Voor 24 modellen zijn we precies nagegaan op welke datum de fabrikanten startonderbrekers gingen installeren. Dat was nog een enorme klus.”

Uit cijfers, aangeleverd door de Rijksdienst voor het Wegverkeer (RDW), aangaande de samenstelling van het wagenpark in Nederland en welke auto’s daaruit gestolen worden, berekenden Van Ours en Vollaard vervolgens dat de verplichtstelling van de startonderbreker in vijftien jaar een halvering van het aantal autodiefstallen heeft opgeleverd.

Hoog rendement

Een halvering van de autodiefstal lijkt op zich een fantastisch resultaat. Toch was het risico dat je auto gestolen wordt al vrij klein. In 1998 lag het percentage autodiefstallen op 0,5 procent. De onderzoekers zochten ook uit of de kosten van het installeren van al die startonderbrekers, á 50 euro per stuk, wel opwegen tegen de baten van het voorkomen van enkele autodiefstallen.

“Dat is een hele relevante vraag,” legt Vollaard uit, “want je wilt een klein risico verlagen met een maatregel die voor alle auto’s geldt. De startonderbreker werd in álle auto’s geïnstalleerd, dus zowel in de goedkope Suzuki Alto van tante Truus, die toch al nooit gestolen zou worden, als in de dure modellen die eigenlijk veel meer beveiliging nodig hebben. Zo’n maatregel moet dan wel héél effectief zijn, wil dat zich terugbetalen.

Vijftig euro per auto klinkt niet als veel geld, maar je moet wel rekenen dat er miljoenen auto’s rondrijden en die miljoenen maken van die vijftig euro in totaal toch een hele investering.”

Schattingen uit eerdere onderzoeken beramen de totale kosten van een autodiefstal op 5.000 tot wel 12.000 euro. Uitgaande van een levensduur van 14,5 jaar per auto, berekenden economen Van Ours en Vollaard dat voor iedere 30 auto’s met de startonderbreker er één auto minder gestolen is. Het tegengaan van één autodiefstal kost dan 1500 euro en is dus minstens 3 keer goedkoper dan autodieven hun gang laten gaan met de elektrische autobedrading. Ofwel, de verplichte startonderbreker betaalt zichzelf terug.

Criminele kansen

Maar neemt de gemiddelde autodief daar ook genoegen mee? Zij zullen toch niet voor één gat te vangen zijn? Aanvankelijk verschoof een deel van de autodiefstal naar oudere auto’s, waarvoor de verplichte inbouw van de startonderbreker niet gold. Autodieven stelden hun doelen dus bij en tussen 1998 en 2008 lag het risico dat je oude auto gestolen werd ongeveer een kwart hoger. Deze verschuiving is overigens verrekend in de vastgestelde halvering van de totale autodiefstal.

De startonderbreker zelf bleek niet zo makkelijk te omzeilen. Om een auto met startonderbreker te stelen, moesten dieven eerst de autosleutel ontvreemden. De zakken van de eigenaar rollen of inbreken bij een autodealer is natuurlijk wel mogelijk, maar kost toch heel wat meer moeite. Het duurde daarbij tien jaar voordat het autodieven lukte om de startonderbreker direct uit te schakelen door het elektriciteitssysteem van de auto te herprogrammeren. Dit staaltje van technisch vernuft is voornamelijk aan de professionele autodief voorbehouden.