Twee diëten, vier eeneiige tweelingen, acht weken lang. Dit is het recept van de documentaireserie ‘You are what you eat: A twin experiment’. Het wetenschappelijke gehalte ervan moeten we wel met een korreltje zout nemen.
Je vetpercentage, je spiermassa, je brein en je biologische leeftijd. Allemaal aspecten die beïnvloed worden door onze dagelijkse kost.
Onder leiding van voedingswetenschapper Christopher Gardner neemt een interdisciplinair team van Stanford Medicine, een gerenommeerd medisch centrum in Californië, al deze aspecten onder de loep. In hoeverre beïnvloedt wat je eet ook echt wie je bent? De wetenschappelijke zoektocht naar het antwoord op deze vraag is vastgelegd in de Netflix-documentaireserie ‘You are what you eat: A twin experiment’. Hoewel deze zoektocht boeiende resultaten oplevert, blijven er ook nog een heleboel vragen liggen.
Boter, kaas en eieren
Zoals de naam al doet vermoeden is het een (eeneiige) tweelingstudie, waardoor de onderzoekers puur kunnen kijken naar hoe een verandering in omgevingsfactoren je lichaam beïnvloedt. De erfelijke aanleg is onder eeneiige tweelingen immers hetzelfde. In totaal doen er 22 tweelingen mee aan het onderzoek, waarvan we er vier volgen in de vierdelige serie. Acht weken lang volgt één helft van de tweeling een veganistisch dieet, terwijl de ander een omnivoor dieet krijgt. Uit een van de eerste scenes blijkt al dat ieder zo zijn voorkeur heeft voor een specifiek dieet. Vooral het veganistische dieet valt sommigen zwaar. Twee maanden geen steak, geen boter, geen eieren en vooral: geen kaas! Extra lastig voor de cheese twins: de sympathieke tweelingbroers die samen een kaasbedrijf runnen. Een van de broers geeft ook eerlijk aan dat hij niet denkt kaas makkelijk op te kunnen geven.
Maar het tweelingenonderzoek is niet het enige waar de serie op focust. Na het fragment van de cheese twins komt er een ondernemer aan het woord die met haar bedrijf plantaardige alternatieven voor kaas produceert, die beter voor de planeet zouden zijn. En zodra het verderop in de serie gaat over een stukje gekruide kip, of wilde zalm, wordt dit gebruikt als aanleiding om te vertellen over de negatieve gevolgen van het grootschalig produceren en eten van deze dierlijke producten. Deze randverhalen laten al doorschemeren wat de wetenschappers zien als het betere dieet. Ook al probeert de serie op een entertainende manier de wetenschappelijke zoektocht te laten zien, voelt die soms meer aan als een promopraatje voor een veganistisch dieet.
Aan het einde van de serie kijken de onderzoekers of er tussen de tweelingen significante verschillen zijn als het gaat om hun lichaamsbouw, brein en biologische leeftijd. Na acht weken concluderen de wetenschappers dat de veganisten een ietwat lagere biologische leeftijd hebben dan hun broers en zussen op het omnivoren dieet en dat zij ook meer vetmassa hebben verloren, terwijl de omnivoren juist in spiermassa aankwamen.
Maar als blijkt dat de deelnemers een fitnessprogramma hebben gevolgd, die ze niet eens allemaal volledig konden naleven, weet ik niet of de conclusie 'je bent wat je eet' getrokken kan worden. Buiten het dieet kan de training immers ook de lichaamsbouw beïnvloed hebben. De aandacht die aan de andere aspecten wordt besteed laat ook nogal te wensen over. De onderzoekers noemen biologische leeftijd bij de bespreking van de resultaten, maar hoe ze deze precies hebben bepaald wordt niet duidelijk. We moeten het wetenschappelijke gehalte van de serie dus wel met een korreltje zout nemen.
Alhoewel de serie duidelijk aandacht besteedt aan de slimme opzet van Gardners studie, miste ik diepgang in de duiding van de resultaten aan het einde. In de vier afleveringen van elk circa veertig minuten besteden de makers alleen in de laatste aflevering zo’n tien minuten aan het bespreken van de resultaten. De echte fijnproever kan daarom beter de wetenschappelijke studie erop nalezen. Uiteindelijk voelde de serie toch meer aan als een manifest voor het overstappen op een veganistisch dieet, waarbij het omnivoor dieet soms werd afgeschetst als de bad guy. Na tien minuten in de eerste aflevering had ik al een sterk vermoeden welk dieet als 'winnaar' uit de bus zou komen.