Een groot deel van de dag niet eten is een trend. Helpt vasten om je lichaam te onderhouden en het leven te rekken? Redacteur Mariska van Sprundel staat niet te popelen om een maaltijd op te geven.
Toen ik laatst een stroopwafel aanbood aan een vriend, bedankte hij. Niet omdat hij aan de lijn was of er geen trek in had, maar omdat hij niet eet voor 12 uur ‘s middags. Hij doet aan periodiek vasten, intermittent fasting in het Engels, wat erop neerkomt dat je een periode van vasten afwisselt met een periode van eten, bijvoorbeeld om de dag of binnen een dag. Vasten, in allerlei vormen, wint aan populariteit en niet alleen bij mensen die willen afvallen. Deze manier van eten, waarbij het niet per se draait om wát je eet, maar om de timing, staat ook in de belangstelling om een langer leven na te streven.
De hele dag door wat minder eten verlengt het leven van muizen en apen. Deze dieren krijgen ook minder verouderingsziekten als ze slechts tachtig procent van hun caloriebehoefte opknabbelen. Maar ja, geen mens wil continu een beetje hongerig zijn. Is periodiek vasten een goed alternatief?
Minder lang in de eetfase
Er zit iets in om een groot deel van de dag niet te eten om langer gezond te blijven en het leven te rekken, volgens diëtist en onderzoeker aan het Erasmus MC Kirsten Berk. Het idee erachter is dat je stofwisseling verandert tijdens het vasten. “Je lichaam gaat over van de verbranding van glucose uit de lever, op verbranding van ketonen en vetzuren vanuit het vetweefsel”, legt ze uit als ik haar opbel. “Daarmee switch je de inzet van energie voor celgroei en reproductie naar processen gericht op onderhoud, recycling en reparatie van cellen.” Periodes van eten en niet eten moeten elkaar afwisselen, volgens Berk. En dat gebeurt onvoldoende in de westerse wereld. Met andere woorden: we zitten veel te lang in de eetfase. Heel herkenbaar. Ik eet de hele dag door, zit vaak om negen uur ‘s avonds nog aan de chocola.
Is periodiek vasten niet gewoon een nieuwe dieettrend? De werking zit hem immers in minder calorieën binnenkrijgen. Je moet erg je best doen om niét af te vallen als je maar acht uur per dag eet. “In studies zien we inderdaad dat periodiek vasten dezelfde gunstige effecten heeft op de lange termijn als elke dag je calorie-inname beperken”, zegt Berk. “Mensen verliezen gewicht en hun insulinegevoeligheid en bloeddruk verbeteren.”
Mogelijk heeft vasten daarnaast nog een uniek voordeel: je kunt ermee aansluiten bij je biologische klok. “We zien de meeste verbeteringen als mensen alleen ‘s ochtends en ‘s middags eten, overdag dus, en ‘s avonds niet. Deze vorm van vasten lijkt meer effect te hebben dan je ontbijt overslaan en ‘s middags pas beginnen met eten.”
Periodiek vasten werkt niet voor iedereen
Pvproductions voor FreepikWat je eet, wanneer en hoeveel
Hoewel wetenschappers het fijne er nog niet van weten, vindt Berk het niet gek als mensen al met vasten aan de slag gaan. Al werkt het niet voor iedereen. En je moet het wel goed doen. Als je een dag vasten opvolgt met een dag pizza’s, koekjes en cola, doe je het voor niks. Het maakt dus zeker ook uit wát je eet op het moment dat je mag eten.
Mij trekt het niet. Ik krijg al honger bij het idee om een maaltijd te missen. Bovendien eet ik al vrij gezond en alles plantaardig. Wat is uiteindelijk belangrijker als ik mijn interne veroudering wil vertragen: wat ik eet of wanneer ik eet? “Vergeet ook niet hoeveel je eet”, zegt Berk. “Daar zou ik mijn geld op inzetten, al hangt het allemaal met elkaar samen.” Of vasten echt leidt tot een langer leven, durft ze overigens niet met zekerheid te zeggen. “We zien het bij dieren, maar zulke lange onderzoeken zijn gewoon nog niet gedaan in mensen.”
