In de schaduw is het vaak een paar graden koeler dan in de volle zon. Een parasol voor de aarde zou dus kunnen helpen tegen de opwarming van het klimaat. Maar is dat wel een goed idee?
Verschillende methoden om de zon te weren zijn al achter de tekentafel verzonnen. Zo zouden we spiegels in de ruimte kunnen brengen, die om de aardbol heen cirkelen en het zonlicht weerkaatsen. Om een verdubbeling van het CO2-gehalte sinds het pre-industriële tijdperk te compenseren, hoeven we slechts 2 procent van het zonlicht te weren. Voor een compensatie van het huidige door de mens veroorzaakte CO2-overschot zou 1,2 procent zelfs al genoeg zijn.
Toch gaat het dan nog altijd om twee miljoen km2 van de aarde, die in de schaduw gezet zou moeten worden – en zelfs als de CO2-uitstoot vanaf nu constant zou blijven, zou daar jaarlijks 36.000 km2 bij komen. Het zouden dus wel heel veel schermen moeten zijn, of anders hele grote…
Spiegelzwerm
In 2006 stelde astronoom Roger Angel van de Universiteit van Arizona al eens voor om een ‘zwerm’ van ronde spiegels, elk met een gewicht van 1 gram en een doorsnede van 60 centimeter, tussen de aarde en de zon te plaatsen. Ze zouden als een soort flinterdunne vliegende schotels, in pakketjes van 800.000 stuks per keer gelanceerd moeten worden, net zolang tot ze samen een oppervak van 4.7 miljoen km2 zouden vormen.
Angel dacht het ontwerp en de plaatsing van deze samengestelde parasol zo uit, dat deze continu tussen de zon en de aarde in zou blijven. De spiegelwolk zou dus, net als de aarde, elk jaar een rondje om de zon maken. Volgens Angel zou de uitvoering van zijn plan over een jaar of 20 mogelijk moeten zijn, en slechts een paar honderd miljarden hoeven te kosten – ongeveer de helft van het BBP van Nederland moet volgens hem voldoende zijn.
In andere plannen draaien de reflectors niet om de zon, maar om de aarde. In 1992 werd al eens geopperd om 55 duizend reflecterende ‘zonnezeilen’ van honderd vierkante kilometer doorsnee in een baan om de aarde te brengen, en in 2002 kwam Colin McInnes, ingenieur bij de Universiteit van Strathclyde in Glasgow, met een plan voor één grote spiegel met een oppervlakte van 3600 vierkante kilometer.
Haalbaar
Hoe onwaarschijnlijk het ook mag klinken, toch was het tegenhouden van zonlicht één van de plannen die als ‘meest haalbaar’ geklassificeerd werden door collega-klimaatwetenschappers Naomi Vaughan van de University of East Anglia en Timothy Lenton van de University of Exeter, die alle mogelijke opties op een rijtje zetten. Een groot voordeel is dat de afkoeling vrijwel onmiddellijk optreedt: zodra de zon er niet meer bij kan wordt het immers koeler.
Nadelen zijn er echter ook. Het CO2-probleem is tweeledig: Behalve de opwarming van de aarde veroorzaakt het tevens verzuring van de oceanen. De opwarming wel aanpakken maar het CO2-gehalte niet, betekent dat de oceanen nog meer CO2 kunnen opnemen, waardoor de verzuring juist sterker wordt.
Bovendien komt het nogal nauw met de berekeningen van de hoeveelheid zonne-energie die geblokkeerd zou moeten worden. Dat de mens het klimaat opwarmt is weliswaar zeker, maar hoe groot zijn bijdrage is, is vooralsnog een schatting, waar bovendien nog lang niet iedereen het over eens is. Een te kleine parasol zou slechts een beperkt effect hebben, bij een te groot scherm koelt de aarde misschien meer af dan ons lief is. En zie dan die schermen maar weer eens weg te halen…