Duurzaam zullen we alles delen

De economie van de toekomst draait om delen in plaats van bezitten. Delen deden we altijd al met onze buren, vrienden en familie, maar via internet doen we dat nu ook met onbekenden. Inmiddels heeft bijna een kwart van de Nederlanders wel eens iets gedeeld via een online deelplatform, zoals een huis via Airbnb, een auto via Snappcar of een heggenschaar via Peerby, zo becijferde Kaleidos Research eind vorig jaar. Uit hetzelfde rapport blijkt dat ongeveer twee derde van de Nederlanders denkt dat delen bijdraagt aan het verminderen van milieuvervuiling.

Beter benut

Dat klinkt aannemelijk als je kijkt naar de definitie van de deeleconomie. “In de deeleconomie laten mensen elkaar gebruikmaken van hun onbenutte consumptiegoederen, eventueel tegen betaling”, zegt Koen Frenken, die begin vorig jaar zijn oratie als hoogleraar innovatiestudies hield. Volgens zijn definitie van de deeleconomie gaat het dus om goederen die gedeeld worden en daardoor beter worden benut. Daardoor hoeven er minder spullen geproduceerd te worden en zijn in totaal minder goederen nodig, wat leidt tot minder energieverbruik en een lagere CO₂-uitstoot.

Deze logica gaat zelfs op voor alle online deelplatformen. Stel dat je een gat in je muur wilt maken om een schilderij op te hangen en je hebt geen boor. Dan zijn er vier soorten platformen waar je naar toe kan: je koopt een tweedehands boor van een particulier (bijvoorbeeld op Marktplaats), je huurt een boor van een bedrijf (bijvoorbeeld via Bo-rent), je huurt een klusser in die voor jou het gaatje in de muur boort (bijvoorbeeld via Werkspot), of je vraagt aan een particulier om een boor te lenen of huren (bijvoorbeeld op Peerby). In al deze gevallen hoef je zelf geen nieuwe boor te kopen en ben je hartstikke duurzaam bezig.

Maar hoe zit het dan met al die mensen die denken dat delen voor minder milieuvervuiling zorgt? Dat komt doordat we delen nu eenmaal associeren met groen consumeren, schreven Scandinavische wetenschappers onlangs. Toch is ons streven om duurzaam te zijn volgens hen niet de belangrijkste reden om ons in te schrijven bij Airbnb, Peerby en Snappcar. We willen uiteindelijk vooral tijd en geld besparen.

Bestedingsgedrag

Zodra iets minder geld kost, gaan we er meer gebruik van maken. Dat is een wetmatigheid die in de wetenschap ook wel bekendstaat als Jevons Paradox. De Britse econoom Willeam Stanley Jevons zag 150 jaar geleden dat door technische verbeteringen de stoommachine efficiënter werd en minder kolen nodig had voor dezelfde prestatie. Tot zijn verbazing nam sindsdien het verbruik van kolen toe, in plaats van af. Wat was er aan de hand? Mensen konden voor minder geld de stoomtrein nemen en gingen daardoor meer reizen. Inmiddels gaat die Jevons Paradox op voor allerlei producten die energie-efficiënter worden. Zo ook voor koelkasten, die we in de loop der jaren steeds groter hebben gemaakt.