Vergeet de dubbele Windsor – een wiskundige van het Zweedse Koninklijk Instituut voor Technologie heeft met behulp van logica laten zien dat er duizenden verschillende knoopmogelijkheden zijn. Door de regels van het stropdasknopen puur logisch te formuleren, kon hij het maximum aantal knoopsoorten berekenen.
Als je wel eens een das geknoopt hebt, weet je dat dit geen simpel klusje is. Links over rechts, door de lus en vervolgens drie keer overslaan, het wordt al snel verwarrend als je geen goed systeem hebt. Gelukkig bestaat er zo’n systeem; rond de eeuwwisseling beschreven twee wiskundigen in het tijdschrift Nature een ‘taal’ waarmee alle 85 verschillende dasknopen beschreven konden worden.
De taal volgde de regels van de logica, de tak van wiskunde en informatica die probeert op een zuiver rationele manier te redeneren. In het geval van de stropdas betekent dat dat de beschrijving van de dasknoop eenduidig is en te volgen door iedereen die de beginregels kent.
The Matrix
De twee wiskundigen dachten met de publicatie klaar te zijn met hun werk; alle bekende knopen waren in hun taal uit te drukken. Totdat één van de slechterikken in het tweede deel van de Science Fiction-reeks The Matrix plotseling een wel heel aparte stropdasknoop liet zien: in plaats van het korte, dunne deel achter het nette brede deel, had deze Merovingian het dunne deel aan de voorkant.
Het bleef niet bij één cameo; de speciale knoopmanier heeft een soort cultstatus gekregen en steeds meer mensen besluiten om hun das op deze manier te dragen. Een probleem voor de wiskundigen; hun logische taal had geen rekening gehouden met achterstevoren geknoopte dassen. Terug naar de tekentafel dus.
Achterstevoren
De Zweedse Mikael Vejdemo-Johansson besloot daadwerkelijk te kijken wat de gevolgen waren van de nieuwe knoopmanier. Die bleken niet mee te vallen, omdat er nu bij elke vouw van de das een mogelijkheid was om de achterkant naar voren te halen – iets dat expliciet niet kon in het oude model. Daardoor kwam het aantal mogelijke dasknopen dan ook veel hoger uit: niet 85, maar 177.000 mogelijkheden.
Naast het grote aantal extra knopen versimpelde Johansson ook de taal. Oorspronkelijk was de taal een reeks van letters die aangaven welke kant van de stropdas je vast moest pakken, vergezeld van een actie: over de andere kant heen, omhalen of achter de andere kant langs. Johansson zag echter dat die acties weg kan laten uit de taal; als je even nadenkt, blijken de acties uit de volgordes van de letters. Alleen in zeldzame gevallen, waar de acties niet duidelijk zijn, hoef je dan nog een extra tekentje neer te zetten.
Geen gezicht
Helaas bleek al snel dat de meeste van de nieuwe stropknopen er niet uitzagen. Johansson probeerde een paar willekeurige stropdassen en de meeste zagen er niet mooi uit. De ‘Merovingian’ blijkt onderdeel van een select gezelschap van estetisch verantwoorde omgekeerde knopen. Dat betekent echter niet dat er dankzij deze filmfiguur duizenden potentieel nieuwe knopen zijn. Je weet maar nooit; misschien ontdek je zomaar de nieuwe hype op stropdasgebied.