Naar de content

Droogte in Europa door warmer klimaat

PavitraKBRao, Wikimedia Commons, CC BY-SA 4.0

De opwarming van het klimaat gaat in Europa extra droogte veroorzaken. Dat schrijft een tienkoppig internationaal onderzoeksteam deze week in Nature Climate Change. Met name het gebied rond de Middellandse Zee zal het zwaar te verduren krijgen.

26 april 2018

Zowel de duur als de intensiteit van de droogte nemen rap toe als de temperatuur stijgt, concluderen de hydrologen op grond van computermodellen. De wetenschappers vergeleken verschillende scenario’s, met een temperatuurstijging variërend van één tot drie graden.

Neerslag en verdamping

Bij drie graden opwarming verdubbelt het Europese landoppervlak dat kwetsbaar is voor droogte, concluderen de onderzoekers – ongeveer een kwart van Europa kan dan met droogte geconfronteerd worden. Dat treft zo’n 400 miljoen mensen. Bovendien worden de perioden van droogte 3 tot 4 keer langer dan in het verleden. Bij drie graden opwarming loopt de lengte van de meest extreme droogteperioden in de modellen op tot 4,5 jaar.

De onderzoekers keken naar het effect van de verandering in neerslag en verdamping op de hoeveelheid water in de bodem. Met name rond de Middellandse Zee droogt de bodem uit. De grondwaterspiegel gaat hier in het warmste scenario 35 millimeter omlaag, wat betekent dat elke vierkante meter landoppervlak dan 35 liter water kwijt raakt. In Scandinavië en het noordelijke deel van de Alpen wordt het juist iets natter in plaats van droger, door de toename in neerslag en de smeltende gletsjers.

In Nederland en omstreken daalt de grondwaterspiegel gemiddeld ongeveer een centimeter – een volle emmer per vierkante meter. “Wij gaan vooral drogere zomers krijgen”, zegt Niko Wanders, hydroloog aan de Universiteit Utrecht, die aan het onderzoek meewerkte. “Als we daar niet op inspelen zal dat gevolgen hebben voor de landbouwopbrengsten en de binnenvaart.” De dalende grondwaterspiegel leidt in Nederland niet alleen tot verdroging, maar kan ook zorgen voor extra inklinking van de bodem en verzilting, vooral in de poldergebieden.

Valide

Het is een valide studie, vindt hydrologe Ted Veldkamp, die water- en klimaatrisico’s onderzoekt aan de Vrije Universiteit Amsterdam en niet aan dit onderzoek meewerkte. De onderzoekers maken gebruik van de meest recente klimaatgegevens en geaccepteerde hydrologische modellen, en gaan uit van zeer aannemelijke aannames, oordeelt zij. “Maar let op, droogte is niet hetzelfde als waterschaarste. Er is pas sprake van een tekort als we het water daadwerkelijk ergens voor nodig hebben, en dat hoeft niet op al die plekken het geval te zijn.” De vraag naar water – nu en in de toekomst – is in het onderzoek niet meegenomen.

Aanpassen

De oplossing voor het probleem ligt in het duurzamer omgaan met het water, beaamt Wanders. In de landbouw kan je bijvoorbeeld efficiëntere irrigatiemethoden gebruiken, of overstappen op gewassen die minder water nodig hebben en beter bestand zijn tegen brak water. “Er zijn momenteel veel gebieden waar het watergebruik groter is dan de natuurlijke aanvulling”, zegt hij. Dat is op lange termijn niet vol te houden.

De oplossing voor het probleem ligt in het duurzamer omgaan met water

 PavitraKBRao, Wikimedia Commons, CC BY-SA 4.0

De landbouwers met een minder diepe portemonnee gaan dit als eerste merken, merkt Wanders op: “Bij de droogte dit jaar in Kaapstad zagen we het verschil tussen rijke en arme boeren al optreden. Wie er geld voor had, pompte diep grondwater omhoog, en kon zo zijn oogst nog redden.”

Hoe ingrijpend de problemen in Nederland uit zullen pakken vindt Wanders moeilijk te voorspellen. Dat hangt met name af van hoeveel maatregelen de Nederlandse waterbeheerders gaan nemen om de gevolgen van verdroging te beperken. Wanders: “Laten we daar over twintig jaar nog een keer over bellen.”

Bron
ReactiesReageer