DNA-festival: Lieven Scheire over het knippen en plakken met DNA

Is deze techniek belangrijk voor jouw werk en waarom?

“De techniek is intrigerend en het wordt maatschappelijk steeds urgenter om goed naar de techniek te kijken. Als entertainer op een podium is het daarom een dankbaar onderwerp. Je kunt mensen ermee laten schrikken, want ze hebben nog weinig besef van de consequenties van de techniek. Ook de mensen die de regelgeving maken hebben dat besef nog niet. Dus zolang er nog geen regels zijn, kunnen cowboys ermee aan de haal gaan.”

Hoe sta je tegenover het aanpassen van embryo-DNA?

“Als het veilig en foutenvrij kan, vind ik het een nuttige aanvulling op de geneeskunde. Je kunt er ziektes mee voorkomen die al generatieslang in een familie zitten. Maar als de techniek gebruikt gaat worden om psychopaten te creëren voor een beleggingsbedrijf of het leger, zeg ik nee. De vraag is alleen: waar ligt de grens waarvoor we de techniek gaan gebruiken? Die vraag is moeilijk te beantwoorden. De mogelijkheden liggen op een spectrum, tussen zware en lichte aandoeningen en tussen karakters en talenten. Waarschijnlijk gaan we de zware aandoeningen wel aanpassen met CRISPR, maar de talenten niet.”

Denk je dat we die techniek in de toekomst zullen gebruiken in de menselijke voortplanting?

“Ik verwacht van wel. Jiankui He had het ego om zijn werkwijze op Youtube te zetten. Maar ik verwacht dat experimenten elders nog steeds plaatsvinden. In Rusland zijn ze al aan het vergaderen om behandelingen toe te staan. Je kunt deze techniek niet nog tien jaar in de fles laten.”

Wat vind jij het meest veelbelovende experiment met CRISPR tot nu toe?

“In januari 2020 verscheen er een studie over immuuntherapie waarbij CRISPR gebruikt is. Van een Amerikaanse vrouw met sikkelcelziekte zijn de stamcellen uit haar beenmerg gehaald en die werden met CRISPR aangepast. Met chemotherapie is toen het overige beenmerg verwijderd en het aangepaste beenmerg is later weer teruggezet. Ze lijkt nu oké.”

Welke kansen of zorgen zie jij bij het behandelen van embryonaal DNA?

“Wie geen zorgen heeft is naïef denk ik. Dat is de kracht van alles: je kunt het goed en slecht gebruiken. In het boek dat ik schreef over DNA, plaatste ik een quote van Richard P. Feynman: ‘To every man is given the key to the gates of heaven. The same key opens the gates of hell.’ Met elke grote ontdekking kun je het leven verbeteren, of tot een hel maken. Ik denk dat dit een grote uitdaging is voor deze generatie van genetici. Wat is het juiste tempo? Hoe gaan we wel vooruit, maar niet te snel?”