DNA-festival: Eveline van Rijswijk over het knippen in menselijk DNA

Eveline van Rijswijk is als historicus en wetenschapsjournalist bijzonder geïnteresseerd in toekomstige dilemma’s rondom voortplanting. Aan NEMO Kennislink vertelt zij vast hoe zij denkt over het aanpassen van embryo-DNA.

Hoe heb jij te maken met CRISPR-Cas?

“Voor een video van de Universiteit van Nederland heb ik als presentator eens een DNA-test gedaan om te kijken of ik drager ben van 175 bekende erfelijke aandoeningen. Vooraf was ik vooral nieuwsgierig. Pas na de uitslag ben ik meer na gaan denken: ‘Wat nou als er wèl wat uitgekomen was? Wat doe je met die informatie als je drager blijkt van een bepaalde erfelijke ziekte? En hoe zou je daar in de toekomst mee omgaan als CRISPR-Cas een optie is?’”

Is deze techniek belangrijk voor jouw werk en waarom?

“Het onderwerp heeft mijn interesse en ik kom er dus vaak op uit. Toen ik de ‘Talkshow van de Toekomst’ bedacht, een talkshow in TivoliVredenburg waarin we met wetenschappers een blik op de toekomst werpen, vond ik dat de eerste show moest gaan over toekomstige dilemma’s rondom voorplanting.”

Hoe sta je tegenover het aanpassen van embryo DNA?

“De grote vraag is: is het veilig? En vervolgens: waar gaan we het op toepassen? Bij heel ernstige ziektes of ook bij het verbeteren van mensen? Daar moeten we het over hebben en daarom vind ik een dialoog hierover heel goed.”

“Nieuwe technieken stuiten vaak op weerstand. Dus ik probeer dit soort ontwikkelingen altijd in een historische context te plaatsen. De eerste artsen die IVF uitvoerden, kregen te maken met veel kritiek en tegenstanders die hen zelfs belaagden. Terwijl er nu miljoenen IVF-kinderen op de wereld zijn.”

Denk je dat we de CRISPR-techniek in de toekomst zullen gebruiken in de menselijke voortplanting?

“Ja, dat denk ik wel. Maar wanneer? Daar zou ik als historicus geen uitspraak over durven doen…”

Welke kansen of zorgen zie jij daarbij?

“De vraag is: tot hoe ver gaan we? Bij bepaalde ernstige ziektes snap ik wel dat je een fout uit het DNA wilt halen. Maar gaan we dat ook doen om autisme te voorkomen? Of bij ziektes die alleen wat ongemak veroorzaken? Ik maak me zorgen om de ongelijkheid die daarbij kan ontstaan tussen mensen.”