Als je in Nederland in het ziekenhuis terechtkomt, is de kans groot dat je door een witte, Nederlandse arts behandeld wordt. Hoe zorg je ervoor dat die groep diverser wordt, en de zorg daarmee ook?
In Nederland zijn de studenten die op de Universiteit rondlopen verre van divers. Dat blijkt uit een survey van VU en de Uva. maandag was ik virtueel aanwezig bij een lezing van de KNAW waar onder andere Mitchell Esajas sprak. Mitchell is voormalig studieadviseur bij de UvA en co-founder van The Black Archives en New Urban Collective. Deze organisatie houdt zich o.a. bezig met racisme en diversiteit binnen de academie. Hij vertelde over zijn persoonlijke ervaringen binnen de muren van de universiteit. Wat mij vooral raakte, naast racistische anekdotes die hij zelf had meegemaakt, was dat hij vertelde dat hij zich hard maakte voor meer onderwijs over racisme en diversiteit, maar over de jaren weinig verandering merkte in het curriculum.
Hoe krijg je diversere zorg?
Pixabay CC0Ook binnen de geneeskundefaculteit in Maastricht, waar ik mijn opleiding heb gevolgd, was het overgrote deel van de studenten wit zonder migratieachtergrond. Dr. Karen Stegers-Jager onderzoekt de diversiteit onder geneeskundestudenten binnen de Erasmus Universiteit. De VU en het Erasmus MC hebben het hoogste percentage studenten met een migratieachtergrond. Bij de Erasmusuniversiteit. heeft 20% van de geneeskundestudenten een niet-westerse migratieachtergrond, terwijl in Rotterdam de helft van de inwoners een migratieachtergrond heeft.
Sociaal netwerk
Dr. Stegers-Jager stelt dat het sociale netwerk, wat binnen de geneeskunde een grote rol speelt, bij studenten met een migratieachtergrond gemiddeld minder mogelijkheden biedt. Vooral in voorbereiding op de co-schappen lijkt dit netwerk van belang. Je moet intensief contact hebben met andere ouderejaars en docenten. De hoofdvraag volgens dr. Stegers-Jager luidt: weet jouw netwerk ‘hoe het hoort’ op de universiteit? Is het in staat om dingen voor je te regelen? Als je bijvoorbeeld niet mee wilt op skireis en niet van borrelen houdt, wordt je dan ook door de artsen-groep geaccepteerd?
Zelf ben ik me in Nederland niet actief bewust geweest van mijn huidskleur tijdens mijn opleiding of PhD. Dit kwam pas toen ik een co-schap in Zuid-Afrika liep in een groot communityziekenhuis, waar onderscheid tussen zwart en wit zeer tastbaar was. In het ziekenhuis kwamen onverzekerde, zwarte patiënten uit de aangrenzende township, terwijl de witte mensen in het ziekenhuis allemaal arts of student waren.
Gezien de geschiedenis in Zuid-Afrika met de apartheid, probeert de universiteit actief meer gekleurde en zwarte Zuid-Afrikanen geneeskunde te laten studeren’_demographic_profile. Heb je een gekleurde of zwarte huidskleur, dan heb je gemiddeld een 7,0 nodig op de middelbare school om aangenomen te worden voor de studie. Kom je uit een witte, Zuid-Afrikaanse familie, dan heb je gemiddeld een 8,5 nodig om geneeskunde te studeren. Het resultaat is een hele diverse groep aan geneeskundestudenten.
Om terug te komen op de situatie in Nederland: Voor mijn eerste baan ben ik via mijn netwerk van vrienden en familie voorgesteld aan mijn huidige werkgever. Vroeger zei ik altijd dat ik ‘veel mazzel had gehad’. Inmiddels ben ik me ervan bewust dat deze gekregen kansen privileges zijn. Of dit ook witte privileges zijn? Als je uitzoomt, denk ik het zeker.
Meer diversiteit
Tijdens de virtuele meeting van de KNAW sprak ook prof. dr. Vinod Subramaniam, natuurkundige en rector magnificus aan de VU. Ook hij maakt zich hard voor meer diversiteit binnen de universiteit. Hoe krijgen we dit voor elkaar? Verzamel data (evt een anonieme survey) en doe onderzoek naar de verdeling van etnische achtergronden van studenten. Dit is lastig, maar het beginpunt om de huidige situatie te verbeteren.
Daarnaast is het belangrijk om actief te scouten naar stafleden met een diverse achtergrond om rolmodellen binnen de universiteit voor studenten te creëren. Op dit moment heeft 8% van de stafleden aan de VU een migratieachtergrond. Dat is écht heel weinig.
Maar ook dient de bewustwording van diversiteit aanwezig te zijn bij de selectie van studenten. Tegenwoordig wordt het overgrote deel van geneeskunde aangenomen via zogeheten decentrale selectie. Een soort sollicitatieprocedure. Ook hier kunnen universiteiten winst behalen door actief bewust te zijn van diversiteit. Voor de studenten zelf: houd je bezig met actieve bewustwording en voer courageous conversations over diversiteit. Spreek je uit als je een racistische opmerking hoort en ga het gesprek aan.
Voor het ziekenhuis: kom achter de verborgen ongelijkheid in je eigen structuren om de situatie te verbeteren. Want wanneer zowel de universiteit als de studenten & docenten zich bewuster zijn van diversiteit en culturele gevoeligheden, levert dit uiteindelijk diversere artsen met verschillende migratieachtergronden op en verbetert dit de zorg.
