Design en psychologie: twee verschillende werelden

Het online congres in Australië was voor mij niet alleen een virtuele onderdompeling in de andere kant van de wereld, maar ook in het designonderzoek. Dat is een hele andere wereld dan die van de psychologie (mijn studieachtergrond). In mijn eigen onderzoek zijn beiden belangrijk. Ik ontwerp een zelfcompassie-app voor mensen met kanker. De inhoud, vorm en kenmerken van de app worden aan de ene kant bepaald op basis van bestaande kennis over zelfcompassie. En aan de andere kant op basis van wat verpleegkundigen, patiënten en andere betrokken mensen belangrijk vinden voor in de app. Zij zijn de medeontwerpers van de app.

Geen glazen bol

Hoe weet ik nou wat zij belangrijk vinden? Daarvoor hoef ik gelukkig niet in een glazen bol te loeren: daar is het ontwerpproces voor. In verschillende co-designworkshops bepalen we samen wat er in de app komt en wat het belangrijkste is als je net de diagnose kanker hebt gekregen. Zo willen patiënten graag gemotiveerd worden om de app te gebruiken (bijvoorbeeld door inspirerende berichten te krijgen), maar liever niet dat er een game gemaakt wordt van hun ziekte (bijvoorbeeld door het verdienen van shiny medailles).

Co-design betekent eigenlijk: ontwerpen samen met gebruikers. Het gaat erom dat je echt samen ontwerpt, en dus niet alleen om feedback vraagt. Ook commerciële bedrijven maken hier gebruik van. Zo heeft Coca-Cola samen met klanten nieuwe smaken ontwikkeld. En wist je dat klanten van DHL in een co-designworkshop een drone ontwierpen die pakjes bezorgt?

Mag het ook een robot zijn?

Toen ik begon met mijn onderzoek, had ik geen idee hoe de app eruit zou komen te zien. Ik wist alleen dat het een app werd en dat die app mensen met kanker zou helpen om zelfcompassie te trainen. We weten namelijk uit onderzoek dat het trainen van zelfcompassie mensen (met kanker) kan helpen om minder angst en stress te ervaren.

Als psycholoog-onderzoeker ben ik gewend om voort te borduren op die kennis. Maar toen ik ging overleggen en samenwerken met ontwerp-onderzoekers, stelden ze al snel de vraag: ‘Moet het eigenlijk wel een app zijn?’ En: ‘Moet het eigenlijk wel over zelfcompassie gaan?’. ‘Misschien hebben mensen met kanker wel meer aan een robot die de was voor ze doet?’ Ik overdrijf een beetje, maar deze open houding is kenmerkend voor ontwerp-onderzoekers.

Je kunt je voorstellen dat er soms verschillen zijn tussen wat patiënten en verpleegkundigen in de app willen, en wat volgens onderzoek belangrijk is voor in de app. Hoe ga je met die verschillen om? Tijdens mijn presentatie op het congres heb ik deze vraag beantwoord. Soms kun je de verschillen met elkaar combineren, en soms moet je toch kiezen voor wat het allerbelangrijkste is. Maar één ding is wat mij betreft zeker: als het overbruggen van verschillen lukt, hebben psychologie en design elkaar veel te bieden!