De wereld van Marieke

Fröbelen in het lab

De manier waarop we wetenschappelijke kennis vergaren is door proeven te bedenken waarbij we de experimentele condities kunnen manipuleren om zo een antwoord te vinden op onze vraag. Zo heb ik ook jaren lopen fröbelen in het lab op zoek naar een antwoord op mijn vragen over wat de rol is van matricellulaire eiwitten bij ontstekingen in het hart. Maar hoe ‘meten’ we het antwoord op deze vragen? En hoe interpreteren we het? Kortom; wat is waar en dus kennis?

“Nein, gerade Tatsachen gibt es nicht, nur Interpretatione”, schrijft Friedrich Nietzsche. Oftewel ‘er bestaan geen feiten, enkel interpretaties’. Aangezien we bij alles wat we observeren blind moeten vertrouwen op onze zintuigen, zou je kunnen stellen dat alles wat we hiermee waarnemen ook ‘waar’ is. Maar kunnen wij onze zintuigen wel zo blind vertrouwen? Is alles wat wij waarnemen wel echt waar? Als je de empirische filosofen mag geloven is niets in ons bewustzijn, wat niet ook eerst in onze zintuigen is geweest. Met andere woorden, het enige dat we weten, is dat wat we waarnemen met onze zintuigen. Dat is dus ‘kennis’. Of toch niet? Onze zintuigen kunnen ons immers bedriegen. Denk maar eens aan hallucinaties of dromen. Maar als onze zintuigen ons kunnen bedriegen, wat is dan waar… Wat is dan kennis?

De moderne filosofen geloven dat kennis schuilt in ‘de rede’. “Cogito ergo sum”, schrijft Rene Descartes. “Ik denk dus ik ben.” Waar moeten we dus op vertrouwen? Op onze rede of onze zintuigen? Hierin slaat de analytische filosofie een belangrijke brug naar de wetenschap omdat hier het onderscheid wordt gemaakt tussen dingen die we kunnen ‘ervaren’ en dingen die we niet kunnen ‘ervaren’ zoals de natuurwetten. En dit is wat we ons in het bedrijven van de exacte wetenschap continu moeten realiseren. We zoeken naar de natuurwetten. Echter omdat we deze natuurwetten niet kunnen ‘ervaren’, moeten we ervoor waken niet te snel conclusies te trekken. We moeten onze rede blijven gebruiken om de informatie van onze zintuigen te kunnen interpreteren. Immers, als we een kudde met zwarte paarden zien, wil dat niet zeggen dat alle paarden zwart zijn. Zowel de waarneming als het verstand spelen een belangrijke rol in onze ervaring van de wereld… “Wetenschap is georganiseerde kennis”, schrijft Immanuel Kant.