De ruimtejacht van Rosetta op komeet 67P

In augustus 2014 komt Rosetta aan bij de komeet 67P/Churyumov-Gerasimenko (67P/C-G). De ruimtesonde zal hem vergezellen tijdens zijn reis richting de zon, waarbij metingen onderweg moeten leiden tot het meest gedetailleerde onderzoek aan een komeet ooit.

Tien jaar eerder, op 2 maart 2004, lanceerde de Europese Ruimtevaartorganisatie (ESA) ruimtesonde Rosetta. Na aankomst zal ze nog zeventien maanden bij de komeet blijven. Ze heeft zelfs een kleine robotlander bij zich, Philae genoemd, die voor het eerst in de geschiedenis op de komeet zal landen. Dit alles wordt gecontroleerd door het European Space Operation centre (ESOC) in Darmstadt, Duitsland.

De naam van de sonde is afkomstig van de Steen van Rosetta, die in 1799 in Egypte is gevonden. Hierop was een zelfde tekst op drie manieren geschreven: in het Egyptisch met zowel hiëroglyfen als demotisch (een ander schriftsysteem) en in het Grieks. De steen droeg daarom enorm bij aan de ontcijfering van hiërogliefen. Deze moderne Rosetta moet bijdragen aan de ontcijfering van het ontstaan van het zonnestelsel. Philae is de naam van een eiland in de Nijl waarop een obelisk werd gevonden die zorgde voor een nog beter begrip van de hiërogliefen. Dit zal het kleine landertje met dezelfde naam eveneens gaan doen, alleen nu voor de ruimtemissie.

In dit dossier staan de artikelen van Kennislink over de avonturen in de ruimte van Rosetta en Philae. Ook voor ze hun eindbestemming bereiken, hebben ze al heel wat meegemaakt! Zelfs al voordat ze de aarde verlieten…

Het begin

Rosetta zou eerst een hele andere komeet bezoeken. De hele missie had eigenlijk eerder, in 2003, gelanceerd moeten worden. In 2002 ging er echter iets mis met de lancering van een Ariane 5 raket, waar ook Rosetta mee zou vertrekken. De tijd die het kostte om achter de oorzaak te komen en het probleem op te lossen was te veel om Rosetta nog naar komeet 46P/Wirtanen te sturen, zoals eerst de bedoeling was.

Rosetta en Integral in gereedheid gebracht voor lancering

Later werd een nieuw plan gemaakt voor Rosetta, en kon ze met een jaartje vertraging toch de ruimte in. Ze kreeg een nieuwe route, met nieuwe bestemming komeet 67P/C-G.

Kometenjacht begint!

‘Opslingeren’

Om de komeet te bereiken heeft Rosetta een enorme snelheid nodig. Om die efficiënt te kunnen bereiken is meer nodig dan stuwkracht van raketten. Rosetta maakt daarom een aantal scheervluchten langs Aarde en Mars, waarmee ze ‘opgeslingerd’ wordt en ‘gratis’ extra snelheid (soms iets te veel) meekrijgt.

Rosetta maakt scheervlucht

Rosetta maakt kritieke scheervlucht langs Mars

Zwaartekracht slingert te hard

Rosetta helpt langs de route

Rosetta heeft haar bestemming inmiddels bijna bereikt, maar dat betekent niet dat ze al die tijd maar een beetje aan het rondvliegen was. Onderweg heeft Rosetta bijvoorbeeld de komeetmissie Deep Impact geholpen door opnamen te maken van de botsing die deze satelliet veroorzaakte met een komeet.

ESA's Rosetta assisteert komeetmissie Deep Impact

Klaar voor Deep Impact

Deep Impact ingeslagen op Tempel-1

Deep Impact-komeet losse stofbal

Iets vergelijkbaars heeft ze gedaan voor de planetoïde Lutatia, wat uiteindelijk leidde tot het meest complete spectrum dat ooit van een planetoïde is verkregen.

Planetoïde Lutetia: een stuk aards oermateriaal

17 maanden meten

Wanneer Rosetta in augustus aankomt bij de komeet 67P/C-G, zal ze daar zeventien maanden bij blijven om metingen uit te voeren. Er zijn twaalf meetinstrumenten aan boord van Rosetta, en nog eens negen aan boord van Philae. Deze laatste heeft ook sensors die kunnen helpen bij het chiraliteitsprobleem bij aminozuren: een van de vele raadsels die opgelost moeten worden om meer te weten te komen over het ontstaan van leven op aarde.

Aminozuur in de ruimte gedraaid

Rosetta komt aan!

Na een reis van tien jaar, vijf rondjes om de zon en ruim zes miljard kilometer kan het unieke onderzoek aan een van de meest primitieve hemellichamen gaan beginnen. Rosetta gaat beginnen aan haar baan om komeet 67P/C-G.