De rationaliteit van Kim Jong-un

Waanideeën?

Eens in de zoveel tijd komt het in het nieuws: Noord-Korea strooit opnieuw met oorlogstaal en uit bizarre bedreigingen aan het adres van goed bewapende mogendheden als Zuid-Korea, Japan en de Verenigde Staten. Binnen twee maanden tijd dreigde Noord-Korea met nucleaire aanvallen, nieuwe nucleaire tests, het veranderen van de Zuid-Koreaanse hoofdstad in een ‘vlammenzee’ en het opnieuw in gebruik nemen van de in 2007 gesloten kernreactor Yongbyon.

Het land zegde de wapenstilstand van 1953 meer dan zes keer op, veroordeelde een Koreaans-Amerikaanse missionaris tot vijftien jaar dwangarbeid, verbrak alle communicatie met het zuiden, testte zes korteafstandsraketten in drie dagen en trok zich terug uit de Kaesong Industriële Zone, één van de laatste samenwerkingsverbanden met Zuid-Korea.

​Deze bedreigingen zijn niet nieuw. Hoewel het dreigen met een nucleaire aanval relatief relatief nieuw beleid is, dreigt Noord-Korea al een halve eeuw met enige regelmaat Seoel en het verdere grondgebied voorbij de 38ste breedtegraad aan te vallen. In de jaren zeventig en tachtig van de vorige eeuw werden er zelfs geregeld geheime Noord-Koreaanse agenten de grens over gestuurd, waar zij hooggeplaatste Zuid-Koreaanse agenten vermoordden en terroristische aanslagen uitvoerden.

Het veelvuldig saboteren van de internationale betrekkingen en het continue uiten van bedreigingen naar landen die veel sterker zijn dan Noord-Korea zelf is hoogst ongebruikelijk voor een op overleving gerichte staat. Is Kim Jong-un soms gek?

Zelfverheerlijking

Hier heeft het wel alle schijn van. Het land houdt een absurde leiderschapscultus in stand en organiseert regelmatig peperdure feesten en parades ter ere van Kim Jong-un en zijn twee voorgangers, terwijl volgens UNICEF twee derde van de bevolking ondervoed is, twintig procent van de Noord-Koreaanse kinderen hierdoor groeiproblemen ervaart en het land volgens het CIA World Factbook op de lijst van BNP per hoofd van de bevolking tussen ontwikkelingslanden als Senegal en Kenia bungelt.

Het land is voor zijn voortbestaan volledig afhankelijk van China, maar laat zich er desondanks niet ervan weerhouden geregeld de hele Zuid-Oostaziatische regio met onrealistische dreigementen te destabiliseren, waarmee het ook zijn machtige buurland steeds meer van zich lijkt te vervreemden. Het handhaven van een dergelijke strategie lijkt in strijd met het eigenbelang van het straatarme, door VN-sancties geplaagde, internationaal geïsoleerde land.

Zelfbehoud

​Dit idee van een irrationeel, onvoorspelbaar en onhandig Noord-Korea, dat zo vaak door de media wordt gepropageerd, klopt echter niet. Hoewel het dreigen met een nucleaire aanval op Amerikaans grondgebied absurd lijkt, lijkt hier wel degelijk een weldoordachte strategie achter te schuilen. Terwijl de internationale gemeenschap vaak focust op de schrijnende voedseltekorten en armoede in het land worstelt de Noord-Koreaanse overheid namelijk met een heel ander probleem: het garanderen van de veiligheid en voortbestaan van het regime.

Om deze redenen gebruikt de Noord-Koreaanse overheid mensonterende werkkampen en alomtegenwoordige intimidatie – waaronder openbare executies – om iedere hoop op verandering en elke potentiële opstand grondig de kop in te drukken. Ook gebruikt het verregaande propagandatechnieken om het Kim-regime als de enige legitieme machthebber over Noord- én Zuid-Korea te positioneren.

Ten slotte vertelt het regime non-stop aan het volk dat het land bedreigd wordt door de VS, Zuid-Korea en Japan, iets wat sterk overdreven wordt, maar niet geheel onwaar is. Deze landen dreigen Noord-Korea immers ook regelmatig met het stopzetten van voedselhulp en militaire aanvallen. Ook leggen ze Noord-Korea economische sancties op, die het regime, maar vooral het volk hard raken.

Het opkloppen van externe dreigingen is één van de oudste strategieën om een bevolking van interne spanningen af te leiden en als één man achter zijn heerser te laten scharen. Daarnaast is er veel oprechte steun voor het regime onder het volk. Het regime speelt zo’n alomvertegenwoordigende rol in de dagelijkse levens van Noord-Koreanen dat het onvermijdelijk zeer belangrijk voor ze wordt.

Daarnaast zijn de Noord-Koreanen mogelijk angstiger voor een buitenlandse militaire interventie – en de dood, vernietiging en chaos die dit onvermijdelijk met zich mee zal brengen – dan voor de duivel die ze kennen. Noord-Koreanen willen niet de volgende Afghanen of Irakezen te worden.

​Integendeel, het is strategisch gezien een briljante zet van het Noord-Koreaanse regime. Vaak wordt vergeten dat Pyongyang zelf ook wel weet dat ze een oorlog tegen Zuid-Korea en de VS nooit zal kunnen winnen. De bedreigingen die Noord-Korea uit, dienen dan ook een ander doel dan een daadwerkelijke aanval: ze moeten de nationale veiligheid bevorderen. Het enorme leger en het nucleaire programma zijn niet bedoeld om een oorlog mee te voeren, maar om er één mee te voorkomen.

Kim Jong-un weet bovendien dat de internationale gemeenschap zijn regime nooit zal accepteren. Wat dat betreft heeft Noord-Korea geleerd van Irak en Libië. Deze regimes gaven hun massavernietigingswapens op en werden hierna vernietigd.

De Noord-Koreaanse staatsmedia halen deze voorbeelden minstens één keer per week aan om de legitimiteit van het nationale kernwapenprogramma te verdedigen. Het Noord-Koreaanse regime is dan ook eerder machiavellistisch dan communistisch te noemen en het beleid van het regime is er primair op gericht om de positie van Kim Jong-un en de elite veilig te stellen.