De persoonlijke diplomatie van Noord-Korea

Noord-Korea wordt sinds 2012 geleid door Kim Jong Un, die het stokje overnam van zijn vader, Kim Jong Il, die weer de opvolger was van zijn vader, Kim Il Sung. Noord-Korea is in feite een koninkrijk en het is traditie dat de Kim-dynastie nauwelijks op reis gaat. Het is tenslotte risicovol om het veilige thuisland te verlaten. De jonge Kim heeft tot nu toe slechts tien buitenlandse reizen gemaakt in zijn carrière.

De Kim-familie blijft dus liever thuis, maar compenseert dit gebrek aan reislust door buitenlandse staatshoofden uit te nodigen om op visite te komen. Door de jaren heen bezochten machthebbers van zo’n beetje alle continenten wel een keer de hoofdstad Pyongyang. Zij namen altijd een presentje mee voor hun gastheren. Noord-Korea is hier zo trots op dat ze in 1978 een speciaal museum bouwden om deze cadeaus tentoon te stellen.

De International Friendship Exhibition bestaat uit 150 kamers, verdeeld in geografische regio’s, met tienduizenden objecten die aan de Kim’s cadeau zijn gedaan. Bezoekers kunnen een opgezet berenhoofd uit Roemenië bewonderen, een basketbal met de handtekening van Michael Jordan, maar ook een zilveren zwaard uit Palestina, een gouden sigarettenhouder uit Joegoslavië, of een opgezette alligator uit Nicaragua.

Wereldleiders in Pyongyang

Wat opvalt is dat buitenlandse leiders zich vaak op hun gemak voelen in hun persoonlijke contact met de Kim-familie. Een recent voorbeeld is het bezoek van Vladimir Poetin, de president van Rusland, in juni 2024. De ontmoeting werd wereldnieuws omdat Noord-Korea beloofde militaire steun te geven aan het Russische leger in Oekraïne. Hiermee mengt Noord-Korea zich direct in een Europees conflict.

Tijdens het formele staatsbezoek was ook ruimte voor persoonlijk contact. Kim gaf Poetin een schilderij met zijn eigen beeltenis en twee rashonden cadeau, en Poetin nam ook wat mee: een fraaie theeset en een luxe limousine. Lachend maakten de twee dictators een proefritje door de straten van Pyongyang: beelden die deden denken aan ‘car pool karaoke’, een TV-programma waarin beroemdheden op eenzelfde wijze in beeld worden gebracht.

Poetin is niet de enige regeringsleider die het goed kan vinden met Kim. Een ander voorbeeld is Donald Trump, de president van Amerika. In zijn eerste termijn schreven Trump en Kim ‘liefdesbrieven naar elkaar’. Dat was ongekend, want tot dan toe hadden Amerikaanse presidenten Noord-Korea altijd zoveel mogelijk genegeerd.

In 2019 spraken beide leiders elkaar, en zette Trump een paar stappen over de beruchte grens tussen Zuid-Korea en Noord-Korea. Het was de eerste keer dat een zittende Amerikaanse president dit deed: Kim verklaarde dat dit succes mogelijk was vanwege zijn goede persoonlijke banden met Trump.

Diplomatie in de Koude Oorlog

Kim Jong Un’s persoonlijke aanpak kent een langere geschiedenis. Zijn vader, en met name zijn opa, gebruikten vergelijkbare tactieken. Tijdens de Koude Oorlog vloog de opa van Kim talloze regeringsleiders naar Noord-Korea, waar ze werden getrakteerd op juichende massa’s mensen, speciale medailles, en uitgebreide banketten. 

In onderstaande video, uit 1982, zien we de Zambiaanse president Kenneth Kaunda, die in Pyongyang een liedje zingt op het verjaardagsfeest van Kim Il Sung. Een bijzonder beeld, dat bewijst hoe buitenlandse gasten op hun gemak waren in nabijheid van de oude guerrillastrijder.

Bovenstaande voorbeelden van Poetin, Trump en Kaunda illustreren hoe belangrijk persoonlijk contact is in internationale betrekkingen. Diplomatie gaat over staten, maar ook over mensen. De Kim-familie excelleert internationaal door hun persoonlijke charme. Ondanks het feit dat Noord-Korea een afgesloten land is, weten ze hierdoor toch belangrijke relaties te onderhouden.

Een bijkomend voordeel is dat buitenlandse bezoek in Pyongyang perfect materiaal is voor propaganda: het bevestigt aan zowel de Noord-Koreaanse bevolking als aan de rest van de wereld dat de Kim’s invloedrijke personen zijn, met wie rekening moet worden gehouden.