Tatoeages met ‘Carpe Diem’, de Olympische Spelen en een middelvinger opsteken. De oudheid lijkt zo ver weg nog niet. In een vermakelijk boek legt classicus Patrick de Rynck een link met het heden.
“Rare jongens, die Romeinen.” Iedereen die de stripboeken van Asterix en Obelix heeft gelezen, kent deze uitspraak wel. Ik moest er regelmatig aan denken tijdens het lezen van het boek ‘Zeus in jeans’ van Patrick de Rynck. In korte stukjes schrijft hij over allerlei onderwerpen die een verrassende link hebben met de oudheid. Het zit boordevol leuke weetjes waar de huidige lezer zich ondanks het grote verschil in tijd van alles bij kan voorstellen.
Zoals dat er moppentapperclubs waren in het oude Athene (inclusief een dijenkletser uit de oudheid, zie kader). En dat er ook toen al discussie was of vrouwen wel natuurlijk waren als ze make-up droegen. Oh ja en een middelvinger opsteken? Ook dat is heel erg oudheid. Deze ‘digitus impudicus’ (onzedige vinger) is een stokoude traditie, laat De Rynck zien. De filosoof Diogenes zou al in de vierde eeuw voor Christus in Athene een middelvinger opgestoken hebben naar anderen. De betekenis? De lange vinger stelt een penis voor en de twee gebogen vingers ernaast de teelballen.
Fake oudheid
Dat soort weetjes zijn natuurlijk hartstikke interessant. Dit boek staat er bol van. Ik ben afgestudeerd als oudhistoricus, maar zelfs ik kende ze niet allemaal. Het is knap dat De Rynck er zoveel heeft gevonden en er een boek over heeft geschreven dat heel vlot wegleest. Dit maakt het tot ideale vakantieliteratuur.
Ook rekent hij af met vooroordelen over de oudheid, die niet kloppen. ‘De Fake oudheid’ heet dit hoofdstuk. Hierin rekent de auteur af met hardnekkige misverstanden, zoals dat het Parthenon op de Atheense Akropolis het symbool van de filosofie en democratie zou zijn (het was een gebedshuis).
Geen emoties
Ook vermakelijk is dat hij de vloer aanveegt met het stoïcisme dat de afgelopen jaren steeds populairder wordt. Dit is een ergernis, die ik al jaren heb en waarvan ik het heel interessant vond om er ook in dit boek over te lezen. Vooral influencers op social media en schrijver en ex-topsporter Mark Tuitert koketteren met deze oude filosofische stroming. Ze vatten de filosofie vaak samen met dat je je niets moet aantrekken van waar je geen invloed op hebt. Laat je geluk daar niet van afhangen.
Dat maakte zeker onderdeel uit de het stoïcisme, maar was niet het hele verhaal. Het had ook een ongekend harde kant. Overlijdt jouw kind? Kan je niks aan doen, dus ga maar verder leven. Emoties kan je maar beter sowieso niet uiten. Geen verdriet, maar ook geen vreugde. Steeds maar de nadruk leggen op het winnen van een olympische medaille, zoals Tuitert in zijn boek doet, heeft dus maar weinig met het stoïcisme te maken.
‘De oudheid is nog niet voorbij’, schreef hoogleraar Mary Bears (Cambridge) al eens treffend. Dat blijkt maar weer met dit interessante boek van De Rynck. Verwacht geen diepgravende analyses, maar wel toegankelijk geschreven verhalen over onderwerpen die zowel ons als de mensen die duizenden jaar geleden leefden boeien.