'De keuze voor gemak geeft me een steeds ongemakkelijker gevoel'

“Pakketje voor mevrouw van Sprundel.” De jongen lacht vriendelijk en drukt de doos in mijn handen. “Fijne dag nog!” En weg is-ie, sprintend naar zijn bestelbus die met ronkende motor voor het huis staat, om zo snel mogelijk de volgende bestelling af te leveren. Uit de kartonnen doos trek ik een zwarte fietsbroek omhoog met zeem, een kussenachtig laagje, waarmee ik comfortabel op mijn mountainbike over de Utrechtse Heuvelrug kan stuiteren. Precies op tijd voor de rit van aankomend weekend, mijn oude broek was flink versleten.

Door de coronacrisis ben ik meer spullen online gaan bestellen: kleding, cadeaus, boeken, eten. De winkels zijn al een tijd weer open, maar het gemak van iets laten thuisbezorgen met één klik op de knop heeft zich in mijn leven genesteld. Vandaag besteld, morgen in huis. Het is té verleidelijk. Ik heb heus wel in de gaten dat al die pakketjes een hoop verpakkingsmateriaal kosten. Tijdens de lockdown stond ik elk weekend dozen in stukken te scheuren bij de oud-papiercontainer. En niet alleen het verpakkingsmateriaal heeft impact op het klimaat, vertelde Reint Jan Renes, lector Psychologie voor een Duurzame Stad aan de Hogeschool van Amsterdam, onlangs in NRC. Busjes rijden af en aan om al die pakketjes via distributiecentra bij de klant te krijgen, en verkeer stoot veel CO₂ uit.

De keuze voor gemak geeft me een steeds ongemakkelijker gevoel. Alles om ons heen kost energie. Voor die nieuwe fietsbroek, de voorverpakte avocado’s op mijn fruitschaal, het voer voor mijn konijnen en mijn mobiele telefoon zijn grondstoffen nodig. Alles moet geproduceerd en vervoerd worden. De energie die daarvoor nodig is halen we voor 84 procent uit fossiele brandstoffen, waardoor we als samenleving veel te veel CO₂ de atmosfeer in blazen.

Ik wil het vaak anders doen. Duurzame keuzes maken met minder impact op het klimaat, maar doe het niet altijd. Waarom niet? Waarom is het zo moeilijk om afstand te doen van een bestaande leefstijl? Niemand wil expres het milieu belasten met zijn consumptiepatroon en energieverbruik, maar tegelijkertijd staat niemand te springen om de eigen consumptie grondig te versoberen. Toen ik vorige week voor het eerst in drie jaar op het vliegtuig stapte schaamde ik me een beetje. Vliegen is funest voor de planeet, daar ben ik me van bewust. Maar een sneeuwvakantie in het sprookjesachtige Lapland wilde ik er niet voor laten. Pfff…Klimaatbewuster leven is een vraagstuk dat veel emoties oproept, dat is wel duidelijk.

“Het is een collectief vraagstuk”, aldus Renes in NRC. “Je kunt het niet in je eentje oplossen. Als consument ben je afhankelijk van industrie en overheid.” Maar tegelijkertijd, zei hij, begint een beter milieu óók bij jezelf. De komende maanden leg ik in een serie blogs mijn eigen leefstijl onder de loep. Wat kan en wil ik anders doen? Wat weerhoudt me ervan om klimaatvriendelijke keuzes te maken en wanneer is het juist makkelijk? Welke gevoelens en gedachten heb ik erbij en hoe zijn die te verklaren? Uiteraard ga ik dingen uitproberen om mijn ecologische voetafdruk te verkleinen. Op energiedieet. Om te voelen hoe het is om je vertrouwde manier van leven te veranderen.

Eén ding heb ik vast ingezien. Bij een online bestelling heb je vaak de optie om iets over een paar dagen te laten bezorgen, in plaats van de volgende dag. Als webwinkels de tijd krijgen om hun bezorging beter te plannen, hoeven er minder busjes door de straat te denderen. Dat scheelt weer iets.