De overgang brengt allerlei klachten met zich mee, en vergroot de kans op bepaalde aandoeningen. Gelukkig zijn er verschillende behandelingen die vrouwen kunnen helpen.
Van opvliegers en nachtelijk zweten tot psychische klachten en slaapproblemen. Door hormonale veranderingen kunnen vrouwen tijdens de overgang te maken krijgen met verschillende klachten. Daarnaast vergroot de overgang de kans op bepaalde aandoeningen, waaronder hart- en vaatziekten.
Om ervoor te zorgen dat vrouwen meer gezonde en productieve jaren hebben, is het MenoPause Consortium opgericht. Hierin werken onderzoekers met verschillende achtergronden samen, om bestaande kennis te verzamelen en nieuwe kennis op te doen. Het consortium richt zich op drie thema’s: slaap en mentale gezondheid, werken, en lichamelijke gezondheid. Peter Bisschop, hoogleraar Klinische Endocrinologie bij Amsterdam UMC, leidt het consortium.
Verhoogde kans op aandoeningen
Binnen het thema 'lichamelijke gezondheid' is specifieke aandacht voor hart- en vaatziekten, osteoporose (botontkalking), en diabetes. Bij vrouwen neemt de kans op hart- en vaatziekten toe zodra ze in de overgang gaan. Voor die tijd zijn vrouwen – in vergelijking met mannen – redelijk beschermd tegen hart- en vaatzieken. Bisschop: “We denken dat de vrouwelijke geslachtshormonen een beschermend effect hebben, maar onderzoeken nog hoe dit komt.”
Daarnaast krijgen vrouwen in de overgang vaker te maken met osteoporose, beter bekend als broze botten. “Daar merk je zelf vaak maar weinig van. Totdat je een keer valt, en gemakkelijker iets breekt”, aldus Bisschop. Botten zijn het sterkst rond ons dertigste, vanaf dan neemt de botmassa langzaam af. Bij vrouwen in de overgang neemt de botsterkte plotseling sneller af. Dit komt waarschijnlijk door de afname van oestrogeen, dat bij vrouwen betrokken is bij de botopbouw.
De overgang vergroot ook de kans op diabetes. En voor vrouwen die al diabetes hebben, kan het moeilijker zijn om tijdens de overgang hun bloedsuikers te regelen. Wie zijn bloedsuiker niet dagelijks meet, komt er soms pas bij de controle bij de huisarts achter dat de waardes te hoog zijn. Het is belangrijk dat vrouwen weten van het verband tussen de overgang en diabetes. Dan kunnen zij op tijd ingrijpen en naar de huisarts, als zij klachten ervaren.
Hormoontherapie
Er zijn verschillende behandelingen beschikbaar voor vrouwen in de overgang. De bekendste is hormoontherapie. Daarbij krijgen vrouwen de vrouwelijke geslachtshormonen oestrogeen en progesteron toegediend. Dat zijn hormonen die vrouwen tijdens de overgang zelf een stuk minder gaan produceren.
— Peter Bisschop, hoogleraar Klinische Endocrinologie
Sommige vrouwen zijn bang dat hormoontherapie gepaard gaat met ernstige bijwerkingen. Maar dat idee is volgens Bisschop achterhaald. “Dat is gebaseerd op dertig jaar oude onderzoeken. Toen ze nog andere hormonen, doseringen en toedieningsmethodes gebruikten.” De eventuele bijwerkingen die vrouwen nu soms nog ervaren, zoals gezwollen borsten of stemmingswisselingen, zijn volgens hem vaak niets vergeleken de overgangsklachten zelf. Maar er zijn ook andere opties, afhankelijk van de klachten en aandoeningen waar een vrouw mee te maken krijgt. “De behandelaar besluit in samenspraak met de vrouw zelf of en welke behandeling gepast is”, vertelt Bisschop.
Nieuw medicijn
Bij hevige opvliegers kan hormoontherapie uitkomst bieden. “Opvliegers kunnen voor veel ongemak zorgen. Bijvoorbeeld wanneer je tijdens een vergadering plotseling begint te zweten en een rood hoofd krijgt.” Ook is er het afgelopen jaar een nieuw medicijn op de markt gekomen, specifiek voor opvliegers. “Dat middel bevat geen hormonen, en werkt in de hersenen in het gebied dat over de temperatuurregulatie gaat”, vertelt Bisschop enthousiast. “Zo gaat het heel gericht opvliegers tegen.”
Ook leefstijlaanpassingen kunnen helpen om overgangsklachten tegen te gaan. Niet roken en drinken heeft vrijwel altijd een positief effect. Net zoals voldoende bewegen en gezond eten. “Daardoor voelt eigenlijk iedereen zich beter. Maar wanneer iemand broze botten heeft, is het bijvoorbeeld extra belangrijk om te letten op voldoende calcium in de voeding.”
Leefstijlaanpassingen zoals voldoende bewegen en gezond eten kunnen helpen bij overgangsklachten.
FreepikOnline module
Bij psychologische klachten, zoals slaapproblemen en depressie, kan cognitieve gedragstherapie helpen. Dit is een behandeling die je volgt bij een psycholoog of psychotherapeut. In deze vorm van therapie sta je stil bij wat je denkt en doet wanneer je overgangsklachten ervaart. Je leert hoe je je gedachten en gedrag kunt veranderen, om minder last te hebben van je klachten.
— Peter Bisschop, hoogleraar Klinische Endocrinologie
Het is wetenschappelijk bewezen dat gedragstherapie kan helpen met overgangsklachten. Maar er kleeft volgens Bisschop ook een groot nadeel aan: “Het is ontzettend arbeidsintensief. Daardoor is het onmogelijk om alle vrouwen in de overgang deze therapie aan te bieden.” Binnen het consortium kijken ze of ze een online module kunnen maken, gebaseerd op cognitieve gedragstherapie. “Op die manier hopen we zoveel mogelijk vrouwen te kunnen helpen met hun klachten.”
Vrouwspecifieke gezondheid
Bisschop is blij dat er steeds meer aandacht is voor de overgang, ook vanuit de overheid die het consortium deels financiert. “Dat geldt trouwens breder op het gebied van vrouwspecifieke gezondheid. Er komt ook meer aandacht voor zwangerschap en migraine die opspeelt tijdens de menstruatiecyclus van vrouwen.”
Het consortium heeft een looptijd van acht jaar. Bisschop: “Ik durf te voorspellen dat het welzijn van vrouwen in de overgang de komende tien jaar écht zal verbeteren. Enerzijds door nieuwe onderzoeksresultaten. Anderzijds doordat bestaande informatie beter beschikbaar wordt. Want als je nu googelt naar de overgang, kom je in een oerwoud aan – soms tegenstrijdige – informatie terecht.”
