Boot was de aanjager van globalisering en zorgde, samen met de zeecontainer, voor één van de belangrijkste revoluties van de vorige eeuw. “Ik gaf een boost aan de wereldeconomie.”
Wie aan Drentse geschiedenis denkt, komt in gedachten al snel uit bij hunebedden en de zwarte bladzijden van Kamp Westerbork. Weinig mensen zullen denken aan Pesse, een dorp in de buurt van Hoogeveen met nog geen tweeduizend inwoners. Toch is dit dorp onlosmakelijk verbonden met één van de belangrijkste uitvindingen van de mensheid: Boot. In Pesse werd, bij de aanleg van de A28, namelijk de oudste (tot nog toe bekende) boot ter wereld gevonden. Deze boot van ruim drie meter is gemaakt van een den en zo’n tienduizend jaar geleden uitgehakt met een bijl.
Spreekwoorden
Had je niet een wat exotischere plek uit kunnen zoeken voor dit interview dan een snelweg bij Pesse? Een mooi en zonnig eiland in de Stille Zuidzee ofzo. Daar is jouw familie ook te vinden.
“Tja, jij vraagt aan mij wat ik een geschikte plek vind. De kano van Pesse is belangrijk cultureel erfgoed. Het is niet alleen enorm knap dat ze mij toen al maakten, maar het staat ook symbool voor globalisering. Of denk jij dat Columbus Amerika ook wel had ontdekt met een snorkel?”
Interessant voorbeeld dat je aanhaalt. De eerste ontdekkingsreizigers op het Amerikaanse continent zorgden ervoor dat de plaatselijke bevolking massaal stierf. Hetzij door geweld, hetzij door het overbrengen van ziektes.
“De beste stuurlui staan weer eens aan wal. Dat argument is bijna net zo afgezaagd als enkele houten exemplaren van mijzelf. De meeste mensen beginnen daarna over de VOC-tijd, waarin ik slaven heb vervoerd. Er zijn daar vreselijke dingen gebeurd, maar het zijn altijd mensen die mij bouwen en besturen. En naast de nare dingen bracht ik voorspoed in de hele wereld. Dat wordt uitstekend uitgelegd in het boek ‘Amsterdam’ van de Amerikaanse journalist en historicus Russell Shorto. Hij beschrijft hoe boeren in Anatolië ineens veel meer wol gingen produceren, doordat de VOC deze wol afnam en verscheepte. Ik gaf een boost aan de wereldeconomie. Bovendien heb ik de taal verrijkt zoals geen andere uitvinding ooit heeft gedaan.”
Hoe bedoel je dat?
“Denk maar eens aan alle spreekwoorden: in de boot genomen, oogje in het zeil, de boot missen, buiten de boot vallen, bakzeil halen, schoon schip maken, tussen wal en …”
Ja, stop maar, we hebben een beeld. Je hebt het zojuist over eeuwen geleden. Inmiddels hebben we treinen, vliegtuigen en vrachtwagens. In hoeverre ben jij nog belangrijk?
“Heel belangrijk! Zeker door de komst van de container, één van de belangrijkste revoluties van de vorige eeuw. Hierdoor kon ik veel sneller geladen en gelost worden. Dat er met wereldwijde standaardmaten wordt gewerkt, maakt het helemaal makkelijk. Alleen al in Nederland deden in 2021 35.000 vrachtschepen een haven aan. Je moet je maar eens voorstellen hoe leeg jouw huis of de redactie van NEMO Kennislink zouden zijn, zonder spullen die ooit over het water zijn vervoerd. Ik ben volstrekt onmisbaar.”