De beste innovatie van het jaar

Een sluis die schepen naar de overkant wentelt, stoplichten die weten wanneer ze op groen moeten springen en textiel dat slib tegenhoudt. Op 18 maart dingen negen finalisten van De Vernufteling mee naar de hoofdprijs en eretitel van de beste innovatie van 2015. Kennislink neemt de genomineerden onder de loep.

12 maart 2015

De winnaar is inmiddels bekend gemaakt. De eerste prijs ging naar de bloeikasgevel van Nelissen ingenieursbureau. Een uitgebreid artikel hierover, vind je hier. Hieronder staat meer informatie over de negen genomineerden.

De brug hoeft niet omhoog, omdat het schip naar beneden gaat. — Kanshebber de Kantelsluis.
Royal HaskoningDHV

Nederlandse ingenieursbureau’s en water. Het lijkt een gouden combinatie. Niet voor niets loopt ons land wereldwijd voorop in slimme uitvindingen die met water te maken hebben. Dat blijkt wel weer uit de negen genomineerden van de jaarlijkse innovatieprijs ‘De Vernufteling’. Maar liefst vijf ervan hebben met water te maken.

Dag van de Ingenieur

Het meest in het oog springt daarbij de Kantelsluis, waar Kennislink al eerder over schreef. Een nieuw soort sluis waarbij een schip naar de andere kant wentelt en de brug niet meer open hoeft. Het bestaat uit een drijvende buis met twee kanaaltjes aan de zijkanten, waar de schepen langs gaan. Carolus Poldervaart bedacht de uitvinding uit ergernis. Hij heeft er een hekel aan om lang in de file te staan voor een open brug. Geduchte concurrenten zijn de gevel waarin een bloeikas is verwerkt en luchtbellen die zoutindringing tegen gaan.

Het zijn dit soort uitvindingen waar Nederlandse ingenieursbureau’s in uitblinken. Tijdens ‘De Vernufteling’ worden de belangrijkste vondsten, vindingen en innovaties geëerd. Het is voor ingenieursbureau’s een van de belangrijkste prijzen van het jaar. De winnaar wordt bekend gemaakt tijdens de Dag van de Ingenieur op 18 maart. Een jury selecteerde al de genomineerden. Het publiek mag een stem op de favoriet uitbrengen. Hieronder in de slideshow presenteert Kennislink de negen kanshebbers in willekeurige volgorde.

FAST

Verkeerslichten, die net wanneer je aan komt rijden op rood springen, zijn een grote ergernis voor veel automobilisten. Wat nu als je vrijwel altijd groen licht krijgt en veel relaxter een stad in of uit rijdt? Daarvoor moet FAST van Royal HaskoningDHV zorgen, een systeem dat gebruik maakt van twee innovatieve algoritmes. Het telt auto's en gebruikt historische patronen voor accurate voorspellingen. Het systeem stelt iedere vijf minuten opnieuw de verkeerslichten af. "FAST":http://www.royalhaskoningdhv.com/nl-nl/nederland/diensten/diensten-van-a-tot-z/fast-de-voorspellende-groene-golf/4041 combineert dus verkeersregeltechniek met verkeersmodellen. Het moet zorgen voor een 'groene golf' die onnodig wachten voorkomt. In Deventer was al een geslaagde pilot.

Hull Vane

Het is een soort spoiler voor schepen: de Hull Vane. Het zit op de bodem van de achterkant van een schip en levert, door een afname van de weerstand, brandstofbesparingen op tussen de 10 en 23 procent. Al in 1996 kwam Pieter van Oossanen op het idee, toen een catamaran van het Havenbedrijf te ver achterover leunde in het water. Een bevoorradingsschip en een motorjacht werden onlangs al uitgerust met de vleugel. Kennislink schreef al eerder in een artikel over "groene scheepvaart":https://www.nemokennislink.nl/publicaties/groene-scheepvaart-in-opkomst over deze vinding van Van Oossanen Naval Architects.

Bloeikasgevel

Een gevel waar een kas in verwerkt zit. En de groenten die ze daar kweken, eet je natuurlijk op in het restaurant van het gebouw. Nelissen ingenieursbureau bedacht dit bijzondere ontwerp voor het nieuwe RAI-congresgebouw in Amsterdam. De kas zit geïntegreerd in de glazen zuidgevel en daar worden onder meer kruiden, courgettes, tomaten en erwten gekweekt. Maar de kas doet nog meer. Het bevochtigt en verwarmt ook de lucht voor het pand. Bovendien worden groenten en kruiden geteeld met regenwater.

Slibremmer

In ondiepe veenplassen veroorzaakt slib flink wat overlast. Na een dag stevige wind blokkeert het bijvoorbeeld een net uitgebaggerde doorvaarroute of haven. Bovendien zorgen slibdeeltjes voor een mindere waterkwaliteit, omdat het onder meer planten in hun groei en ontwikkeling beperkt. Het verwijderen van slib is daarom een forse kostenpost. Ingenieursbureau Tauw bedacht een oplossing: "de slibremmer":http://www.tauw.nl/slibremmer/. Dankzij dit scherm van geotextiel woelt minder slib op. Het scherm wordt aan de bodem bevestigd en door twee drijvers opgespannen. Daartussen is plek voor baggerspecie en planten, zoals op de afbeelding te zien is. In januari 2014 startte een pilot met vier elementen van 25 meter in het Natura 2000-gebied Wormer- en Jisperveld.

Staalstripje galerijflats

Vier jaar geleden stortte in Leeuwarden zomaar een deel van een galerij van een flat in. Na onderzoek bleek dat van veel meer flats de galerijen erg zwak waren geworden. Daar werden onder meer stalen steunconstructies geplaatst of extra wapening aangebracht. Ingenieursbureau IMd bedacht een veel goedkopere en verrassend eenvoudige oplossing. Zij ontdekten dat de lijnbelasting op de rand van de galerij de grootste rol speelt. Daar speciale, stalen plaatjes aanbrengen verhelpt het euvel. Vooral wanneer ze op de overgang van de ene naar de andere galerijplaat zitten. De kosten liggen veel lager: veertig euro per vierkante meter in plaats van vijfhonderd bij andere oplossingen. De eerste flats in Rotterdam en Cappelle aan den IJssel hebben de strips inmiddels.

Sluisdeuren

Verreweg het grootste project dat genomineerd werd zijn de sluisdeuren voor het Panamakanaal. De Iv-groep ontwierp deze reuzen voor de uitbreiding (zestig procent breder en veertig procent langer) van de sluizencomplexen van een van de belangrijkste vaarroutes ter wereld. Via de sluizen bereiken de schepen het Gatún-meer, dat maar liefst 27 meter hoger ligt dan het zeeniveau. Per sluizencomplex komen er acht deuren, die binnen vijf minuten open en dicht kunnen. En bovendien de enorme waterdruk, botsingen en aardbevingen weerstaan. Het resultaat is indrukwekkend. De roldeuren zijn tussen de 22,5 en 33 meter hoog, 57 meter breed en maar liefst tien meter dik.

Dakkoeling

Gloeiend heet worden platte daken in de zomer en dat zorgt ervoor dat de airconditioning overuren draait. Roofclix van Sustainable Durable Systems biedt een oplossing. Dat zijn reflecterende, witte tegels die tot 85 procent van het zonlicht weerkaatsen. Bovendien is er een luchtspleet van zo'n 2,5 centimeter onder de tegels die warme lucht afvoert. De tegeltjes zijn eenvoudig aan elkaar te klikken. De Nederlandse ambassade in Cairo (Egypte) maakt al gebruik van dit vindingrijke systeem.

Scheidingssysteem zoet en zout water

In de Oosterschelde zit zout water, maar in het nabijgelegen Volkerak-Zoommeer zoet water. Hoe zorg je er nu voor dat een schip dat via een sluis van het ene deel naar het ander gaat niet veel zout water meeneemt? Met behulp van luchtbellenschermen en een waterscherm, volgens "RoyalHaskoning DHV, Deltares en Rijkswaterstaat":http://www.rijkswaterstaat.nl/zakelijk/innovatie/actueel/juli_2013/innovatieve_zoet_zout_scheiding_krammersluizen.aspx. Onder water ontstaat een barrière van lucht, die zoet en zout scheiden. Daardoor vermengen ze veel minder dan vroeger.

Kantelsluis

Lang wachten totdat de brug eindelijk weer open gaat. Carolus Poldervaart herkende die ergernis maar al te goed. "Is er geen betere manier?", vroeg hij zich af. Na veel schetsen en berekeningen bedacht hij de Kantelsluis, waardoor de brug niet meer open hoeft. Het bestaat uit een drijvende buis met twee kanalen aan de zijkanten. Daarlangs kantelen de schepen naar de andere kant. Het schip komt tot wel acht meter lager te liggen. Daarbij wordt geen water verpompt, maar gaat het hele kanaal naar beneden. De brug hoeft niet omhoog, want het schip gaat naar beneden. Kennislink schreef eerder "een uitgebreid artikel":https://www.nemokennislink.nl/publicaties/geen-open-brug-meer-door-kantelsluis over de Kantelsluis, waarin de werking ervan ook wordt uitgelegd.

Niet alleen de stem van de jury is van belang, ook het publiek verdient een stem. Bekijk de filmpjes van de negen finalisten en stem t/m 13 maart 2015 op je favoriet!

Reageer