Canadees dierenbloed bevat pesticiden

De afgelopen maanden hoorde je in Nederland veel over de stof C8, waar de werknemers van Chemours in Dordrecht ziek van werden. C8 bestaat uit voornamelijk fluoratomen, en dat maakt het een gevaarlijke stof voor mens en milieu. Ook andere van dit soort perfluoralkyl-verbindingen – koolstofketens waarbij fluor de waterstofatomen vervangt – zijn vaak schadelijk, maar er wordt nog weinig onderzoek naar gedaan. Zo weten we bijvoorbeeld niet veel over perfluoroalkyl fosfinezuur (PFPIA), een stof die men vaak gebruikt als toevoeging in pesticiden. Een groep Canadese en Amerikaanse wetenschappers besloot daarom uit te pluizen waar deze stof allemaal in zit.

Honderd-procent-score

Het uitpluizen richtte zich in eerste instantie op dieren en begon met het afnemen van bloed bij verschillende diersoorten in Noord-Amerika. Meer dan tien jaar lang verzamelden de onderzoekers het bloed van tuimelaars, snoeken en aalscholvers. Amila De Silva, onderzoeker aan het Canada Centre for Inland Waters in Ontario en eerste auteur van het onderzoek, laat per mail weten waarom ze juist deze beesten kozen: “We gingen vooral voor diversiteit in soort en locatie, zodat we konden zien hoe ver het probleem zich verspreidde.” De geteste vogels en vissen kwamen daarom uit verschillende kolonies in Canada, en de dolfijnen uit het zuidoosten van de Verenigde Staten.

De onderzoekers testten alle bloedmonsters op de aanwezigheid van PFPIA. “We zagen hele lage concentraties PFPIA, maximaal vijf nanogram per gram bloed”, zegt Da Silva. “Dat lijkt op zich hoopgevend, maar we troffen de stof wel aan in alle dieren die we hebben getest.” Een honderd-procent-score dus voor PFPIA in tuimelaars, aalscholvers en snoeken in Noord-Amerika.

In eerste instantie verwachtten de onderzoekers eigenlijk niet dat deze dieren allemaal PFPIA in hun bloed zouden hebben, omdat ze normaal gesproken niet veel in de buurt van pesticiden komen. De Silva denkt de PFPIA met het regenwater van de akkers spoelt en zo in de waterkringloop terechtkomt. Vissen zoals snoeken krijgen de stoffen via het water binnen, en de tuimelaars en aalscholvers via de vissen die zij eten.

Beter vermijden

De dieren lijken niet direct last te hebben van de PFPIA, maar dat is nog niet uitgebreid onderzocht. Ook blijft onduidelijk wat de stof voor onze gezondheid betekent, omdat nog niemand heeft gekeken naar de toxiciteit. Toch denken de onderzoekers dat we de PFPIA beter kunnen vermijden, want het lijkt structureel ontzettend op verbindingen zoals perfluorooctaan solfonzuur (PFOS). Fabrieken mogen PFOS inmiddels niet meer gebruiken omdat het nierziekten veroorzaakt bij mensen en het immuunsysteem van muizen aantast.

Ondanks deze verontrustende berichten hoeven we niet in paniek te raken volgens De Silva, want de gevonden concentraties zijn enorm laag. Wel moet de overheid PFPIA beter in de gaten gaan houden. “PFPIA valt momenteel nog niet onder Canadese regelgeving, omdat we er simpelweg nog maar weinig over weten”, zegt De Silva. “We zien nu dat het ook effect heeft buiten de landbouwgrond. We hopen de kennis over PFPIA te vergroten, en zo te zorgen dat het geen schade kan aanrichten.”